Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ năm, 06/09/2007 23:51 (GMT+7)

Một số giống bò (Bò nhập nội - Bò lai - Bò nội)

1- Bò nhập nội

Một số giống bò Zêbu 

Zêbu là tên gọi chung một nhóm các giống bò u nhiệt đới (Bos indicus), có nguồn gốc ở ấn Độ, Pakistan , Châu Phi. Hiện có trên 30 giống bò Zêbu, tập trung chủ yếu ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới.

Đặc điểm chung của các giống bò Zêbu là có tầm vóc khá lớn, kết cấu ngoại hình chắc chắn, u vai (bướu) phát triển ; yếm và rốn phát triển, tai to, màu sắc đa dạng, năng suất sữa, thịt trung bình nhưng thích nghi tốt với điều kiện nhiệt đới nóng ẩm và hệ thống chăn nuôi đầu tư thấp, ít bệnh tật và ký sinh trùng. Trong các giống bò Zêbu có những giống cho thịt như Brahman, Africander..., có những giống kiêm dụng thịt, sữa như Red Sindhi, Sahiwal, Ongola, Thaparka, Guzerat...

Ở nước ta trước đây dùng giống Red Sindhi là chủ yếu để lai tạo với bò vàng Việt Nam, do đó chúng ta quen gọi là chương trình Sind hóa đàn bò Việt Nam . Nay chúng ta mở rộng khái niệm Sind hóa thành Zêbu hóa đàn bò Việt Namđể biểu thị một cách đầy đủ hơn việc dùng một số giống bò Zêbu dưới đây để cải tiến bước đầu đàn bò vàng Việt Nam .

Bò Sind:

Bò Red Sidhi

Bò Red Sidhi
Nguồngốc từ tỉnh Sind ( Pakistan ) là giống bò kiêm dụng thịt sữa-màu đặc trưng của chúng là màu đỏ cánh gián nhưng cũng có thể có một số cá thể có những mảng đen ở dọc lưng, hai bên cổ hoặc có thể có một vài đốm trắng nhỏ cũng có thể được chấp nhận.

Khối lượng trưởng thành: Bò cái 320-350kg-bò đực 370-420kg, năng suất sữa ở bò cái bình quân 1.500-1.600kg trong một chu kỳ vắt sữa 240-270 ngày. Tỷ lệ mỡ sữa 52%. Khối lượng bê sơ sinh 20-21kg, tỷ lệ thịt xẻ 50%.

Bò Sahiwal:

Bò Sahiwal
Bò Sahiwal
Cónguồn gốc từ huyện Sahiwal bang Phunjab (Pakistan), được nuôi rộng rãi ở các nước Pakistan, Ấn độ, Châu Phi, Châu Á, Mỹ la tinh-là giống bò kiêm dụng sữa thịt, Sahiwal được coi là giống bòcho sữa tốt nhất trong các giống bò Zêbu. Bò có màu vàng sẫm hoặc màu vàng hơi đỏ tối, một số có màu vàng như bò Việt Nam-thể chất chắc chắn, ngoại hình đẹp. Khối lượng trưởng thành:Bò cái 350kg, bòđực 450-500kg. Năng suất sữa bình quân ở bò cái 2.100-2.200kg trong một chu kỳ vắt sữa 270-280 ngày tỷ lệ mỡ sữa trên 52%-Khối lượng bê sơ sinh 21-22kg. Tỷ lệ thịt xẻ 50%.Bò Sahiwal được nhiều nướcdùng để lai tạo với bò Hà Lan tạo đàn bò sữa như ấn Độ, úc, Pakistan, Niudilân...Việt Nam đã nhận một số bò giống Sahhiwal từ Pakistan năm 1987.

