Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ hai, 30/09/2024 08:41 (GMT+7)

Tấm gương sáng trong nghiên cứu và bảo tồn di sản lịch sử

Ông sinh năm1948 tại Phường Hồng Hà, thị Yên Bái, là nhà khoa học tâm huyết, là tấm gương sáng về lòng kiên trì, sự đam mê nhiên cứu và cống hiến hết mình cho sử học của tỉnh Yên Bái. Những đóng góp của Nguyễn Văn Quang đối với ngành sử học đã để lại những dấu ấn sâu sắc và có ý nghĩa to lớn trong việc bảo tồn di sản lịch sử địa phương nơi có nhiều di tích lịch sử và văn hóa dân tộc vùng cao.

tm-img-alt

TS.NguyễnVăn Quangđược Chủ tịch Quốchội Trần Thanh Mẫntrao biểu trưng tại buổi lễ

Năm 1969 Người thanh niên trẻ Nguyễn Văn Quang nghe theo tiếng gọi của Đảng đã lên đường tòng quân tham gia chiến đấu tại nước bạn Lào. Trải qua hơn 5 năm chiến đấu ở chiến trường, hoàn thành nhiệm vụ, ông được chuyển ngành về học tại Khoa Sử, trường Đại học Tổng hợp (nay là Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn,  Đại học Quốc gia Hà Nội). Năm 1979 ông tốt nghiệp đại học và được phân công về công tác tại Bảo tàng Tỉnh Hoàng Liên Sơn, nơi ông bắt đầu hành trình dài cống hiến cho sự nghiệp nghiên cứu lịch sử và bảo tồn di sản văn hóa địa phương.

Với lòng say mê, ông đã nghiên cứu và thực hiện ba đề tài khoa học lớn trong khoảng thời gian từ 1980 đến 2002 gồm: "Văn hóa hậu kỳ đá cũ và sơ kỳ đá mới ở Yên Bái", "Văn hóa hậu kỳ đá mới, sơ kỳ kim khí ở Yên Bái" và "Văn hóa Đông Sơn ở Yên Bái". Những công trình này đã mang lại nhiều phát hiện quan trọng về di tích và di vật có giá trị khoa học, lịch sử và văn hóa, điển hình là các di tích hậu kỳ đá cũ tại Bến Mậu A và Tuần Quán 1, nơi có tầng văn hóa hiếm gặp và được xác định niên đại cách đây hàng ngàn năm.

Năm 2004 Nhà xuất bản Khoa học xã hội xuất bản cuốn sách "Tiền sử và sơ sử của ông đã cung cấp một cái nhìn toàn diện về thời kỳ tiền sử và sơ sử của Yên Bái. Tác phẩm không chỉ phác thảo bức tranh lịch sử của tỉnh mà còn bổ sung nhiều tư liệu mới cho sử học Việt Nam, trở thành một tài liệu có giá trị đối với các nhà nghiên cứu lịch sử.

Trong quá trình công tác từ năm 1988 đến năm 2008 tại Bảo tàng Yên Bái, ông đã cùng đồng nghiệp xây dựng hồ sơ khoa học để xếp hạng các di tích lịch sử, văn hóa của tỉnh. Kết quả đã có 8 di tích được công nhận là di tích lịch sử, văn hóa cấp quốc gia và 27 di tích được công nhận là di tích cấp tỉnh. Trong đó có lễ đài tại sân vận động thành phố Yên Bái, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với nhân dân vào năm 1958… Đã góp phần làm giàu thêm di sản lịch sử của tỉnh. Các di tích này không chỉ có giá trị lịch sử, mà còn được bảo tồn và phát huy giá trị trong công tác giáo dục truyền thống và phát triển du lịch địa phương.

Tiến sĩ Nguyễn Văn Quang cũng đã thực hiện các nghiên cứu liên quan đến nhiều di tích khác như  đồn Nghĩa Lộ trong chiến dịch Tây Bắc 1952, Hồ Thác Bà, ruộng bậc thang Mù Cang Chải… Các công trình nghiên cứu của ông đã tạo nên những mảnh ghép quan trọng, giúp hình thành và bảo tồn các di sản văn hóa, lịch sử của tỉnh Yên Bái, tạo ra sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại.

Nghỉ hưu từ năm 2008, nhưng lòng nhiệt huyết và đam mê  không ngừng nghỉ của ông đối với lịch sử không hề giảm sút. ông tiếp tục giữ cương vị Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Yên Bái và tích cực tham gia vào nhiều hoạt động nghiên cứu khác. Đặc biệt, năm 2015, ông chủ trì đề tài khoa học cấp tỉnh với chủ đề "Nghiên cứu lịch sử tỉnh Yên Bái thông qua sưu tầm, phân tích tư liệu ảnh giai đoạn 1900 - 2015", giúp thu thập hơn 300 tư liệu ảnh quý giá về lịch sử của Yên Bái. Đây là một nguồn tài liệu vô cùng phong phú, bổ sung thêm hiểu biết về tỉnh qua nhiều thời kỳ lịch sử.

