Anh hùng Lao động, Thầy thuốc Nhân dân, Đại biểu Quốc hội, GS.TS Nguyễn Anh Trí, nguyên Viện trưởng Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương là người những đóng góp trong các hoạt động truyền máu, đặc biệt là xây dựng ngân hàng máu sống với lực lượng hiến máu dự bị thực chất, hiệu quả và bền vững.
GS.TS Nguyễn Anh Trí sinh ngày 14/9/1957 tại huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Năm 1976, ông thi đỗ và nhập học trường Đại học Y Hà Nội. Sau khi tốt nghiệp đại học vào năm 1982, ông học tiếp bác sĩ nội trú ở Đại học Y Hà Nội. Đến năm 1987, hoàn thành khóa học ông làm việc tại Khoa Huyết học - Truyền máu, Bệnh viện Hữu nghị Việt - Xô. Trong quãng thời gian làm việc tại đây, ông trực tiếp tham gia điều trị, nghiên cứu các bệnh về máu. Đến năm 2003, ông đảm nhận Viện trưởng Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương.
Với GS Trí, ông luôn tâm niệm rằng: “Tôi coi nghề thầy thuốc mà tôi đã tự chọn như một cách để cứu người, giúp đời chứ không xem như một phương tiện thương mại”. Và thực tế, trong sự nghiệp của GS.AHLĐ Nguyễn Anh Trí đã gắn liền với hai sự kiện có ý nghĩa nhân văn vô cùng lớn của ngành Truyền máu Việt Nam, đó là “Lễ hội Xuân Hồng” và “Hành trình Đỏ”; cũng như ông là người đã từng sở hữu 2 ngân hàng đặc biệt: Ngân hàng máu sống và Ngân hàng tế bào gốc máu dây rốn cộng đồng.
Trong sự nghiệp của mình, GS.TS Nguyễn Anh Trí còn được biết đến là người đầu tiên “mang” về Việt Nam dịch vụ lấy mẫu bệnh phẩm tại nhà với nhiều tiện ích để phục vụ cộng đồng, mà cho đến ngày nay dịch vụ ngày càng nhận được sự tin cậy và hài lòng sử dụng của người dân.
Nổi bật nhất trong các phong trào HMTN hiện nay cả về quy mô lẫn địa bàn tham gia là Lễ hội Xuân Hồng và Hành trình đỏ. Lễ hội Xuân Hồng quy tụ hàng vạn người tham gia trong 1 ngày, trong khi Hành trình đỏ là phong trào diễn ra trên bình diện 25 - 35 tỉnh thành trong cả nước. Người khởi xướng cả hai phong trào HMTN này là GS.TS Nguyễn Anh Trí, người được mệnh danh là “Kiến trúc sư trưởng” của ngành huyết học truyền máu Việt Nam.
GS.TS Nguyễn Anh Trí nhớ lại, năm 1994, phong trào HMTN khi đó chỉ mới xuất phát từ một nhóm nhỏ các sinh viên trường Đại học Y Hà Nội. Đến ngày 7/4/2000, khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định lấy ngày 7/4 hàng năm là Ngày toàn dân hiến máu tình nguyện thì phong trào bắt đầu được lan rộng đến tất cả các cơ quan, đơn vị và người dân trên cả nước.
Cũng theo GS.TS Nguyễn Anh Trí, phong trào HMTN ở Việt Nam được phát triển rầm rộ, được xã hội hóa như hiện nay đó chính là nhờ vào truyền thống, tinh thần của dân tộc. Đây là sức mạnh nội lực, lợi thế mà không phải đất nước nào cũng có được. Bởi vậy, để phong trào phát triển bền vững và ngày càng lan rộng, đòi hỏi phải có chủ trương đúng đắn, cùng sự tuyên truyền, vận động để người dân có nhận thức và hiểu biết đúng về việc HMTN.
Sự nghiệp của GS.TS Nguyễn Anh Trí gắn với hai sự kiện có ý nghĩa nhân văn vô cùng lớn, cũng chính là “cứu cánh” của ngành huyết học Việt Nam, đó là “Lễ hội Xuân Hồng” và “Hành trình Đỏ”.
