Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ năm, 29/11/2007 22:48 (GMT+7)

Hiểu đúng và đủ về động kinh

Động kinh là do sự phóng điện tự duy trì và lập đi lập lại của tế bào thần kinh. Nếu liên quan cả hai bán cầu não thì biểu hiện bệnh là động kinh toàn thân. Nếu chỉ có một bán cầu não thì biểu hiện là động kinh một bên thân. Nếu chỉ có sự phóng điện của một phần trong bán cầu não, thì biểu hiện là động kinh cục bộ.

Động kinh trong dân gian còn gọi là làm kinh, kinh giật, phong xù khác với co giật khi sốt cao, có nhiều biểu hiện tuỳ theo đó là loại cơn nào:

- Cơn động kinh điển hình là động kinh cơn lớn hay động kinh toàn thân thường diễn ra rất đặc trưng, bởi những cơn co giật và bất tỉnh.

Có những hiện tượng trước khi cơn xảy ra vài giờ hay vài ngày như: đau nửa đầu, dị cảm, rối loạn tiêu hoá, hồi hộp, run, thay đổi tính khí, trầm cảm. Ngay trước khi phát cơn, có tiền triệu chứng xảy ra, bao gồm: Về vận động: nháy mắt, nghiến răng, cử động các chi; về cảm giác: kiến bò, cảm giác có luồng khí chạy khắp cơ thể, cảm giác bỏng, về thị giác (hoa mắt, ảo thị, thấy ánh sáng màu…) về thính giác (ù tai, nghe tiếng chuông, tiếng nói …), về khứu giác (ngửi thấy mùi diêm sinh, mùi khét), về vị giác (vị khó chịu nơi miệng), về nội tạng (nấc, hồi hộp, buồn nôn, nôn…), về tâm thần (lo lắng, nóng giận, hung hãn…). Thông thường mỗi người bệnh động kinh bị một trong các loại tiền triệu nói trên ở tất cả các lần động kinh.

Sau đó, vào cơn động kinh, bệnh nhân kêu lên một tiếng rồi ngã ra bất tỉnh. Khi ngã, bệnh nhân không tránh được các tình huống nguy hiểmnhư ngã vào lửa, nước sôi, vật bén - nhọn, cầu thang, hố sâu, ao nước… nên có thể bị thương. Các chi cứng đơ, lồng ngực và cơ hoành bất động trong tư thế thở ra gắng sức, ngưng thở trong vài giây, bệnh nhân ngạt thở và xanh tím, hàm ngậm chặt, nghiến răng, mắt đảo ngược, giai đoạn này khoảng 30 giây.

Tiếp theo, bệnh nhân có những cơn co giật có nhịp, cường độ mỗi lúc một mạnh thêm nhưng nhịp độ thưa dần. Cơn co diễn ra đồng bộ ở toàn thân, lưỡi từng lúc thè ra ngoài trong khi đó hàm thí nghiến lại, vì vậy bệnh nhân thường cắn vào lưỡi, môi và mặt trong má, sau cơn sẽ thấy những vết thương bên trong miệng. Cơ mặt co giật và tăng tiết nước bọt nên bệnh nhân nhăn mặt và sùi bọt mép. Cơ vòng bị giãn nên bệnh nhân tiểu dầm. Giai đoạn này lâu 2 - 3 phút và kết thúc bằng sự giãn tất cả các cơ, bệnh nhân thở ra một tiếng dài.

Sau đó bệnh nhân nằm bất tỉnh, tiếng thở rống và xanh tím giảm dần, người bệnh như đang ngủ say. Giai đoạn này lâu từ 15 phút đến vài giờ, người bệnh đau khắp mình mẩy, không nhớ chút gì về cơn động kinh đã qua.

Ngoài cơn động kinh, bệnh nhân có thể rối loạn vận động (liệt nhẹ hay co cứng), rối loạn cảm giác (giảm hay mất cảm giác), nhìn mờ, cơn nóng giận cực độ…

Các cơn thường xảy ra về đêm hoặc sáng sớm,lúc đầu còn cách xa, dần dần gần hơn .

Trên thực tế, cơn động kinh rất đa dạng không điển hình, không đầy đủ như mô tả trên. Có nhiều loại như: động kinh cơn nhỏ, động kinh cục bộ, động kinh liên tục… Vì thế, trước một bệnh nhân có nhiều sẹo, thương tích trên người mà không có nguyên nhân chính đánh, thầy thuốc phải nghĩ đến động kinh khi có 1 trong 4 đặc điểm sau đây:

- Trước đó có những lần ngất xỉu hoặc té ngã mà không rõ nguyên nhân.

- Xuất hiện đột ngột tình trạng nói sảng mà không phải do những nguyên nhân thường gặp.

- Sự xuất hiện đột ngột các rối loạn tâm thần ở một người bình thường.

- Trước đó có những cơn giống nhau với đặc tính xuất hiện đột ngột và hồi phục tự nhiên.

Vai trò của điện não đồ rất quan trọng trong chẩn đoán động kinh, nhất là động kinh cục bộ, ổ động kinh có thể được tìm thấy ở 25 - 50 % trong nhóm này.

Xét theo bệnh căn học, động kinh có hai loại:

- Động kinh nguyên phát hay động kinh vô căn: chiếm đa số các trường hợp động kinh, có tính di truyền (nghiên cứu cho thấy: một số đặc điểm của điện não đồ bệnh nhân động kinh cũng được thấy ở cha mẹ bệnh nhân, kể cả khi cha mẹ không có biểu hiện động kinh). Không xác định được nguyên nhân hay tổn thương não nào để lý giải căn bệnh. Điều trị động kinh là chính.

