Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ ba, 22/02/2005 21:00 (GMT+7)

Người đi tìm bí mật của Hội An lộng gió

Bí kíp sống chung với... nóng 

Phần mở đầu luận văn thạc sĩ kiến trúc của Võ Trọng Nghĩa thế này: “Máy điều hòa nhiệt độ đang được sử dụng ngày một nhiều ở những nước nhiệt đới. Nhưng hàng trăm năm trước, những khu đô thị đông dâncư ở khu vực này đâu có máy điều hòa, vậy người ta phải làm cách nào đó để có thể sống chung với... nóng”.

Và anh giới thiệu với hội đồng khoa học một mô hình “sống chung với nóng” có một không hai trên thế giới: kiến trúc mái nhà của phố cổ Hội An. Sau hơn hai giờ bảo vệ, đề tài “ảnh hưởng của hình thứcmái nhà truyền thống ở Hội An đến việc thông gió” được trao giải Luận văn xuất sắc nhất của Đại học Tổng hợp Tokyo, Nhật Bản - danh hiệu mà chưa có người nước ngoài nào làm được từ trước đếnnay.

Lần đầu tiên đến Hội An, Nghĩa leo lên nóc khách sạn và kêu lên “Ôi trời ơi!” khi nhìn thấy kiến trúc lạ lùng của các mái ngói tại đây. Mái nhỏ rồi mái to nối lại với nhau chứ không làm liền một máito, tạo thành chỗ trũng ở giữa. “Đó là điều mà dân kiến trúc sợ nhất, vì nó là tác nhân hàng đầu gây dột nước”. Sao lại như thế nhỉ, Nghĩa trằn trọc mấy đêm liền.

“Điểm thú vị nhất trong quá trình tìm hiểu là mình phát hiện ông bà mình ngày trước tính toán cực siêu. Chắc chắn là không dùng máy móc như bây giờ, nhưng họ biết được hướng đi của gió, nó sẽ lướttrên mái nhà nhỏ, chạm vào đỉnh mái và tách ra làm nhiều phần. Sẽ có một phần gió chạy lên, còn đa phần là chạy xuống. Và hay nhất là tính sao cho toàn bộ phần gió chạy xuống đó vào hết ở mái nhàphía sau. Thế là chẳng cần quạt, cả gian nhà cứ lồng lộng gió từ sông Hoài thổi vào, tha hồ mát...” - anh giải thích.

Nhưng để có được một câu giải thích ngắn gọn như trên, chàng kiến trúc sư này phải mất hơn năm trời phân tích, thử nghiệm và tìm cách chứng minh.

Năm 1996, Nghĩa lên đường sang Nhật theo một học bổng khi vừa tròn 20 tuổi.

Năm 1999, Võ Trọng Nghĩa được nêu tên trang trọng trong lễ tuyên dương của trường khi giành giải vàng cuộc thi thiết kế nhà của Tập đoàn Suzuki.

Năm 2000, đồ án của anh được giải thưởng đồ án xuất sắc nhất trường và được giới thiệu tại triển lãm kiến trúc toàn Nhật Bản.

Từ năm 2001-2002, Nghĩa liên tiếp được nhận giải thưởng đồ án xuất sắc nhất của trường Đại học Công nghiệp Nagoya, có tác phẩm tham gia tại triển lãm kiến trúc toàn quốc. Cuối năm 2002, anh nhận thêm giải thưởng lớn kiến trúc sinh viên của Hội Kiến trúc sư Nhật Bản vùng Toukai.

Năm 2003, anh tiếp tục giành giải thưởng luận văn đặc biệt của Hội Kiến trúc sư Rotary.