Bò Brahman:

Bò Brahman

Bò Brahman
Là giốngbò thịt nhiệt đới, được nuôi rộng rãi ở tất cả các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới. Bò Brahman có màu lông trắng xám hoặc trắng ghi. Bò có ngoại hình thể chất chắc chắn, khoẻ mạnh, hệ cơ phát triển, u vai phát triển, tai to và cụp xuống. Khối lượng trưởng thành: Bò cái 380kg, bò đực 600-650kg, năng suất sữa thấp:600-700kg/chu kỳ. Khối lượng bê sơ sinh 23-24kg. Tỷ lệ xẻ 52,5%.

Ngoài Bradman màu trắng, người ta cũng đã chọn lọc được các dòng Bradman màu đỏ.

Ở Việt Nam hiện nay đang sản xuất tinh dịch của 3 giống bò trên để phục vụ cho chương trình Zêbu hóa.

Ngoài 3 giống trên, ở một số tỉnh miền Trung và miền Nam trước đây còn dùng giống Ongole để lai tạo với bò vàng. Đây là một giống kiêm dụng thịt sữa, nguồn gốc ở Ấn Độ. Bò có màu trắng xám, xám tro-năng suất sữa 1.500kg/chu kỳ-tầm vóc tương tự bò Sind, Sahiwal. ở Việt Nam hiện nay không có bò Ongole thuần.

2- Giống lai

Việc lai tạo bò cái lai Zêbu với một số giống bò thịt cao sản của nước ngoài cho đến nay chỉ thực hiện được chủ yếu trong phạm vi nghiên cứu, chưa được thực hiện rộng rãi trong sản xuất vì thực tế phương thức chăn nuôi theo kiểu tận dụng tự nhiên như hiện nay không thể đáp ứng đủ dinh dưỡng cho bò thịt lai cao sản. Việc lai kinh tế bò thịt cao sản đi đôi với việc đổi mới công nghệ chăn nuôi, vỗ béo bò thịt, đầu tư thức ăn bổ sung, cải thiện chất lượng và số lượng thức ăn cho bò thịt. 

Ở đây chỉ xin giới thiệu một số giống bò thịt chuyên dụng và đã được lai thử nghiệm ở Việt Nam .

Nhóm gốc bò thịt cao sản ôn đới : 

Đây là những giống bò có nguồn gốc Anh hoặc Pháp như các giống bò Charolais (Pháp), Sumental (Thụy Sĩ), Limousin (Pháp), Hereford (Anh), Aberdin Angus (Anh, Mỹ)...

Nhóm giống bò thịt cao sản nhiệt đới: 

Đây là những giống bò thịt được lai tạo giữa bò thịt ôn đới Châu Âu với một số giống bò Zêbu, trong đó có một tỷ lệ nhất định máu bò Zêbu như các giống : Santagertrudis (Mỹ), Red Beltmon, Drought, Master ( australia ). Ví dụ: Bò Drought Master có 50% máu bò Indian (Zêbu) và 50% máu bò Shorthorn (Châu Âu), hoặc bò Santa Gertrudis có 3/8 máu bò Grahman (Zêbu) và 5/8 bò Shorthorn (Châu Âu). Giống bò Grahman cũng được coi là một trong những giống bò thịt cao sản có thể nuôi rộng rãi ở nhiều vùng thích nghi cao với điều kiện nhiệt đới và mức đầu tư thức ăn thấp hơn.

Các giống bò thịt chuyên dụng này thường có tốc độ tăng trọng rất nhanh (1.000-1.200g/ngày), tuổi giết thịt khoảng 15-18 tháng tuổi với khối lượng hơi 420-450kg. Tỷ lệ thịt xẻ 60-654%.

Một số bò thịt lai giữa bò cái Zêbu với các bò đực chuyên thịt, nếu được nuôi dưỡng đầy đủ có tốc độ tăng trọng và khối lượng hơn hẳn bò lai Zêbu.

Ví dụ bò thịt lai giữa Sind x Charolaise có thể cho tăng trọng 500g/ngày, khối lượng hơi lúc 24 tháng tuổi có thể đạt 300kg, tỷ lệ thịt xẻ 52-54%. Nhưng nên lưu ý rằng, bò thịt lai phải được nuôi dưỡng theo qui trình, ngoài thức ăn thô xanh + có bổ sung thức ăn tinh và phải qua một thời kỳ vỗ béo từ 90-120 ngày trước khi đưa vào giết thịt.

