Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ năm, 04/05/2006 16:03 (GMT+7)

Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt: Chào buổi sáng

Tuy vậy, tìm hiểu cội nguồn của cách chào này không phải là không có gì thú vị và bổ ích, nhất là khi đem so sánh nó với những cách chào hỏi quen thuộc và thông dụng của người Việt chúng ta.

Khi gặp cũng như khi chia tay với một người quen, dù có hay không có quan hệ họ hàng gì với ta, người Việt thường chào nhau bằng một câu có từ chào kèm theo một từ dùng để gọi người mà ta muốn chào như: Chào ông, chào bà, chào cụ, chào bác, chào chú, chào cô, chào anh, chào chị, chào em, chào cháu, chào cậu, chào dì, chào bạn,v.v... tùy theo tuổi tác của người ấy và mối quan hệ vốn có giữa hai người.

Ở đây thường có một sự tỉnh lược(bỏ bớt) đại từ chỉ người chào (như tôi, em, cháu,v.v..., vì người được chào dĩ nhiên đã biết sẵn ai chào mình) nhưng nếu có sự chênh lệch đáng kể về tuổi tác và cương vị giữa người chào và người được chào thì sự tỉnh lược này có thể bị coi là không được lễ độ cho lắm).

Người chào thường phải tự xưng một cách hiển ngôn và dùng thêm chữ xinđặt trước chữ chào, chẳng hạn khi một học sinh tiểu học chào cô giáo của mình, em học sinh ấy thường phải nói: Em (xin) chào cô ạ!chứ không phải Chào cô!(như thế gọi là "chào trống không", khiến người được chào có cảm giác là em học sinh không được lễ độ cho lắm.

Việc nói rõ thời gian chào (buổi sáng, buổi chiều, buổi tối, v.v...) tuyệt nhiên không cần thiết và không đúng chỗ, cho nên nói Chào (ông) buổi sáng; Chào (bà) buổi trưa; Chào (cô) buổi chiều; Chào (cậu) buổi tối; Chào (cháu) ban đêm; Chào (em) buổi khuya;v.v... nghe rất thiếu tự nhiên, thậm chí buồn cười, cho nên chỉ có thể gặp khi người chào có ý đùa cợt mà thôi. Bất cứ một từ ngữ nào đặt ngay sau chữ chào đều được hiểu là bổ ngữ trực tiếp của từ chào: Chào ai, chào cái gì?

Cho nên người nghe câu Chào buổi sángcó xu hướng hiểu là người nói muốn chào cái buổi sáng hôm ấy, chứ không phải chào mình. Buổi phát hình đầu tiên của đài truyền hình một số nước cũng mở đầu bằng một câu chào (hay nói cho đúng hơn: Một câu chúc mừng có kết cấu như là Dobroje utro, Rossijacó nghĩa là "Nước Nga ơi, xin chúc Người một buổi sáng tốt lành!" (chứ không phải Chào buổi sáng).

Trong các thứ tiếng châu Âu, người ta chào nhau bằng cách chúc nhau một ngày tốt lành, một buổi sáng tốt lành, một buổi tối tốt lành, v.v...: Đó chính là nghĩa của những lời chào như Good morning, Good evening, Bonjour, Bonsoir, Dobroje utro, Dobryj den  v.v... Riêng Good night, Bonne nuit, Spokojnoj nochi (1),v.v... thì dĩ nhiên không phải là Chào buổi tốihay Chào ban đêm, mà phải hiểu  là Chúc ngủ ngon, chứ không thể hiểu cách chào gì khác.

Good appetite!, Bon appétit!cũng chỉ có thể dịch là Chúc ngon miệng! Còn Merry Christmas! Happy Birthday! Happy New Year!thì là những câu Chúc mừng lễ Giáng sinh,hay Chúc mừng sinh nhật, Chúc mừng năm mớimà thôi.

------------

(1) Câu tiếng Nga có nghĩa nguyên văn là "Chúc một đêm yên tĩnh" vì muốn tránh những ý liên tưởng không hay khi nói Dobroj nochi" - Chúc một đêm vui sướng (?).

Nguồn : Lao động ; nhandan.org.vn 22/4/2006

Xem Thêm

Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Ngày 25/6/2025, tại Tp. Huế, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) chủ trì, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Huế (Liên hiệp Hội TP. Huế) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức để góp phần tích cực cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023”.
An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Công nghệ mới trong xử lý chất thải góp phần phát triển bền vững ngành chăn nuôi Việt Nam
Ngày 3/7, Liên hiệp Hội Việt Nam phối hợp với Liên hiệp hội tỉnh Bắc Ninh và Hội Chăn nuôi Việt Nam tổ chức Hội thảo Phổ biến một số công nghệ mới có hiệu quả trong xử lý chất thải chăn nuôi. Hội thảo thu hút sự tham dự của đông đảo người sản xuất, kinh doanh, hộ chăn nuôi và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.
"Sắp xếp lại giang sơn” là bước đi lịch sử
Sáng 30/6, Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ công bố Nghị quyết của Quốc hội về sáp nhập tỉnh, thành phố cùng các quyết định của Trung ương Đảng thành lập đảng bộ tỉnh và nhân sự lãnh đạo địa phương tại Thành phố Hồ Chí Minh và có bài phát biểu với nhân dân Thành phố, đồng thời gửi gắm thông điệp tới nhân dân cả nước.
Phối hợp thúc đẩy giáo dục hòa nhập cho trẻ khuyết tật
Vừa qua, Viện Tài chính vi mô và Phát triển cộng đồng (MACDI) - tổ chức trực thuộc VUSTA - đã có buổi làm việc và ký kết thỏa thuận hợp tác với Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Y tế và Liên hiệp hội tỉnh nhằm triển khai Dự án “Thúc đẩy giáo dục hòa nhập cho trẻ khuyết tật tại An Giang, Bắc Ninh và Hòa Bình với sự tham gia của nhóm hỗ trợ trẻ hòa nhập”.
Công bố giải thưởng Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Quảng Trị lần thứ XI
Sáng ngày 30/6, Ban Tổ chức Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Quảng Trị tổ chức Công bố các quyết định khen thưởng và trao thưởng Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Quảng Trị lần thứ XI (2024 – 2025). Tham dự có các thành viên trong Ban Tổ chức Hội thi; các tác giả, nhóm tác giả của 23 giải pháp, đề tài đạt giải tại Hội thi lần này.