Lợi ích của mướp đắng
+ Lá mướp (khổ qua diệp): Chữa được các chứng đơn, vết thương nhiễm trùng làm độc, viêm da có mủ, rắn cắn. Còn dùng trị nhức đầu do phong nhiệt, uất nhiệt và bạch đới. Dùng lá tươi 30 - 40 g sắc uống hoặc dùng bột lá khô 10 - 15g hãm với nước sôi hay hoà với rượu uống trong ngày, lúc không no và không quá đói.
+ Hoa mướp đắng (khổ qua hoa): Dùng trị đau dạ dày do uất nhiệt, liều dùng 8 - 13 g khô, tán bột, uống với nước sôi để nguội. Ngoài ra hoa mướp đắng dùng để chữa lỵ, nhất là lỵ amíp.
+ Hạt mướp đắng (khổ qua tử): Dùng bổ thận, tráng dương, ích khí, chữa ho, viêm họng, trẻ em sốt cao, co giật. Liều dùng người lớn uống 6 - 8 g giã nát, sắc uống hoặc tán bột mịn hãm với nước sôi để uống. Đối với trẻ em thì mài với nước sữa mẹ 2 - 5 hạt rồi hấp hay chưng cách thuỷ để chia uống nhiều lần trong ngày (cách nhau 2 - 3 giờ). Cách này còn giúp trị trẻ ho lâu ngày, có đờm nhiệt (Đờm vàng, đặc, khó khạc). Người ta còn cho rằng tác dụng giải nhiệt thanh độc, trấn kinh, định kinh của mướp đắng chẳng thua kém gì sừng tê giác (Cornu Rhinoceri).
+ Toàn thân mướp đắng (thân, hoa, lá, quả, rễ): Nấu nước tắm trị rôm sảy ở trẻ em vào mùa hè, ngừa mụn nhọt.
Ngày nay phân tích trong mướp đắng, người ta thấy có tinh dầu thơm, glucosit, saponin, alcaloid - momordicin, các vitamin B1, C, caroten, các axit amin như adenin, betanin… Hạt chứa dầu và chất đắng, trong quả còn có các ezim tiêu protein.
Người ta nghiên cứu sử dụng mướp đắng để điều trị tiểu đường, ngăn ngừa các biến chứng của tiểu đường. Theo sách Đường niệu bệnh thực liệu của Lôi Vĩnh Lạc, mỗi ngày ăn 250g mướp đắng nấu với tương ngọt 25g sẽ có tác dụng trị được tiểu đường.
Cách làm: mướp đắng: rửa sạch, bỏ hai đầu, bổ làm đôi xắt lát. Bắc chảo đun lửa, cho dầu cải (dầu mè hoặc dầu nành) đun vừa nóng rồi cho tương ngọt vào xào thơm, cho thêm đường, muối cùng mướp đắng vào xào chín. Có thể thêm nước bột bắp vào làm đặc. Nếu muốn giảm vị đắng thì nấu mướp đắng với nước sôi một lúc, vớt ra để ráo nước rồi xào sau. Vào mùa hè nắng nóng, thường xuyên ăn mướp đắng (250 - 300g/ ngày) sẽ rất có ích cho sức khoẻ bạn.
Nguồn: Hoá học & Ứng dụng, số 12 - 2007, tr 10