Đến năm 2004, Nghĩa tốt nghiệp thạc sĩ với giải thưởng luận văn xuất sắc nhất của trường Đại học Tokyo.Hôm bảo vệ luận văn, Nghĩa mang đến một mô hình gió thật lạ: nhà cổ thu nhỏ, nhiệt độ đúng kiểu là 35 độ C và gió muốn nhìn thấy được thì phải có màu. Và cái màu đó được làm bằng hơi của... nước đá khô. Tập luận văn thạc sĩ nói có bấy nhiêu chuyện nhưng dài tới 200 trang toàn số liệu và bản vẽ.

Nhưng đó mới là... “môđen” nhà đầu tiên của Hội An, dành cho những ngôi nhà nằm ngay trung tâm phố. Miền đất đặc biệt này còn có những gian nhà có một mặt nhìn ra sông. “Cái này thì đúng là tuyệt. Chẳng có một tay kiến trúc nào làm mái lớn mái nhỏ như người Hội An cả. Nhưng chính cái mái diệu kỳ này làm cho áp suất trong nhà thấp, gió luôn có lối thoát. Thế là vừa mát mẻ, lại vừa không sợ... trúng gió”.

Công thức của gió Hội An

Đầu năm 2004, Nghĩa về nước, bắt đầu một cuộc tìm kiếm gió với quy mô lớn hơn: Vì sao cả khu vực phố cổ đều mát? “Rõ ràng là tất cả mọi thứ ở đây đều được đặt đúng nơi, đúng chỗ và có tính toán một cách toàn diện. Chẳng hạn ở các góc đường đều có một giếng nước, các con đường đều được bố trí theo một qui luật nhất định mà bây giờ gọi là quy hoạch đô thị để bất cứ nơi nào cũng có độ luân chuyển không khí cao nhất...”.

Một mình Nghĩa đi khắp nơi, đo đạc, hỏi han, ghi ghi chép chép mãi và gầy hết mấy ký vì những thông số đặc biệt này. “Sao trước nhà, giữa nhà, sau nhà đều có gió mát?”; “Sao đầu đường có độ ẩm cao, giữa đường lại chẳng thấy chút độ ẩm nào mà vẫn mát?”; “Sao nhà nào cũng có vườn giữa?”; “Sao nhà cổ luôn thông suốt từ trước ra sau?”… Nghĩa quay cuồng với hàng loạt câu hỏi, những bí mật mà chẳng có tài liệu nào có thể giải đáp được. Anh gõ cửa từng ngôi nhà, xin phép đủ các kiểu để được vào trong nhà dân cân đo đong đếm... gió.

Gặp Nghĩa tại sân bay khi chuẩn bị về Nhật, anh cười rất tươi: “Tớ đã nhờ được các anh ở Trạm Khí tượng thủy văn Quảng Nam hỗ trợ trong việc đo các số liệu và phân tích bản đồ chuyên dụng. Đã đoán ra nguyên lý của Hội An lộng gió rồi, nhưng đường còn dài, tớ sẽ trở lại nhiều lần nữa để hoàn thành cái bí kíp về gió tuyệt vời nhất trên đời của Hội An…”.

Nguồn: tintucvietnam.com ngày 03/08/04

Xem Thêm

Đắk Lắk: Người “gieo chữ” ở vùng cao
Có lẽ đây là một biểu tượng đẹp của lòng yêu nghề. thương yêu học trò, luôn tận tâm với nghề, có tinh thần sáng tạo và trách nhiệm xã hội, có phương pháp giảng dạy khoa học giúp học sinh yếu tiến bộ hơn…