3- Giống nội địa

Đàn bò nước ta có 4 triệu 63 ngàn con (tính đến tháng 10 năm 1999):trong đó có giống bò vàng Việt Nam (Bos indicus) chiếm khoảng 80% - bò ngoại và bò lai (bò đã được cải tiến) chỉ chiếm 15-20%.

-Bò vàng Việt Nam là tên gọi chung một số nhóm bò nội ở các địa phương ở nước ta-như bò vàng Lạng Sơn, bò vàng Thanh Hóa, bò vàng Nghệ An, bò Phú Yến... 

-Bò vàng Việt Nam có một số ưu điểm : chịu đựng điều kiện nóng ẩm nhiệt đới, thích nghi với điều kiện chăn nuôi tận dụng, đầu tư thấp, thành thục sớm, mắn đẻ. 

-Bò vàng Việt Nam có những nhược điểm cơ bản không thể đáp ứng với yêu cầu chăn nuôi thâm canh có năng suất cao về sữa thịt. Đó là tầm vóc khối lượng qúa nhỏ, sinh trưởng chậm, năng suất thịt và sữa rất thấp, tỷ lệ thịt xẻ thấp.

Một số chỉ tiêu sản xuất cơ bản của bò vàng Việt Nam

Chỉ tiêu sản xuất

Bò cái

Bò đực

- Khối lượng sơ sinh (kg)

11

16

- Khối lượng 6 tháng

63

72

- Khối lượng 12 tháng

85

95

- Khối lượng 24 tháng

140

155

- Trưởng thành (5 tuổi)

180

250

- Cao vai (cm)

103

112,3

- Dài thân chéo (cm)

113,3

119,8

- Năng suất cho sữa/1chu kỳ/ngày

200

-

- Năng suất sữa/chu kỳ (kg)

400

-

- Tỷ lệ thịt xẻ (%)

43

44,2

- Năng suất thịt xẻ/1 bò (kg)

77

110

- Năng suất thịt lọc/1 con bò (kg)

57

82

Xem Thêm

Văn hóa đọc là giá trị nền tảng góp phần phát triển con người và xã hội trong kỷ nguyên mới
Trong thời đại của cách mạng công nghiệp 4.0 và toàn cầu hóa, để đất nước vươn mình sánh vai cùng các cường quốc năm châu, không thể thiếu ánh sáng của tri thức, mà trong đó sách đóng vai trò trung tâm. Sách và Văn hoá đọc chính là nền tảng để xây dựng một xã hội học tập, sáng tạo và phát triển bền vững.
Giải pháp nào để phát triển các mô hình NN, thủy sản hiệu quả cao theo hướng an toàn, bền vững tại các tỉnh ĐBSCL?
Đó là những nội dung được các đại biểu đưa ra tại hội thảo khoa học “Giải pháp phát triển các mô hình nông nghiệp, thủy sản hiệu quả cao theo hướng an toàn, bền vững tại các tỉnh ĐBSCL” do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (LHHVN) phối hợp với LHH tinh Kiên Giang và Viện Nghiên cứu ứng dụng và chuyển giao công nghệ (Viện IHT) tổ chức ngày 12/4 tại TP Rạch Giá.
Sơn La: Tìm giải pháp quản lý, bảo vệ và sử dụng nguồn nước
Ngày 2/4, Liên hiệp hội tỉnh phối hợp cùng Sở Nông nghiệp và Môi trường tổ chức hội thảo "Thực trạng và giải pháp quản lý, bảo vệ và sử dụng nguồn nước". Sự kiện thu hút sự tham gia của hơn 40 đại biểu đến từ các sở, ban, ngành, doanh nghiệp, trường đại học, cao đẳng và cơ quan truyền thông địa phương.
Huế: Hội nghị về Nội tiết và Đái tháo đường năm 2025
Ngày 29/3, Hội Nội tiết và Đái tháo đường thành phố Huế phối hợp với Hội Nội tiết và Đái tháo đường Việt Nam đã tổ chức hội nghị khoa học Cố đô mở rộng lần thứ 8 về bệnh nội tiết, đái tháo đường, rối loạn chuyển hóa năm 2025.