Không chỉ vậy, ông còn tham gia cùng các nhà khoa học biên soạn và xuất bản ấn phẩm “Yên Bái xưa và nay”ấn phẩm chuyên về lịch sử văn hóa địa phương, với  nhiều bài viết và ảnh tư liệu quý giá. Các bài viết không chỉ cung cấp thông tin về những phát hiện mới mẻ trong lịch sử và văn hóa của tỉnh mà còn là tài liệu tham khảo quan trọng cho việc biên soạn các công trình lịch sử làm tư liệu giảng dạy tại các trường học trong tỉnh theo chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Ngoài những cống hiến cho sử học, Tiến sĩ Nguyễn Văn Quang còn tích cực tham gia vào công tác xây dựng Đảng, Nhà nước và các hoạt động chính trị, xã hội. ông là Ủy viên Ban Chấp hành Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Ủy viên Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Yên Bái. Với vai trò này, ông đã có nhiều ý kiến đóng góp thiết thực, hiệu quả cho các tổ chức của địa phương và nhà nước.

Trong hơn 50 năm cống hiến cho sự nghiệp chiến đấu, học tập và nghiên cứu,ông đã thể hiện lòng tận tụy, ý chí kiên định, và tình yêu sâu sắc với lịch sử. Ông không chỉ là một nhà khoa học có tâm một tấm gương sáng về sự kiên trì, trách nhiệm và lòng yêu nghề. Những công trình nghiên cứu của ông đã góp phần vào việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, lịch sử của Yên Bái và của cả nước.

Với những đóng góp không ngừng nghỉ của mình, Tiến sĩ Nguyễn Văn Quang đã được  nhiều giải thưởng, trong đó có Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ năm 2016. Ngày 28/08/2024 tại Hà Nội  ông vinh dự là 1 trong số 135 nhà khoa học được tôn vinh danh hiệu “Trí thức Khoa học và Công nghệ tiêu biểu” một danh hiệu xứng đáng cho những đóng góp tích cực của ông với ngành khoa học lịch sử tỉnh Yên Bái để lại nhiều nghiên cứu quý giá cho thế hệ sau. ông là minh chứng sống động cho sự kiên trì, bền bỉ và lòng yêu nghề của một nhà khoa học chân chính.

Xem Thêm

An Giang: Anh nông dân truyền cảm hứng giáo dục STEM
Anh Nguyễn Ngọc Đệ - một nông dân chỉ học hết lớp 6, hiện sinh sống tại xã Vĩnh Hanh, huyện Châu Thành, tỉnh An Giang - đã xuất sắc đoạt giải Nhất tại Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh An Giang lần thứ XIV (2024-2025) với giải pháp mang tên “Mô hình Hạm đội Trường Sa phục vụ giáo dục STEM”.
GS. Nguyễn Hữu Tăng trọn đời vì khoa học, nặng lòng vì đất nước
Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Hữu Tăng, nguyên Phó Trưởng ban Khoa giáo Trung ương, nguyên Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, một nhà vật lý lý thuyết hàng đầu, một nhà quản lý khoa học tâm huyết đã từ trần vào rạng sáng ngày 22/6/2025, hưởng thọ 89 tuổi. Sự ra đi của ông để lại niềm tiếc thương vô hạn cho giới khoa học và các thế hệ học trò, đồng nghiệp.
Huỳnh Thúc Kháng: Ngòi bút sắc hơn trăm vạn quân
Được biết đến là một chí sĩ yêu nước, một nhà cách mạng và một chính khách đức độ, di sản rực rỡ và truyền cảm hứng bậc nhất của cụ Huỳnh Thúc Kháng còn ở sự nghiệp báo chí nơi ngòi bút được mài sắc thành vũ khí đấu tranh cho quyền lợi của dân tộc. Tên Huỳnh Thúc Kháng cũng được đặt cho trường dạy viết báo đầu tiên ở nước ta.

Tin mới

Xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, tập hợp, đoàn kết trí thức KH&CN phục vụ phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới
Kể từ khi Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) được thành lập ngày 26/03/1983, Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam đã trải qua 9 kỳ Đại hội, mỗi kỳ Đại hội đã thực sự trở thành những mốc son quan trọng, đánh dấu bước phát triển cả về tư duy chính trị lẫn phương thức hoạt động của toàn hệ thống.
Hành trình phát triển văn hóa, ngôn ngữ, giáo dục bền vững của Viện CLEF
Ngày 9/7, Viện Nghiên cứu Phát triển Văn hóa, Ngôn ngữ và Giáo dục (Viện CLEF) đã tổ chức lễ kỷ niệm 5 năm thành lập. Đây là dịp để nhìn lại hành trình hình thành và phát triển của Viện, là lời tri ân sâu sắc gửi tới các đối tác, chuyên gia và cộng đồng học thuật đã luôn đồng hành, hỗ trợ và tiếp sức cho những bước tiến của Viện trong suốt thời gian qua.
Tìm giải pháp thực hiện hiệu quả các dự án viện trợ không hoàn lại
Thủ tục hành chính thực hiện và quản lý các dự án viện trợ không hoàn lại hiện nay còn phức tạp; quy trình xét duyệt, giải ngân còn chậm, ảnh hưởng đến tiến độ và sự hài lòng của đối tác; năng lực quản lý hạn chế; một số đơn vị thành viên thiếu chuyên môn về giám sát tài chính, báo cáo theo chuẩn quốc tế; biến động kinh tế, chính trị toàn cầu khiến nguồn viện trợ không ổn định....
Chủ tịch Phan Xuân Dũng tiếp xúc cử tri tỉnh Khánh Hòa sau kì họp thứ 9, Quốc hội khóa XV
Ngày 9-10/7, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa gồm ông Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, bà Đàng Thị Mỹ Hương, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh và ông Nguyễn Văn Thuận đã có các buổi tiếp xúc cử tri tại xã Bác Ái Tây và xã Phước Hà sau kì họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.