Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ năm, 27/08/2009 20:42 (GMT+7)

Cây Sơn

Nhựa mủ cây Sơn làm rộp da, gây dị ứng với một số người. Những người dễ bị dị ứng với sơn thường chỉ cần chặt cây Sơn, thậm chí đi gần cây Sơn, hoặc làm việc ở nơi có sử dụng sơn cũng bị dị ứng.

Chỗ da bị dị ứng sẽ mẩn đỏ, sưng nề và ngứa; khi gãi dẫn đến lở loét, gọi là lở sơn. Chỗ bị gãi sẽ chảy nước vàng. Dị ứng có thể lan khắp người, kèm theo sốt. Nếu ăn phải sơn sẽ gây kích thích mạnh, nôn mửa, co đồng tử và co giật.

Cây Sơn (Toxicoden-dron succedanea (L.) Mold., thuộc họ Đào lộn hột (Anacardiaceae), là cây gỗ nhỏ, có thể cao đến 10m. Lá kép một lần hình lông chim lẻ, có 7-13 lá chét. Các lá thường xếp tập trung ở đầu cành. Lá chét mỏng, nhẵn, hình mác, hai đầu nhọn, dài 5-10cm, rộng 1,5-3,5cm. Gốc lá không đều nhau. Hoa nhỏ, tạp tính, mẫu 5, tụ họp thành cụm hoa hình chuỳ ở các nách lá đầu cành. Quả hạch, hình trứng, hơi dẹt và méo, dài 6-8mm. Vỏ quả mỏng, nhẵn. Hạt cứng. Tòan cây có nhựa mủ màu trắng ngà, để lâu sẽ đen dần. Cây ra hoa tháng 7, quả chín vào tháng 11.

Cây mọc hoang trong rừng thứ sinh ở Việt Nam (từ Hòa Bình, Quảng Ninh đến Lâm Đồng) và cũng được trồng (ở Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Hà Giang, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Hòa Bình). Ngoài ra, cây này còn có ở Ấn Độ, Malaysia , Trung Quốc, Nhật Bản…

Toàn cây Sơn có nhựa mủ. Nhựa này chứa axit palmitic, acid oleic, glycerid, rhoifolin, firetin, fustin; trong nhựa của Sơn có chất laccol tương đồng với urushiol. Lá chứa khoảng 20% tanin và một glycosid apigenin. Quả chứa khoảng 17% chất sáp, trong đó có các axit béo như palmitic 77%, stearic và arachidic 5%, dibasic 6%, oleic 12% và vết axit linoleic. Dầu hạt chứa 25% glycerides của axit palmitic, 47% oleic và 28% linoleic.

Khi mới bị lở sơn thì dùng dung dịch xà phòng hoặc dung dịch natri bicarbonat (NaHCO 3) loãng để rửa. Đồng thời cho uống pethidin hydroclorid và các thuốc như analergin, dimedrol, calci clorua, vitamin C… theo sự chỉ dẫn của thầy thuốc.

Theo kinh nghiệm dân gian, người ta lấy lá Khế tươi, hay quả Khế nhỏ giã nhỏ, bọc vải sạch, thấm nhẹ vào chỗ ngứa, hoặc hòa với nước vôi trong với dầu lạc (hai phần bằng nhau) để bôi. Nếu bị loét thì lấy là Bàng, la Chè tươi, lá Chuối non giã nhỏ, vắt lấy nước để bôi. Có nơi còn dùng vỏ cây Núc nác (tươi) giã nát, thêm rượu theo tỷ lệ 1:3, ngâm 2 - 3 giờ rồi lấy rượu này bôi vào chỗ lở sơn. Ngày bôi 3 - 4 lần, vài ngày là khỏi. Có thể kết hợp vỏ Núc nác với lá Khế. Kết hợp cho uống nước sắc Râu ngô và cao tiêu độc.

Nếu chỗ loét bị nhiễm khuẩn thì dùng thêm kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ.

Cây Sơn còn được dùng làm thuốc. Theo Đông y, Sơn khô có vị cay, hơi mặn, tính ấm; vào 3 kinh tâm, can, đại tràng; có tác dụng làm tan máu ứ, tiêu tích báng, thông kinh nguyệt, trừ giun đũa. Ở Trung Quốc được dùng trị hen khan (háo suyễn), cảm, viêm gan mạn tính, đau dạ dày, chấn thương. Dùng ngòai trị gãy xương, các vết thương chảy máu. Ở Ấn Độ, người ta dùng quả trị lao phổi.

Ta thường lấy Sơn khô (Can tất) làm thuốc: chữa phụ nữ kinh bế, đau bụng, có báng máu đau nhức và trị đau bụng giun. Ít khi dùng Sơn tươi vì gây tổn thương tràng vị. Liều dùng 1-4g, dùng riêng hoặc phối hợp với các vị thuốc khác như trong các bài thuốc sau:

- Chữa phụ nữ kinh bế, đau bụng:Sơn khô đốt ra tro, tán nhot, uống mỗi lần 8g với rượu ( Nam duợc thần hiệu).

- Chữa kinh bế, có bàng máu đau nhức, đau cả tâm vị hoặc các loại tích tụ u hòn:Sơn khô, Nghệ vàng, Nghệ đen, Hương phụ (chế với giấm) liều lượng bằng nhau, tán nhỏ làm viên hòan bằng hạt đậu, uống mỗi lần 50 viên với rượu (Nam duợc thần hiệu).

- Chữa bụng đau nhói lên tim, do giun sán quấy, miệng chảy nước dãi trong:Sơn khô đốt cháy, tán nhỏ làm viên bằng hạt đậu xanh, uống mỗi lần 10 viên, ngày uống 3 lần ( Nam duợc thần hiệu).

Xem Thêm

An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Hà Giang: Góp ý dự thảo sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm
Ngày 13/6, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật (Liên hiệp hội) tỉnh đã tổ chức hội thảo góp ý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá (CLSPHH). Tham dự hội thảo có lãnh đạo đại diện các Sở, ban ngành của tỉnh, các hội thành viên Liên hiệp hộivà các chuyên gia TVPB.
Đại hội thi đua yêu nước Liên hiệp Hội Việt Nam lần thứ V
Đây là sự kiện chính trị quan trọng và có ý nghĩa sâu sắc trong công tác của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam), là ngày hội tôn vinh điển hình tiên tiến các tập thể, cá nhân nhà khoa học trong hệ thống Liên hiệp Hội Việt Nam đã nỗ lực phấn đấu, đóng góp cho công tác hội và sự nghiệp KH&CN nước nhà.
THI ĐUA LÀ YÊU NƯỚC!
Năm 2025 không chỉ đánh dấu nhiều ngày lễ trọng đại của đất nước, mà còn là mốc son đưa Việt Nam bước vào một kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc.
Thảo luận, đề xuất các giải pháp phát triển hạ tầng xanh hướng tới xây dựng đô thị bền vững
Ngày 6/6, Liên hiệp Hội Việt Nam phối hợp với Tổng Hội Xây dựng Việt Nam tổ chức Hội thảo Phát triển hạ tầng xanh hướng tới xây dựng đô thị bền vững. Các chuyên gia, nhà khoa học tại hội thảo đã làm rõ vai trò và nhu cầu cấp thiết của phát triển hạ tầng xanh, đồng thời đề xuất nhiều giải pháp về chính sách và công nghệ.