Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ năm, 24/12/2009 18:32 (GMT+7)

Vi khuẩn kháng thuốc nỗi lo không của riêng ai

KS là những chất có khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn hoặc tiêu diệt vi khuẩn ngay ở nồng độ thấp. Cho nên, KS được dùng để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn hoặc dự phòng các bệnh nhiễm khuẩn có khả năng gây thành dịch, cũng như dự phòng chống nhiễm trùng bệnh viện.

Năm 1941, tất cả các tụ cầu khuẩn vàng (Staphylococcus aureus) gây bệnh dễ dàng bị penicillin tiêu diệt, nhưng chỉ 3 năm chúng đã kháng thuốc bằng cách sản sinh ra một loại men (enzym) penicillase phân huỷ phân tử penicillin. Tương tự, một số VK khác tiết ra enzym beta lâctmase để chống ampicillin, hoặc acetyl transferase để chống chloramphenicol… Càng ngày càng có nhiều VK chống lại được với nhiều loại kháng sinh. Một số thống kê cho thấy hiện nay có hơn 95% vi khuẩn kháng thuốc penicillin. Nếu như vào năm 1941, 40.000 đơn vị penicillin mỗi ngày đủ chữa một người bệnh viêm phổi do VK Streptococcus pneumoniae (tác nhân chính gây viêm phổi, viêm màng não, viêm xoang…), thì hiện nay, một bệnh nhân bị nhiễm VK này phải nhận tới 24 triệu đơn vị penicillin mỗi ngày mà vẫn chết vì viêm não.

Sự kháng thuốc KS của các chủng VK tụ cầu vàng không những nguy hiểm trong nhiễm trùng mắc phải tại bệnh viện mà sẽ càng nguy hiểm hơn khi xuất hiện trong cộng đồng. Các nhà nghiên cứu nhận định rằng các chủng VK tụ cầu vàng đề kháng với KS trong cộng đồng đã trở thành một vấn đề toàn cầu, vì nó gây nên tình trạng nhiễm trùng nặng và khó điều trị hơn chủng VK kháng thuốc trong bệnh viện. Chính vì thế mà việc tìm ra loại thuốc mới để chống lại chúng là vấn đề hết sức cấp thiết và hàng đầu đối với sức khoẻ của cộng đồng.

VK có khả năng kháng thuốc là do chúng sinh sản theo cấp số nhân cực kỳ nhanh và khả năng đột biến gen (biến đổi yếu tố di truyền) có thể truyền lại cho các thế hệ tiếp theo. Dưới tác dụng của một liều KS, đa số VK sẽ bị tiêu diệt, nhưng có một số ít thoát chết nhờ tiết ra một số enzym giúp thích nghi với môi trường mới hoặc phát huỷ kháng sinh và chúng sẽ phát triển theo nguyên lý chọn lọc tự nhiên.

Ngoài sự đột biến bất ngờ, những VK kháng thuốc còn do chúng chiếm lấy các yếu tố di truyền của VK khác. Những yếu tố đó chuyển từ VK này sang VK khác nhờ plasmid, là một cấu trúc AND mạch vòng nằm ngoài nhiễm sắc thể và có khả năng tự sao chép độc lập trong tế bào. Plasmid chuyển những yếu tố di truyền gen kháng thuốc từ loài VK này sang loài VK khác.

Mới đây, người ta thấy các enzym beta-lactamase phổ rộng (ESBL) vốn có ở các loài Klebsiella nay đã phân bố rộng rãi trong E.coli. Vi khuẩn E.coli sản sinh ESBL mới này kháng lại penicillin và cephalosporin và trở thành tác nhân nguy hiểm gây các bệnh truyền nhiễm đường niệu.

Để hạn chế việc VK kháng lại KS, trước hết, cần sử dụng KS hợp lý theo nguyên tắc: chỉ dùng KS để điều trị bệnh nhiễm khuẩn. Không dùng KS để điều trị bệnh do virus gây ra, vì đã có thuốc dùng riêng. Ngay từ đầu chỉ nên dùng KS có phổ hẹp. Ở cơ sở y tế nào có điều kiện làm kháng sinh đồ thì nên dựa vào kết quả kháng sinh đồ để lựa chọn KS cho phù hợp với từng loài VK gây nên từng loại bệnh. Qua kết quả kháng sinh đồ, thầy thuốc sẽ chọn được KS thích hợp để điều trị. Đặc biệt, kháng sinh đồ giúp thầy thuốc xác định được liều lượng dùng để điều trị. Khi đã chọn được KS thì phải dùng đủ liều lượng và thời gian. Nếu không tuân thủ, bệnh không những không khỏi mà còn làm cho VK kháng lại KS. Luôn luôn đặt khâu vô trùng và tiêu trùng lên hàng đầu để hạn chế lây lan mầm bệnh trong đó có cả VK kháng thuốc. Mỗi một cơ sở y tế nên thường xuyên có sự giám sát chặt chẽ hiện tượng kháng thuốc KS của VK.

