Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ tư, 10/09/2008 00:34 (GMT+7)

Cây tầm phỏng

Theo Y học cổ truyền, Tầm phỏng có vị đắng, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, mát huyết, giải đọc, tiêu sưng, giảm đau. Sách Nam Dược Thần Hiệucủa Tuệ Tĩnh viết: để trị trúng phong cho phụ nữ có thai hoặc sau khi đẻ thì lấy lá Tầm phỏng giã nát, chế đồng tiện (nước tiểu của trẻ em khoẻ mạnh), rồi vắt lấy nước cốt cho uống. Lãn Ông dùng lá Tầm phỏng giã đắp vết thương, sưng tấy, hoặc đun nước tắm để trị chốc lở, viêm mủ da. Ngày dùng 20 - 40g, sắc uống. Rễ Tầm phỏng làm ra mồ hôi, hạ nhiệt, lợi tiểu, gây nôn và nhuận tràng (Ấn Độ).

Cây Tầm phỏng có tên khoa học Cardiosspermum halicacabumL., thuộc ho Bồ hòn (Sapindaceae). Đây là cây thảo (H.1), mọc trườn hoặc leo bằng tua cuốn, thân mềm dài đến 3 - 4m, màu xanh, có khía dọc. Lá mọc so le, kép hai lần hình lông chim, dài 5 - 12cm, lá chét hình trứng, phân thuỳ, có răng cưa tù. Lá kèm hình mũi mác, rụng sớm. Cụm hoa là một chùm ngắn ở kẽ lá, dài 7 - 15cm, cuống cụm hoa có 2 tua cuốn mọc đối, nhiều lông ngắn. Hoa nhỏ, lưỡng tính, màu trắng; Lá đài 4, rời, hình trứng đến tròn, dài 1 - 2,5mm; Cánh hoa 4, hình trứng ngược đến tròn, kích thước 1,5 - 2 x 1 - 2mm. Triền tuyến mật gồm 4 u lồi, không có lông. Nhị 8, chỉ nhị dài tới 2,5mm, màu nâu nhạt, bao phấn hình bầu dục, dài 0,5mm. Bầu 3 ô, mỗi ô có một noãn, đính noãn trung trục, vòi nhuỵ phân 3 thuỳ. Quả nang, ba ô, vỏ quả mỏng, phồng to trông như chiếc đèn lồng màu xanh lục (H. 2). Hạt gần hình cầu, đường kính khoảng 4mm, phía rốn hạt có cáo hạt giả hình tim màu trắng. Cây mọc hoang khắp nơi trong nước ta, ở ven đường, bờ bụi, đồi cỏ, hoặc bãi hoang.

Trong thân và lá Tầm phỏng chứa 2 nhóm hợp chất chính là flavonoid (apigenin, luteolin) và saponin steroid (stigmasterol, b - sitosterol). Ngoài ra còn có alcaloid, phenolic axit và tanin. Hạt chứa 32,8% dầu béo, trong đó có một lượng lớn (55%) cyanolipid (như cardoispermin).

Cao lỏng (4: 1) của thân và lá Tầm phỏng ở liều 0,45 mg/10g chuột nhắt trắng (tương ứng với 180g dược liệu khô/ 1kg chuột) không xác định được độc cấp tính. Cao lỏng Tầm phỏng (1: 1) có tác dụng chống viêm trên chuột thí nghiệm. Dịch chiết nước Tầm phỏng 1% có tác dụng chống oxy hoá. Dịch chiết trong nước, trong cồn và các chế phẩm cao lỏng (2: 1) của Tầm phỏng có tác dụng rõ rệt đối với vi nấm Candida albicans,nhưng tác dụng yếu trên các vi khuẩn kiểm định (gồm 5 vi khuẩn Gram âm: Pseudomonas aeruginosa, Salmonella typhi, Proteus mirabilis, Escherichia coli, Shigella flexnerrivà 5 vi khuẩn Gram dương: Bacillus puminlus, B. subtilis, B. cereus, Sarcina lulea, Staphylococcus aureus). Do trong hạt cây này có chứa cyanolipid, nên cần loại bỏ quả khi sử dụng.

Kết quả nghiên cứu về thành phần hoá học cũng như tác dụng sinh học của cây Tầm phỏng đã chứng minh cách sử dụng theo kinh nghiệm dân gian là có cơ sở khoa học. Đây là một cây thuốc có nhiều tác dụng, không độc hại, nên chú ý bảo tồn nguồn gen cây này để có nguyên liệu sử dụng khi cần thiết.

Nguồn: Thuốc & Sức khoẻ, số 356, 15 - 5 - 2008, tr 15

Xem Thêm

Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Ngày 25/6/2025, tại Tp. Huế, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) chủ trì, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Huế (Liên hiệp Hội TP. Huế) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức để góp phần tích cực cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023”.
An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh
Đại hội Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam (VUSTA) nhiệm kỳ 2025–2030 được tổ chức thành công vào sáng ngày 21/7. Tại Đại hội, đại diện Đoàn Thanh niên VUSTA đã có bài phát biểu chúc mừng đại hội. Bí thư Đoàn Thanh niên Lê Thị Thủy khẳng định: “Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh và luôn xác định rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong công cuộc đổi mới đất nước”.
Cuộc thi sáng tác biểu trưng (logo) Đảng uỷ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương
Hướng tới chào mừng Đại hội Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, Cuộc thi sáng tác biểu trưng (logo) Đảng uỷ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương và biểu trưng (logo) Đại hội đại biểu Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030 được chính thức khởi động từ ngày 18/7/2025.
Xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, tập hợp, đoàn kết trí thức KH&CN phục vụ phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới
Kể từ khi Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) được thành lập ngày 26/03/1983, Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam đã trải qua 9 kỳ Đại hội, mỗi kỳ Đại hội đã thực sự trở thành những mốc son quan trọng, đánh dấu bước phát triển cả về tư duy chính trị lẫn phương thức hoạt động của toàn hệ thống.