Phải để cả thế giới biết về châu bản nhà Nguyễn

  Thưa ông, làm thế nào để thế giới hiểu rõ hơn rằng Việt Nam có đầy đủ chứng cứ lịch sử và pháp lý để khẳng định chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa?

Mình phải có cách giới thiệu không chỉ với người dân trong nước mà còn với người dân nước ngoài. Thực tế chứng cứ của mình là đầy đủ và rõ ràng. Chứng cứ của Trung Quốc luôn bịa đặt, ngụy tạo.

Vấn đề là ta chưa biết khai thác, chưa giới thiệu một cách bài bản và khoa học nên nhiều người chưa thể đánh giá hết được ý nghĩa của các chứng cứ đó. Ví dụ, đã nói đến chủ quyền của quốc gia thì phải nói đến việc chủ quyền phải được thực thi bằng nhà nước, bởi nhà nước. Tôi xin nhấn mạnh rằng không có nước nào trong khu vực có tranh chấp chủ quyền ở Hoàng Sa và Trường Sa có thể đưa ra được những chứng cứ như thế, ví dụ như châu bản nhà Nguyễn.

Những châu bản đó cho thấy việc tổ chức, điều hành trực tiếp của nhà Vua đối với việc thực thi chủ quyền ở quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Những tư liệu đó vừa mới được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu và ký ức của thế giới ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Phải nói những châu bản đó có giá trị lịch sử, giá trị pháp lý rất cao. Điều này phải giới thiệu để cả thế giới biết.

Nên bắt đầu bằng những bước như thế nào, thưa ông?

Phải có cách giới thiệu một cách bài bản chứ giới thiệu mà không phân tích hết ý nhiều khi người ta không đánh giá được tầm quan trọng của chúng. Phải có công nghệ giới thiệu, công nghệ tuyên truyền, nghĩa là giới thiệu nhưng cũng phải phân tích, chọn lọc, cân nhắc chứ không phải đưa hết lên truyền hình là tốt.

Ví dụ về giá trị của các bản đồ phương Tây góp phần nói lên chủ quyền của chúng ta ở Hoàng Sa và Trường Sa như thế nào. Riêng tôi có vài trăm cái. Nhưng không phải cứ nhìn bản đồ là hiểu được bản đồ. Có những cái bản đồ nhìn hình thức giống nhau nhưng giá trị của chúng lại khác nhau. Phải giới thiệu để người tiếp cận được với bản đồ người ta hiểu được sự khác nhau đó và họ cũng phải kiểm tra, xác minh lại. Khi người ta đã kiểm tra lại, hiểu được ý nghĩa thì đưa đến cho người ta thêm rất nhiều niềm tin.

Vậy chúng ta nên giải thích các tư liệu của chúng ta theo hướng…

Theo nghiên cứu của tôi thì tư liệu của chúng ta đầy đủ, rõ ràng nhưng tất nhiên giải thích cái đó theo luật pháp quốc tế thì chúng ta phải có trình độ chuyên môn, phải có cách giải thích của người làm luật, các chuyên gia về luật pháp quốc tế. Dưới cái góc độ của người nghiên cứu lịch sử, trách nhiệm của người làm sử hay tư cách người làm sử thì chúng tôi có thể nói rằng những tư liệu đó hoàn toàn khẳng định chủ quyền của chúng ta đối với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Tuy nhiên, khi xem xét khía cạnh pháp lý của các tư liệu thì phải có những chuyên gia luật pháp quốc tế.

Với công chúng nước ngoài, chúng ta nên chú trọng cách thức tuyên truyền nào để họ hiểu được Việt Nam là những người chủ thực sự của hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa?Tổ chức các hội thảo có phải là một cách hiệu quả?

Phải kết hợp nhiều cách. Tổ chức hội thảo chỉ là một kênh. Nhưng hội thảo mà mời được nhiều chuyên gia quốc tế có uy tín trên thế giới thì tiếng nói của họ rất có giá trị.

Chúng ta phải tăng cường tuyên truyền. Tại sao chúng ta có chủ quyền mà chúng ta không nói mạnh lên trong khi Trung Quốc chẳng có gì mà cũng lớn tiếng. Đến đầu thế kỷ thứ 20, Trung Quốc mới đặt vấn đề chiếm quần đảo Hoàng Sa. Những người nghiên cứu Trung Quốc thời điểm ấy từng nói rằng khảo sát lịch sử chẳng có tư liệu gì để nói. Thế mà bây giờ Trung Quốc dựng lên cái gọi là Văn hiến các đảo Nam Hải với những bộ sách đồ sộ từ chỗ không có gì.

Chúng ta thực thi chủ quyền ở Hoàng Sa và Trường Sa một cách thực sự, trọn vẹn trong điều kiện hòa bình trong nhiều thế kỷ. Chúng ta xác lập chủ quyền ở hai quần đảo đó ít nhất từ thế kỷ 17. Có chuyên gia phương Tây đầu thế kỷ 18 đã băn khoăn tại sao vua Gia Long lại ra giữa vùng đất này, xa xôi, cằn cối, khó khăn như vậy và nghĩ rằng không bao giờ có nước nào nghĩ đến chuyện tranh chấp.

Chúng ta phải nói để cả thế giới biết, để họ tin rằng chúng ta có chính nghĩa, có chủ quyền hoàn toàn với các quần đảo này. Đấy là nguồn lực cho cuộc đấu tranh của chúng ta. Tôi nghĩ rằng người ta hiểu được điều đó thì người ta sẵn sàng sát cánh với chúng ta.

Xin cảm ơn ông!

VÂN HỒ  (thực hiện)