“Đường lưỡi bò” phi lý

Thưa Tiến sỹ, ông đánh giá như thế nào về “đường lưỡi bò” mà Trung Quốc mới đưa ra?
Tiến sỹ Trần Công Trục: ­­Đây là một vấn đề phức tạp, cần có sự nghiên cứu rất kỹ lưỡng. Tuy nhiên, tôi đã từng công tác ở Ban biên giới Chính phủ, rất quan tâm và có nghiên cứu về vấn đề này nên tôi có thể nêu một số điểm mấu chốt để chúng ta hiểu kỹ hơn về “đường lưỡi bò”. 
“Đường lưỡi bò” xuất hiện tại Trung Quốc trên một bản đồ do một cá nhân vẽ ra, có 11 đoạn, được Trung Hoa dân quốc sử dụng trong một số tài liệu. Năm 1949, nước Cộng hoà nhân dân Trung Hoa ra đời, cũng đưa “đường lưỡi bò” vào một số tài liệu không chính thức, khi đó “đường lưỡi bò” chỉ còn 9 đoạn.  Trong suốt thời gian qua, nước Cộng hoà nhân dân Trung Hoa không có ý kiến chính thức nào về “đường lưỡi bò”. Ngày 7/5 vừa qua là lần đầu tiên Trung Quốc chính thức đề cập đến vấn đề này. Nhìn trên bản đồ mà Trung Quốc đưa ra thì “đường lưỡi bò” được thể hiện như một đường biên giới quốc gia trên biển, có nghĩa là 80% diện tích biển Đông thuộc chủ quyền của Trung Quốc theo quy chế nội thuỷ và lãnh hải. Tuy nhiên, đây là một điều phi lý bởi ngay trong những văn bản chính thức của Trung Quốc cũng bộc lộ những mâu thuẫn. Tuyên bố năm 1958 về lãnh hải của Cộng hòa nhân dân Trung Hoa cho rằng: “Chiều rộng lãnh hải nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa là 12 hải lý. Điều khoản này áp dụng cho tất cả các lãnh thổ của nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, bao gồm lục địa Trung Quốc và các đảo ven bờ của lục địa cũng như các đảo Đài Loan và xung quanh đó, quần đảo Penghu (Bành Hồ)... cùng tất cả đảo khác thuộc Trung Quốc bị phân cách với đất liền và các đảo ven bờ biển của nó bởi biển cả”.
Tuyên bố này của Trung Quốc xác định rõ các đảo bị phân cách với lục địa bởi biển cả (vùng biển tự do của quốc tế), chứ không phải là vùng nước lịch sử theo chế độ nội thủy (vùng biển thuộc chủ quyền của Trung Quốc). Rõ ràng không thể tồn tại vùng biển tự do của quốc tế nằm trong nội thủy của Trung Quốc. Pháp lệnh về lãnh hải và vùng tiếp giáp lãnh hải của CHND Trung Hoa năm 1992 và Tuyên bố về Đường cơ sở năm 1996 của nước CHND Trung Hoa cũng không hề đề cập đến “đường lưỡi bò”.
Trong công hàm gửi Tổng thư ký Liên hiệp quốc ngày 7/5/2009, Trung Quốc còn nói họ có chủ quyền không tranh cãi đối với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, đây lại là một điều phi lý nữa. Theo quy định của Công ước luật biển 1982 thì chỉ có “Quốc gia quần đảo” mới được phép áp dụng các quy định tại điều 4, 48, 50, phần IV, Công ước LB82 để vạch đường cơ sở đúng để tính chiều rộng các vùng biển và thềm lục địa của cả quần đảo cấu thành “quốc gia quần đảo”. Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa không phải là quốc gia quần đảo mà là các quần đảo thuộc chủ quyền của quốc gia ven biển, vì thế không được áp dụng các quy định đối với quốc gia quần đảo nói trên.
Theo công ước quốc tế, những đảo trên nếu có đời sống kinh tế thì mới có được đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Thế nhưng, các đảo trong hai quần đảo này có diện tích rất nhỏ, điều kiện môi sinh môi trường khắc nghiệt, không thích hợp cho đời sống con người, không có đời sống kinh tế riêng; vì vậy chúng cũng chỉ có thể được phép có vùng lãnh hải 12 hải lý bao quanh mỗi đảo nổi tính từ đường cơ sở của chúng. Rõ ràng Trung Quốc không thể dựa vào sự tồn tại của 2 quần đảo (không phải là lãnh thổ hợp pháp của mình) để mở rộng phạm vi lãnh hải quốc gia ven biển đến 80% diện tích Biển Đông.
Bởi thế, xét trên mọi phương diện, “đường lưỡi bò” do Trung Quốc đưa ra là phi lý.

Đường yêu sách 9 đoạn của Trung Quốc trên Biển Đông