Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ tư, 24/12/2008 01:08 (GMT+7)

Xuyên tâm liên

Xuyên tâm liên còn có tên khác: cây Công cộng, Lãm hạch liên, Hùng bút, Khổ đảm thảo. Tên khoa học: Andrographis paniculata(Burm.f) Nees.

Cây thuộc thảo, mọc thẳng đứng cao dưới 1m. Thân vuông, chia nhiều đốt, phân nhiều cành, nhẵn. Lá mọc đối, cuống ngắn, phiến lá hình mác, mặt lá nhẵn, nguyên, dài 3 – 12cm, rộng 1 – 3cm. Hoa màu trắng, điểm những đốm hồng, mọc thành chùm ở nách lá hay đầu cành; đài có 5 răng nhỏ, đều, có lông; tràng hợp ở phần dưới thành ống hẹp, hình trụ có lông, phần trên loe ra chia 2 môi: môi trên hẹp dài, môi dưới xẻ 3 thùy rộng, đầu nhọn; nhị 2 đính ở họng tràng, bầu 2 ô.

Quả nang dài 15mm, rộng 3,5mm, hơi có lông mịn. Hạt hình trụ, thuôn dài. Màu nâu nhạt.

Cây có nguồn gốc từ Ấn Độ, sau lan ra các nước nhiệt đới khác như Philippin, Inđonêsia, Australia, Trung Quốc và Việt Nam . Cây cũng được nhập sang tận vùng Trung Mỹ.

Ở các nước châu Á, Xuyên tâm liên chủ yếu được trồng, đồng thời cũng thấy mọc ở trạng thái tự nhiên. Trong đó, Trung Quốc, Ấn Độ và Việt Nam là những nơi trồng nhiều Xuyên tâm liên nhất trong khu vực.

Xuyên tâm liên được trồng ở nhiều nơi trên nước ta để làm thuốc.

Để làm thuốc, dùng phần trên mặt đất của cây, loại bỏ đất cát, rửa sạch, thái thành từng đoạn, phơi hay sấy khô.

Trong cây Xuyên tâm liên có hai nhóm chất đáng chú ý nhất là diterpen lacton trong lá, thân và flavonoid trong rễ. Toàn cây có chứa chất andrographolid là một diterpen lacton có vị rất đắng. Rễ của cây Xuyên tâm liên có các dẫn chất thuộc nhóm flavon như: andrographin, panicolin…

Tác dụng của Xuyên tâm liên có được là do các diterpen lacton, tiêu biểu là andrographolid, một diterpen lacton có hàm lượng cao nhất trong cây. Các tác dụng sau đây đã được nghiên cứu và chứng minh”

- Kháng viêm, hạ sốt, giảm đau, giảm huyết áp, ngăn tạo huyết khối, bảo vệ gan, chữa tiêu chảy, lỵ, lợi tiểu, hạ đường huyết, chống sốt rét, kháng virus, vi khuẩn, an thần, chữa rắn cắn, chống ung thư.

Công dụng

Xuyên tâm liên dùng chữa vết thương, tẩm gạc đắp vết thương hoặc làm dịch nhỏ giọt rửa vết thương; chữa viêm họng, viêm amidan, viêm phế quản; viêm dạ dày, viêm ruột, lỵ cấp; cảm mạo, phát sốt.

Tại một số tỉnh miền Trung, người ta dùng cây này làm thuốc bổ cho phụ nữ sau khi sinh đẻ xong bị ứ huyết, đau nhức tê thấp, kinh nguyệt bế tắc.

Y học Trung Quốc dùng Xuyên tâm điều trị cảm cúm với sốt, viêm họng, viêm thanh quản, loét miệng, loét lưỡi; ho cấp tính hoặc mãn tính; viêm ruột kết, tiêu chảy, lỵ, nhiễm khuẩn tiết niệu với tiểu tiện khó và đau; mụn nhọt, lở loét, rắn độc cắn.

Ở Ấn Độ và nhiều vùng Đông Nam Á,Trung Mỹ và vùng Caribe, Xuyên tâm liên được dùng làm thuốc trị rắn cắn và sâu bọ cắn, trị sốt, ban ngứa và làm thuốc bổ, tẩy giun và lợi tiểu. Ngoài ra còn dùng làm thuốc chữa sưng chân, bệnh bạchbiến và trĩ. Viên hoàn hoặc thuốc hãm được dùng điều trị rối loạn kinh nguyệt, khó tiêu, tăng huyết áp, thấp khớp, bệnh lậu, vô kinh, bệnh gan và vàng da.

Xem Thêm

Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Ngày 25/6/2025, tại Tp. Huế, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) chủ trì, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Huế (Liên hiệp Hội TP. Huế) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức để góp phần tích cực cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023”.
An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh
Đại hội Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam (VUSTA) nhiệm kỳ 2025–2030 được tổ chức thành công vào sáng ngày 21/7. Tại Đại hội, đại diện Đoàn Thanh niên VUSTA đã có bài phát biểu chúc mừng đại hội. Bí thư Đoàn Thanh niên Lê Thị Thủy khẳng định: “Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh và luôn xác định rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong công cuộc đổi mới đất nước”.
Cuộc thi sáng tác biểu trưng (logo) Đảng uỷ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương
Hướng tới chào mừng Đại hội Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, Cuộc thi sáng tác biểu trưng (logo) Đảng uỷ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương và biểu trưng (logo) Đại hội đại biểu Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030 được chính thức khởi động từ ngày 18/7/2025.
Xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, tập hợp, đoàn kết trí thức KH&CN phục vụ phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới
Kể từ khi Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) được thành lập ngày 26/03/1983, Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam đã trải qua 9 kỳ Đại hội, mỗi kỳ Đại hội đã thực sự trở thành những mốc son quan trọng, đánh dấu bước phát triển cả về tư duy chính trị lẫn phương thức hoạt động của toàn hệ thống.