Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ ba, 18/03/2008 00:37 (GMT+7)

Nền đạo đức tin lành và tinh thần của chủ nghĩa tư bản

Nền đạo đức tin lành và tinh thần chủ nghĩa tư bảnbao gồm hai phần .Phần đầu, nhan đề “Vấn đề”, bắt đầu bằng một bản tường trình những kết quả của một nghiên cứu dựa vào kinh nghiệm do một học trò của Weber chủ trì, M. Offenbache, người đã chỉ ra sự xuất hiện nhiều người theo đạo Tin lành trong tầng lớp kinh doanh và kỹ nghệ của vùng Baden. Với nhan đề “ Quan niệm về đạo đức nghề nghiệp trong đạo Tin lành khổ hạnh”, phần hai trở lại phân tích những mối quan hệ được thiết lập trước đó, bằng cách hướng về những hình thức của đạo Tin lành có thể làm nổi bật tốt hơn nét độc đáo về ngữ cảnh của ý niệm Beruf. Sau khi quan sát sự cấp tiến của chủ nghĩa khổ hạnh ấy trong phong trào Kiên tín (Pietist), giáo phái Methodist, phong tràoBaptist, Weber chuyên tâm tìm kiếm “những mối liên quan tồn tại giữa những tư tưởng tôn giáo cơ bản của đạo Tin lành khổ hạnh với những câu châm ngôn dùng cho sinh hoạt kinh tế thường ngày”, bằng cách dựa trên những trước tác của Richard Baxter. Việc lên án sự hám lợi, sự hưởng thụ gắn bó với sự chiếm hữu, sự tiêu thụ, phúc lành thần thánh cho những nguyện vọng về lợi lộc, sự khuyến khích điều lương thiện và ca tụng lao động “không ngừng nghỉ, liên tục, có hệ thống trong một nghề nghiệp thế tục” mà những văn bản ấy biểu lộ, là chừng ấy những yếu tố khuyến khích “ vốn liếng được hình thànhnhờ tiết kiệm do sự khổ hạnh bó buộc ”. Những yếu tố ấy đã thực sự bước vào một nền đạo đức Thanh giáo ở cội nguồn tinh thần chủ nghĩa tư bản.

Nền đạo đức Tin lành và tinh thần chủ nghĩa tư bảncòn có giá trị đặc biệt về phương pháp luận. Trái với các nỗ lực lý giải sự ra đời của chủ nghĩa tư bản từ một nguyên nhân độc nhất (monocausal), M. Weber đề nghị nhiều cách tiếp cận khác nhau về một hiện tượng lịch sử cá biệt là chủ nghĩa tư bản hiện đại nhưng có ý nghĩa phổ quát của tiến trình “duy lý hóa” của phương Tây. Luận điểm về mối quan hệ giữa nền đạo đức Tin lành và tinh thần chủ nghĩa tư bản của Weber đã mở ra một cuộc thảo luận sôi nổi về các cơ sở và các cách tiếp cận có tính phương pháp luận trong các ngành khoa học xã hội. Lúc đầu, công trình này được hiểu một cách đơn giản như là đối lập lại với quan niệm duy vật lịch sử. Nhưng, chính Weber đã phản đối cách hiểu phiến diện này (qua một loạt bài “Phản-phê bình” của ông) vì theo ông, vấn đề không phải là thay thế cách lý giải “đơn nguyên nhân” này bằng một cách lý giải “đơn nguyên nhân” khác mà phải nỗ lực lý giải và tiếp cận các hiện tượng phức tạp của xã hội và lịch sử (chẳng hạn: chủ nghĩa tư bản hiện đại) bằng nhiều cách khác nhau và bổ sung cho nhau. Công trình này của ông, do đó, đã góp phần quyết định trong việc thay đổi và phong phú hóa các phương pháp nghiên cứu khoa học xã hội ngày nay.

* Không chỉ làđại diện tiêu biểu cho xã hội học Đức thế kỷ XX , Max Weber còn được biết đến như là một nhà triết học, nhàluật học, nhà kinh tế học và nhà sử học với những kiến thức và lý giải uyên thâm. Theo Raymond Aron, khối lượng công trình đồ sộ của Weber có thể được xếp làm bốn loại chính sau đây: (a) các công trình phương pháp luận trong khoa học xã hội và triết học, (b) các công trình sử học, (c) các công trình xã hội học về tôn giáo, và (d) công trình quan trọng nhất của Weber là quyển Wirtschaft und Gesellschaft( Kinh tế và xã hội) (1922).

