Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ ba, 27/01/2015 21:37 (GMT+7)

Vận tốc ánh sáng trong không gian có thể chậm lại

Các nhà khoa học từ lâu đã biết rằng vận tốc ánh sáng có thể giảm đi khi nó đi xuyên qua các vật liệu như nước hay thủy tinh. Tuy nhiên, người ta vẫn tin rằng các hạt ánh sáng, được biết tới là các photon, không thể chậm lại khi di chuyển trong không gian trống rỗng nếu nó không tương tác với các vật chất khác.

Trong một bài báo mới công bố trên Science Express ngày 23 tháng 1, các nhà nghiên cứu ở đại học Glasgow và đại học Heriot-Watt đã mô tả cách mà họ lần đầu tiên làm chậm lại các photon trong môi trường trống rỗng. Họ đã chứng minh rằng việc tạo ra một lớp "mặt nạ" để ánh sáng truyền qua có thể khiến vận tốc của nó giảm đi.

Nhóm nghiên cứu so sánh một chùm sáng, chứa nhiều photon trong đó, với một nhóm người cùng đạp xe theo cách thay phiên nhau dẫn đầu đoàn. Mặc dù cả nhóm vẫn tiến lên phía trước cùng lúc giống như là khi chỉ có một người, nhưng thực tế vận tốc của mỗi người đạp xe có thể thay đổi khi họ đổi vị trí cho nhau.

Sự tạo nhóm như vậy khiến cho rất khó để xác định một vận tốc duy nhất cho tất cả người đạp xe. Điều tương tự như vậy xảy ra với ánh sáng. Một tia sáng duy nhất chứa rất nhiều photo, và các nhà khoa học biết rằng các tia sáng được đặc trưng bởi các vận tốc khác nhau.

Thí nghiệm của nhóm nghiên cứu được thực hiện như một cuộc đua thử nghiệm, với hai photon cùng xuất phát với cùng khoảng cách tới một đích đến đã xác định. Các nhà nghiên cứu tìm ra rằng một photon tới đích như dự đoán, nhưng photon còn lại đã qua "mặt nạ" thì tới muộn hơn, điều đó có nghĩa là vận tốc của nó đã bị giảm. Trên khoảng cách 1 mét, nhóm nghiên cứu đã đo sự chậm lại tới 20 bước sóng.

Việc này chứng minh rằng sau khi cho ánh sáng đi qua một mặt nạ, phorton di chuyển chậm hơn trong không gian. Điều này rất khác với việc vận tốc ánh sáng giảm đi khi truyền qua nước hay thủy tinh, vì trong trường hợp đó ánh sáng sẽ trở về vận tốc ban đầu sau khi ra khỏi các môi trường đó. Còn đằng này, sau khi đi qua mặt nạ vào trở lại không gian, nó vẫn bị giảm vận tốc. Sự giảm này gây ra hiệu ứng giới hạn vận tốc tối đa mà photon có thể đạt được.

Nghiên cứu này được thực hiện bởi nhóm quang học thuộc đại học Glasgow, đứng đầu bởi giáo sư Miles Padgett, làm việc cùng các nhà vật lí thuyết do Stephen Barnett dẫn đầu, cùng sự hợp tác của Daniele Faccio ở đại học Heriot-Watt.

Xem Thêm

Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Ngày 25/6/2025, tại Tp. Huế, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) chủ trì, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Huế (Liên hiệp Hội TP. Huế) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức để góp phần tích cực cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023”.
An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Tìm giải pháp thực hiện hiệu quả các dự án viện trợ không hoàn lại
Thủ tục hành chính thực hiện và quản lý các dự án viện trợ không hoàn lại hiện nay còn phức tạp; quy trình xét duyệt, giải ngân còn chậm, ảnh hưởng đến tiến độ và sự hài lòng của đối tác; năng lực quản lý hạn chế; một số đơn vị thành viên thiếu chuyên môn về giám sát tài chính, báo cáo theo chuẩn quốc tế; biến động kinh tế, chính trị toàn cầu khiến nguồn viện trợ không ổn định....
Chủ tịch Phan Xuân Dũng tiếp xúc cử tri tỉnh Khánh Hòa sau kì họp thứ 9, Quốc hội khóa XV
Ngày 9-10/7, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa gồm ông Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, bà Đàng Thị Mỹ Hương, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh và ông Nguyễn Văn Thuận đã có các buổi tiếp xúc cử tri tại xã Bác Ái Tây và xã Phước Hà sau kì họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.
Công nghệ mới trong xử lý chất thải góp phần phát triển bền vững ngành chăn nuôi Việt Nam
Ngày 3/7, Liên hiệp Hội Việt Nam phối hợp với Liên hiệp hội tỉnh Bắc Ninh và Hội Chăn nuôi Việt Nam tổ chức Hội thảo Phổ biến một số công nghệ mới có hiệu quả trong xử lý chất thải chăn nuôi. Hội thảo thu hút sự tham dự của đông đảo người sản xuất, kinh doanh, hộ chăn nuôi và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.