- Động kinh thứ phát hay động kinh triệu chứng: có một bệnh căn nguyên gây ra động kinh, khi điều trị phải tìm cho được bệnh gốc này. Bệnh căn nguyên có thể từ não hay bệnh toàn thân.

Tại não: bướu não (đôi khi động kinh là biểu hiện duy nhất của bướu não), áp - xe não, nhiễm ấu trùng sán heo, nhiễm Toxoplasma, nhiễm nấm Criptococcus neoformans.Chấn thương sọ não gây chảy máu động mạch màng não giữa, một vết lõm sọ chèn ép não hay xương gãy kích thích vỏ não. Động kinh do sẹo sau chấn thương xuất hiện vài tháng sau thời điểm bị chấn thương. Sang chấn khi sinh đẻ, bệnh não ở trẻ nhỏ.

Khối u tại não là một trong những nguyên nhân gây động kinh.
Khối u tại não là một trong những nguyên nhân gây động kinh.
Bệnh toàn thân: Rối loạn tuần hoàn (tăng huyết áp động mạch, nghẽn mạch, nhũn não, hội chứng Adams- stockes gây thiếu máu cục bộ cấp ở não). Ngộ độc mãn tính chì, thuỷ ngân, rượu, strychnin, long não, oxid carbon. Các bệnh viêm não. Rối loạn chuyển hoá (tăng uré huyết, giảm glucose huyết, nhiễm kiềm). Hội chứng cai (rượu, ma tuý, thuốc gây ngủ).

Khoảng 0,5% dân số bị động kinh vô căn, ở nam giới nhiều hơn nữ giới. Thời điểm khởi phát cơn động kinh thường vào khoảng tuổi thiếu niên hay thanh niên, ít khi khởi phát sau 20 tuổi và rất hiếm khi khởi phát sau 40 tuổi. Dựa vào tuổi khởi phát cơn động kinh, có thể nghĩ đến nguyên nhân động kinh:

- Ở trẻ em và thiếu niên: động kinh có thể do sang chấn sản khoa, viêm não, loạn sản não, chấn thương sọ não, động kinh vô căn.

- Ở người trưởng thành: động kinh có thể do bướu não, chấn thương sọ não, rối loạn mạch máu, nghiện rượu, nghiện ma tuý, động kinh vô căn.

- Ở người già: động kinh do xơ cứng động mạch, bướu não.

Đo điện não đồ ở trẻ em.
Đo điện não đồ ở trẻ em.
Trước một bệnh nhân động kinh, người thầy thuốc có kinh nghiệm không bao giờ bỏ qua việc tìm nguyên nhân, xác định xem đó là động kinh vô căn hay động kinh thứ phát sau một bệnh lý tiềm ẩn, để điều trị bệnh động kinh đơn thuần hay điều trị bệnh căn nguyên.

Nếu là động kinh vô căn, ngoài việc điều trị bằng thuốc người bệnh cần có một đời sống năng động (sai lầm của gia đình bệnh nhân là không cho người bệnh làm gì, không được ra ngoài, có xu hướng nhốt bệnh nhân trong phòng vì sợ người ngoài biết hay thấy bệnh nhân trong cơn động kinh); tất nhiên là bệnh nhân phải tránh những hoạt động nguy hiểm như lái xe, bơi lội, đu dây, leo trèo, nấu nướng… có khi phải thay đổi công việc đang làm. Tuyệt đối tránh uống rượu, bia. Luôn luôn mang trong người giấy tờ ghi rõ họ tên, địa chỉ, căn bệnh, đang điều trị tại đâu, thuốc điều trị.

Xem Thêm

Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Ngày 25/6/2025, tại Tp. Huế, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) chủ trì, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Huế (Liên hiệp Hội TP. Huế) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức để góp phần tích cực cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023”.
An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Công nghệ mới trong xử lý chất thải góp phần phát triển bền vững ngành chăn nuôi Việt Nam
Ngày 3/7, Liên hiệp Hội Việt Nam phối hợp với Liên hiệp hội tỉnh Bắc Ninh và Hội Chăn nuôi Việt Nam tổ chức Hội thảo Phổ biến một số công nghệ mới có hiệu quả trong xử lý chất thải chăn nuôi. Hội thảo thu hút sự tham dự của đông đảo người sản xuất, kinh doanh, hộ chăn nuôi và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.
"Sắp xếp lại giang sơn” là bước đi lịch sử
Sáng 30/6, Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ công bố Nghị quyết của Quốc hội về sáp nhập tỉnh, thành phố cùng các quyết định của Trung ương Đảng thành lập đảng bộ tỉnh và nhân sự lãnh đạo địa phương tại Thành phố Hồ Chí Minh và có bài phát biểu với nhân dân Thành phố, đồng thời gửi gắm thông điệp tới nhân dân cả nước.
Phối hợp thúc đẩy giáo dục hòa nhập cho trẻ khuyết tật
Vừa qua, Viện Tài chính vi mô và Phát triển cộng đồng (MACDI) - tổ chức trực thuộc VUSTA - đã có buổi làm việc và ký kết thỏa thuận hợp tác với Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Y tế và Liên hiệp hội tỉnh nhằm triển khai Dự án “Thúc đẩy giáo dục hòa nhập cho trẻ khuyết tật tại An Giang, Bắc Ninh và Hòa Bình với sự tham gia của nhóm hỗ trợ trẻ hòa nhập”.
Công bố giải thưởng Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Quảng Trị lần thứ XI
Sáng ngày 30/6, Ban Tổ chức Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Quảng Trị tổ chức Công bố các quyết định khen thưởng và trao thưởng Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Quảng Trị lần thứ XI (2024 – 2025). Tham dự có các thành viên trong Ban Tổ chức Hội thi; các tác giả, nhóm tác giả của 23 giải pháp, đề tài đạt giải tại Hội thi lần này.