Vốn được coi là một trong những nhà sáng lập của bộ môn xã hội học, Weber đã để lại những dấu ấn đặc trưng về mặt tư duy phương pháp luận xã hội học. Cũng giống như Georg Simmel (1858-1918), một nhà triết học và xã hội học Đức và cũng là bạn của ông, Max Weber còn được coi là một nhà tư tưởng về tính hiện đại( Modernität) – tính hiện đại xét như là hệ quả của quá trình lý tính hóa(Rationalisierung) toàn bộ đời sống xã hội trong quá trình chuyển từ các xã hội cổ truyền sang các xã hội tư bản chủ nghĩa hiện đại ở châu Âu.

Xem Thêm

Kỷ niệm 5 năm thành lập báo điện tử Tầm nhìn
Tại Lễ kỷ niệm thay mặt Đoàn Chủ tịch Liên hiệp các Hội khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, ông Phan Tùng Mậu đã chúc mừng tập thể cán bộ, phóng viên báo điện tử Tầm Nhìn nhân dịp 5 năm thành lập, ghi nhận những thành quả mà...
Chiến thắng vĩ đại mùa Xuân 1975
Chiến dịch lịch sử  Lúc này, tập đoàn phòng ngự lớn của địch ở Sài Gòn - Gia Định tuy số lượng còn đông nhưng đã bị chia cắt, cô lập cao độ và sức chiến đấu đã giảm sút hẳn. 
Vẻ đẹp đặc hiệu của nhà trí thức
Vàng là đẹp, là quý giá. Nhưng không phải vàng nào cũng giá trị như nhau? Có vàng thật, có vàng giả, có cả mạ vàng như thật. Học thức và bằng cấp cũng vậy. Có học thật, có học giả, có bằng thật, có bằng giả như thật. Đại...
Mùa Xuân là Tết trồng cây
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đã đề xướng, tổ chức, xây dựng Tết trồng cây trở thành một phong trào quần chúng rộng rãi, sôi nổi và bền vững. Tháng 11-1959, nhân đợt thi đua lấy thành tích mừng Đảng ta 30 tuổi, Chủ tịch Hồ Chí Minh...
Bác Hồ vui Tết đón Xuân trong lòng Tổ quốc
Tết Mậu Tý (1948) Tết mừng chiến thắng Thu Đông năm Đinh Hợi phá tan cuộc tấn công của giặc Pháp lên Việt Bắc và phấn khởi mừng thọ Bác Hồ 58 tuổi: Chính phủ họp nghe Bộ Quốc phòng báo cáo chiến thắng giặc Pháp tại An toàn khu.
Đại tướng Lê Trọng Tấn - Những ngày đầu cách mạng
Giữa năm 1942, tôi đến một cơ sở cách mạng ở làng Lương Yên. Đang nói chuyện thì một quân nhân trong bộ đồ nhà binh Pháp ở phía cổng đi vào. Tôi lánh sang buồng bên cạnh nói chuyện với các em đang học. Khi người ấy về, chủ...

Tin mới

Chủ tịch VUSTA Phan Xuân Dũng dự Lễ kỷ niệm 50 năm thành lập Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam
Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam được thành lập ngay sau giải phóng năm 1975. Trong suốt 50 năm qua, Hội đã có nhiều đóng góp quan trọng cho hoạt động tư vấn chính sách đối với các vấn đề trọng đại của đất nước. Gần đây nhất là phản biện trong góp ý văn kiện Đại hội XIII và XIV của Đảng, các đề án tăng trưởng xanh, đường sắt cao tốc, quy hoạch vùng và dự thảo nhiều chính sách kinh tế quan trọng...
Lãnh đạo VUSTA tham dự Hội nghị IAS 2025
Đoàn công tác của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) do PGS.TS Phạm Ngọc Linh, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy, Phó Chủ tịch VUSTA, Giám đốc Ban Quản lý dự án Quỹ Toàn cầu - VUSTA về phòng, chống HIV/AIDS làm trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị Khoa học quốc tế về phòng, chống HIV/AIDS 2025 (Hội nghị IAS 2025) tại Rwanda từ ngày 12/7 đến ngày 17/7/2025.
Thắp nến tri ân nhân Kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh Liệt sĩ
Ngày 24/7, nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947–27/7/2025), Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phối hợp cùng Đoàn Thanh niên Hội Nhà báo Việt Nam và Liên minh Hợp tác xã Việt Nam trang trọng tổ chức Chương trình “Thắp nến tri ân” tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ tại Nghĩa trang Mai Dịch (Cầu Giấy, Hà Nội).
Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh
Đại hội Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam (VUSTA) nhiệm kỳ 2025–2030 được tổ chức thành công vào sáng ngày 21/7. Tại Đại hội, đại diện Đoàn Thanh niên VUSTA đã có bài phát biểu chúc mừng đại hội. Bí thư Đoàn Thanh niên Lê Thị Thủy khẳng định: “Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh và luôn xác định rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong công cuộc đổi mới đất nước”.