Phương pháp chọn KS là nên dùng loại phổ hẹp dựa vào đặc tính dược động học và đặc tính của từng loại thuốc. Người thầy thuốc còn nên chọn thuốc dựa vào khả năng sẵn có và tính kinh tế (rẻ tiền) để tạo điều kiện giúp người bệnh dễ dàng mua được thuốc và dùng đủ số thuốc trong đơn. Nên chọn loại KS có số lần dùng thuốc trong ngày ít, khả năng chi trả thấp nhất, đường đưa thuốc vào cơ thể thuận lợi nhất. Cần hướng dẫn cho người bệnh dùng thuốc đúng quy định. Những loại bệnh nhiễm trùng có nhiều loài VK cùng hợp đồng gây nên như đa chấn thương, viêm tuỷ xương, bệnh lao thì nên phối hợp thuốc KS nhất là đối với VK đa kháng thuốc và cần lưu ý tránh tương tác bất lợi.

Xem Thêm

Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Ngày 25/6/2025, tại Tp. Huế, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) chủ trì, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Huế (Liên hiệp Hội TP. Huế) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức để góp phần tích cực cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023”.
An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Diễn đàn Dầu khí và Năng lượng 2025: Thúc đẩy hình thành hệ sinh thái năng lượng an toàn, hội nhập
Ngày 28/7, Diễn đàn Dầu khí và Năng lượng thường niên 2025 với chủ đề “Chuyển dịch năng lượng: Tầm nhìn và Hành động” đã diễn ra tại Hà Nội do Hội Dầu khí Việt Nam (Hội DKVN) phối hợp cùng Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) tổ chức. Diễn đàn là một trong những sự kiện quan trọng Chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ Petrovietnam lần thứ IV, nhiệm kỳ 2025-2030.
Đoàn công tác VUSTA tham dự Cuộc họp lần thứ 33 Đại hội đồng FEIAP tại Thái Lan
Từ ngày 23-25/7/2025, đoàn công tác của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) do ông Nguyễn Quyết Chiến - Tổng Thư ký làm Trưởng đoàn đã tham dự Cuộc họp lần thứ 33 Đại hội đồng Liên đoàn các tổ chức Kỹ thuật châu Á - Thái Bình Dương (FEIAP) tại Bangkok, Thái Lan. Tham gia đoàn công tác có đại diện Ban Khoa học và Hợp tác quốc tế, Văn phòng VUSTA.
Chủ tịch VUSTA Phan Xuân Dũng dự Lễ kỷ niệm 50 năm thành lập Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam
Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam được thành lập ngay sau giải phóng năm 1975. Trong suốt 50 năm qua, Hội đã có nhiều đóng góp quan trọng cho hoạt động tư vấn chính sách đối với các vấn đề trọng đại của đất nước. Gần đây nhất là phản biện trong góp ý văn kiện Đại hội XIII và XIV của Đảng, các đề án tăng trưởng xanh, đường sắt cao tốc, quy hoạch vùng và dự thảo nhiều chính sách kinh tế quan trọng...
Lãnh đạo VUSTA tham dự Hội nghị IAS 2025
Đoàn công tác của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) do PGS.TS Phạm Ngọc Linh, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy, Phó Chủ tịch VUSTA, Giám đốc Ban Quản lý dự án Quỹ Toàn cầu - VUSTA về phòng, chống HIV/AIDS làm trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị Khoa học quốc tế về phòng, chống HIV/AIDS 2025 (Hội nghị IAS 2025) tại Rwanda từ ngày 12/7 đến ngày 17/7/2025.
Thắp nến tri ân nhân Kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh Liệt sĩ
Ngày 24/7, nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947–27/7/2025), Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phối hợp cùng Đoàn Thanh niên Hội Nhà báo Việt Nam và Liên minh Hợp tác xã Việt Nam trang trọng tổ chức Chương trình “Thắp nến tri ân” tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ tại Nghĩa trang Mai Dịch (Cầu Giấy, Hà Nội).
Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh
Đại hội Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam (VUSTA) nhiệm kỳ 2025–2030 được tổ chức thành công vào sáng ngày 21/7. Tại Đại hội, đại diện Đoàn Thanh niên VUSTA đã có bài phát biểu chúc mừng đại hội. Bí thư Đoàn Thanh niên Lê Thị Thủy khẳng định: “Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh và luôn xác định rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong công cuộc đổi mới đất nước”.