Tin mới

Thúc đẩy hoạt động đăng bạ kỹ sư chuyên nghiệp ASEAN tại Việt Nam
Sáng ngày 29/4/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Hải Phòng tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Thúc đẩy công tác đăng bạ kỹ sư chuyên nghiệp tại Việt Nam”. Hội thảo do PGS.TS Phạm Ngọc Linh, Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam và TS. Bùi Thanh Tùng, Chủ tịch Liên hiệp Hội thành phố Hải Phòng đồng chủ trì.
Hà Giang: Góp ý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung 06 Luật
Ngày 29/4, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Hà Giang (Liên hiệp hội) đã tổ chức hội thảo tư vấn, phản biện (TVPB), góp ý đối với dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản, Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch.
Phát huy sức mạnh trí tuệ và tâm huyết của trí thức KHCN trong thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị
Nhằm triển khai hiệu quả Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam - LHHVN) xác định phát huy trí tuệ, trách nhiệm và tâm huyết của đội ngũ trí thức là nhiệm vụ trung tâm, tạo động lực để khoa học công nghệ và chuyển đổi số trở thành lực lượng sản xuất chủ đạo thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
An Giang: 30 trí thức KH&CN tiêu biểu được tôn vinh 2025
Chiều ngày 28/4, tại trụ sở Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh An Giang, Hội đồng xét chọn trí thức Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tiêu biểu tỉnh năm 2025 đã tổ chức phiên họp chính thức. Đây là lần thứ hai An Giang triển khai hoạt động xét chọn và tôn vinh trí thức KH&CN tiêu biểu.
Quảng Ngãi: Cuộc thi Sáng tạo Robot Quảng Ngãi lần thứ III đã tìm ra nhà vô địch
Sau 2 ngày tranh tài sôi nổi, chiều ngày 27/5, tại Nhà thi đấu IEC Quảng Ngãi, Ban tổ chức Cuộc thi Sáng tạo Robot Quảng Ngãi lần thứ III, năm 2025 đã tổ chức bế mạc, trao 16 giải thưởng cho các đội đoạt giải. Đội CFF đến từ trường THPT Lê Trung Đình đã xuất sắc giành giải Nhất chung cuộc.
Khởi động Chương trình Biểu dương TOP Công nghiệp 4.0 năm 2025
Chương trình Biểu dương TOP Công nghiệp 4.0 nhằm thúc đẩy các doanh nghiệp ứng dụng, chuyển giao, nghiên cứu và phát triển sản xuất các sản phẩm, nền tảng, giải pháp dựa trên công nghệ số để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, hiện thực hóa các cơ hội, tiềm năng mà chuyển đổi số mang lại khi đưa được công nghệ số vào mọi lĩnh vực đời sống xã hội, đến từng người dân.
Khai mạc Cuộc thi Sáng tạo Robot Quảng Ngãi lần thứ III
Ngày 26/4, tại Quảng Ngãi, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Quảng Ngãi phối hợp với Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Ngãi và Tỉnh đoàn tỉnh Quảng Ngãi tổ chức khai mạc và vòng loại Cuộc thi Sáng tạo Robot Quảng Ngãi lần thứ III, năm 2025.
Văn hóa đọc là giá trị nền tảng góp phần phát triển con người và xã hội trong kỷ nguyên mới
Trong thời đại của cách mạng công nghiệp 4.0 và toàn cầu hóa, để đất nước vươn mình sánh vai cùng các cường quốc năm châu, không thể thiếu ánh sáng của tri thức, mà trong đó sách đóng vai trò trung tâm. Sách và Văn hoá đọc chính là nền tảng để xây dựng một xã hội học tập, sáng tạo và phát triển bền vững.