Luôn day dứt về số phận của những con người không may mang trọng bệnh, thời gian qua, GS.TS Nguyễn Anh Trí đã đề xuất và trực tiếp chỉ đạo tập thể cán bộ, nhân viên Viện huyết học và truyền máu Trung ương thực hiện nhiều chương trình, dự án quan trọng, mang lại những kết quả thực sự quý giá. Trong đó có chương trình “Máu cho biển đảo, vùng sâu vùng xa” và gần đây là dự án xây dựng “Ngân hàng tế bào gốc máu dây rốn cộng đồng”. Dự án này đã mang đến niềm vui, hy vọng hồi sinh cho rất nhiều bệnh nhân không may bị ung thư máu và một số bệnh nặng khác. Anh Nguyễn Văn Trí, một bệnh nhân đang điều trị tại Viện Huyết học- Truyền máu Trung ương, chia sẻ: “Lần đầu tiên tôi đến căng tin bệnh viện ăn, bác sỹ Trí vỗ vai tôi, tôi nhận thấy sự thân thiện. Trong thời gian ở bệnh viện, tôi luôn coi bác sỹ Trí như một tấm gương để học hỏi về tinh thần hết mình vì bệnh nhân. Tôi cũng muốn được sống để tri ân tới những người thân và làm được nhiều điều có ý nghĩa như bác sỹ Trí".
Không chỉ làm tốt công tác chuyên môn, GS.TS Nguyễn Anh Trí luôn coi trọng việc cử các y, bác sỹ đi học tập nâng cao trình độ chuyên môn ở cả trong và ngoài nước. Đến nay, đã có hàng trăm bác sỹ trẻ được tham gia các khóa đào tạo ngắn hạn và dài hạn, góp phần thực hiện thành công các nhiệm vụ khó khăn của Viện. Ngay tại Viện, nhiều năm qua, từ những chủ trương có tính dài hạn của ông và Ban lãnh đạo, một hệ thống máy móc thiết bị tiên tiến đã được trang bị, giúp cho việc chuẩn đoán và điều trị các bệnh về máu đạt kết quả cao. Trong Viện còn có Trung tâm truyền máu Hà Nội với lượng máu tiếp nhận được lên tới hơn 200 nghìn đơn vị máu/năm, bảo đảm cung cấp máu và chế phẩm máu an toàn, chất lượng cho hơn 120 bệnh viện thuộc 16 tỉnh, thành phía Bắc. Đây là một trong những nỗ lực rất lớn, rất đáng trân trọng của Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương mà GS.TS Nguyễn Anh Trí là người chèo lái. Thạc sỹ Ngô Mạnh Quân, Trưởng Khoa vận động hiến máu, cho biết: “Bác sỹ Trí có cách đào tạo rất tốt, giúp cho học trò chủ động. Chỉ bằng cách gợi ý vấn đề và người học trò phải chủ động đi tìm vấn đề đó. Điều thứ hai chúng tôi nhận thấy ở Giáo sư Trí là tạo động lực cho học trò của mình, luôn chủ động tìm đề tài nghiên cứu, làm sao để công trình nghiên cứu của mình có ý nghĩa và giúp ích cho mọi người. Đây là hai yếu tố giúp cho công trình nghiên cứu của giáo sư Trí luôn có tính ứng dụng rất cao".
Năm 2016, GS.TS Nguyễn Anh Trí và các cộng sự đã nhận được Giải nhất, Giải thưởng Nhân tài Đất Việt trong lĩnh vực Y dược với đề tài về tế bào gốc, ứng dụng ngân hàng tế bào máu dây rốn cộng đồng, điều trị các bệnh cơ quan tạo máu. Năm 2017, GS.TS Nguyễn Anh Trí lại được vinh danh trong chương trình “Vinh quang Việt Nam” và đây là lần thứ hai ông được nhận danh hiệu danh giá này (lần thứ nhất năm 2013). Đó là sự ghi nhận những đóng góp không ngừng nghỉ của ông trong vai trò là “Kiến trúc sư trưởng”, với những sáng kiến giúp giải quyết tình trạng thiếu máu tại các bệnh viện, mang lại cơ hội sống và niềm vui cho hàng ngàn bệnh nhân, gia đình.
HT.