Tin mới

Các nhà khoa học giao lưu, thuyết giảng tại trường đại học
Từ trí tuệ nhân tạo (AI), vật liệu bán dẫn hữu cơ, công nghệ y học đến biến đổi khí hậu và đa dạng sinh học… những buổi trò chuyện không chỉ mở rộng tri thức chuyên sâu mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ về hành trình chinh phục khoa học cho hàng nghìn sinh viên và giảng viên cả nước.
Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất về cơ cấu, số lượng người ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XVI
Ngày 4/12, tại Hà Nội, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất để thảo luận về cơ cấu, thành phần, số lượng người của các cơ quan, tổ chức, đơn vị ở Trung ương được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XVI.
Triển khai thực hiện các văn bản mới của Trung ương về về bảo vệ chính trị nội bộ Đảng
Chiều 4/12 tại Hà Nội, Đảng ủy Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiêp Hội Việt Nam) đã tổ chức hội nghị quán triệt và triển khai Quy định 367-QĐ/TW và Hướng dẫn số 05 - HD/BTCTW của Ban Tổ chức Trung ương về một số vấn đề về bảo vệ chính trị nội bộ Đảng.
Phổ biến những điểm mới các Luật, Nghị định
Sáng 4/12/2025, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) tổ chức Hội thảo Phổ biến các văn bản tới các Hội thành viên, Liên hiệp Hội địa phương và Tổ chức khoa học và công nghệ. Đây là hoạt động thường niên của Liên hiệp Hội Việt Nam nhằm cập nhật thông tin, hướng dẫn nghiệp vụ cho các đơn vị trong cùng hệ thống.
Lễ Khởi động Dự án Hỗ trợ trồng cây lâm nghiệp cảnh quan và Phát triển nông lâm kết hợp tại tỉnh Gia Lai
Ngày 01/12/2025, tại tỉnh Gia Lai, Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PANNATURE) phối hợp cùng Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Gia Lai và tổ chức Face the Future (Hà Lan) tổ chức Lễ Khởi động Dự án Hỗ trợ Trồng cây Lâm nghiệp Cảnh quan và Phát triển Nông lâm kết hợp tại tỉnh Gia Lai (GLAD).
AI - Đạo đức và an toàn trong kỷ nguyên mới
Chiều 2/12 tại Hà Nội, mở đầu chuỗi tọa đàm “Khoa học vì cuộc sống” của Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025 đã diễn ra buổi tọa đàm với chủ đề: “Trí tuệ nhân tạo (AI) vì nhân loại - Đạo đức và an toàn AI trong kỷ nguyên mới”. với thông điệp “Cùng vươn mình - Cùng thịnh vượng” tiếp tục truyền cảm hứng đổi mới vì con người.
Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam chúc mừng 50 năm Quốc khánh nước CHDCND Lào
Nhân dịp kỷ niệm 50 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào và 105 năm ngày sinh Chủ tịch Cay-xỏn Phôm-vi-hản, thay mặt Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, bà Bùi Thị Minh Hoài - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã gửi thư chúc mừng.
Việt Nam - Lào khẳng định tầm nhìn chung, lợi ích chiến lược đan xen và định hướng đồng hành lâu dài
Nhận lời mời của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Chủ tịch nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào Thongloun Sisoulith và Phu nhân, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm và Phu nhân dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Việt Nam thăm cấp Nhà nước tới Lào và dự Lễ kỷ niệm 50 năm Quốc khánh Lào từ ngày 1 - 2/12/2025.
Viện Chính sách, Pháp luật và Quản lý tuyên truyền về phòng chống ma túy, tệ nạn xã hội tới tuổi trẻ học đường
Với mục tiêu nâng cao nhận thức, giúp các em học sinh biết cách tự bảo vệ mình trước những cám dỗ, nguy cơ và hành vi vi phạm pháp luật, chương trình: “Tuyên truyền giáo dục về phòng chống ma túy, tác hại của thuốc lá và đồ chơi nguy hiểm có tính bạo lực.” được diễn ra thực sự đã mang lại những giá trị hữu ích.
Định hướng đầu tư phát triển hệ thống cảng hàng không Việt Nam đến 2050
Một quốc gia muốn bay cao thì trước hết phải có đường băng vững chắc. Khát vọng đưa Việt Nam trở thành trung tâm kết nối khu vực về logistics, du lịch, đầu tư và tri thức đòi hỏi chúng ta phải xây dựng hệ thống cảng hàng không, sân bay hiện đại, hiệu quả, bền vững và thông minh.