Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ hai, 21/11/2005 14:10 (GMT+7)

Hiện tượng nở rộ các nhà chế tạo ‘chân đất’: Khoa học tiến hay lùi?

"Kỹ sư" không bằng cấp

Xuất phát từ mong muốn giúp vợ mình và bà con làng dệt chiếu thủ công An Hiệp đỡ cơ cực, anh nông dân Nguyễn Văn Long (ấp Thuận Diễn, An Hiệp, Châu Thành, Bến Tre) đã mô phỏng cách kéo tay dệt và cách luồn sợi lác của người phụ nữ bằng máy.

Ban đầu, Long chế tạo nó bằng các vật liệu thô sơ như gỗ, sắt... thu gom được. Sau khi có mô hình, Sở KHCN tỉnh Bến Tre mới đến và khảo nghiệm, rồi hỗ trợ anh 19 triệu đồng để chế tạo một chiếc máy hoàn chỉnh. Long cho biết: "Trung bình hai người thợ - một dệt, một luồn lác - dệt được bốn tấm chiếu mỗi ngày nhưng bây giờ có máy, chỉ cần một thợ đứng máy một ngày là có thể dệt được từ 5-15 tấm chiếu".

Còn chiếc máy bóc vỏ và tách hạt ngô của anh Huỳnh Thái Dương (xã Hàm Đức, Hàm Thuận Bắc, Bình Thuận) lại có hoàn cảnh ra đời khá ngộ nghĩnh. Trong một lần đến huyện Tánh Linh vào đúng dịp thu hoạch ngô, thấy bà con nông dân phải dùng tay bóc vỏ, cạy hạt đến bật móng, chảy máu, Dương nghĩ "Lúa tuốt được bằng máy, tại sao ngô phải làm tay?". Vậy là anh bắt tay nghiên cứu làm thử trên cơ sở chiếc máy tuốt lúa. Đến lần thử nghiệm thứ bảy thì thành công.

Chiếc máy ra đời mỗi giờ tách được 4-5 tấn hạt mà tiêu hao chỉ 1,5 lít dầu, hao hụt lại rất thấp, chỉ 3 kg/tấn hạt. Từ ngôi nhà ở làng quê xã Hàm Đức, đến nay đã có khoảng 500 máy bóc vỏ, tách hạt gắn "mác" Huỳnh Thái Dương hiện diện trên các đồng ngô ở Việt Nam.

Đến giờ, cả làng nghề bánh tráng Phú Hòa Đông (huyện Củ Chi - TP Hồ Chí Minh) cũng chưa hết xôn xao, trầm trồ tài nghệ của anh Ba Phận (Lâm Văn Phận, ở ấp Phú Mỹ, xã Phú Hòa Đông). Vì hoàn cảnh khó khăn, anh đành bỏ ngang bậc tiểu học, đi làm công nhân cho một xí nghiệp sản xuất bánh tráng có dây chuyền nhập từ Thái-lan. Khi thất nghiệp trở về làng bánh tráng Phú Hòa Đông, Ba Phận nghĩ ngay đến chuyện chế máy làm bánh tráng theo mẫu của Thái. Vật lộn mấy tháng trời, chiếc máy cũng ra đời. Với giá thành chỉ từ 60 - 70 triệu đồng, máy của Ba Phận chiếm lĩnh các làng nghề bánh tráng xuất khẩu ở huyện Củ Chi và tỉnh Tây Ninh.

Mừng, khuyến khích, nhưng...

Mới dây, tại hội chợ Techmart 2005 diễn ra tại TP Hồ Chí Minh, 15 gian hàng của 15 "nhà khoa học chân đất" đã thu hút khách tham quan chẳng kém gì hàng nghìn thiết bị công nghệ của các nhà khoa học chính quy tham gia triển lãm.

Tuy nhiên, lâu nay dường như chúng ta quá thổi phồng các sáng chế của nông dân mà quên đi mặt trái của sự việc. Theo tiến sĩ Nguyễn Như Nam, Khoa Cơ khí - Đại học Nông Lâm TP Hồ Chí Minh, một chuyên gia lâu năm trong ngành cơ giới nông nghiệp, những sáng chế "tay ngang" đều dựa trên những sáng chế đã có trước của các nhà khoa học. Cái khác là máy do nông dân làm ra "gần" với điều kiện sử dụng cụ thể hơn, vận hành thuận tiện nhờ tinh giảm một số chức năng của máy gốc. Và yếu tố thuyết phục nhà nông mua máy là giá rẻ. Thế nhưng, sẽ rất lãng phí, kém hiệu quả nếu cứ để các "tay ngang" chăm chăm đi chế tạo những cái đã có trước đó hàng chục năm. Nếu có một cơ chế để nông dân hợp tác với nhà khoa học thì mọi việc sẽ tốt hơn nhiều. Do vậy, nếu không nhìn thấy cái hại của chuyện để nông dân "tự bơi" thì không khéo lại cổ súy cho phong trào hình thành "đại công trường" sáng chế sản phẩm cấp thấp.


Nguồn: SGGP 11/2005

Xem Thêm

Phú Thọ: Lấy ý kiến về Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013
Sáng ngày 20/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Phú Thọ (Liên hiệp hội) tổ chức hội thảo lấy ý kiến của đội ngũ trí thức, chuyên gia, nhà khoa học về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013.
Thanh Hoá: Phản biện Đề án phát triển Viện Nông nghiệp tỉnh
Sáng ngày 06/05, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) tổ chức hội thảo phản biện “Đề án Phát triển Viện Nông nghiệp Thanh Hóa, giai đoạn 2026 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045” (Đề án) với sự tham dự của hội đồng phản biện, các chuyên gia của Liên hiệp hội và đại diện ban lãnh đạo, cán bộ nhân viên của Viện Nông nghiệp Thanh Hóa.
Sơn La: Góp ý kiến dự thảo Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi)
Ngày 6/5, Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) đã tổ chức hội thảo tư vấn tham gia ý kiến dự thảo Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi) và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính. Tham dự hội thảo có đại diện một số sở, ngành của tỉnh.

Tin mới

Thanh Hoá: Tập huấn Bình dân học vụ số cho cán bộ, hội viên
Ngày 22/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Thanh Hóa tổ chức Hội nghị tập huấn về Công nghệ số ứng dụng trong sản xuất và đời sống (Bình dân học vụ số) cho gần 200 cán bộ, hội viên của các hội thành viên, trung tâm trực thuộc, đơn vị liên kết trong hệ thống Liên hiệp hội.
Phú Thọ: Lấy ý kiến về Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013
Sáng ngày 20/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Phú Thọ (Liên hiệp hội) tổ chức hội thảo lấy ý kiến của đội ngũ trí thức, chuyên gia, nhà khoa học về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013.
Tiền Giang: Họp mặt và vinh danh trí thức KH&CN
Ngày 20/5, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Tiền Giang phối hợp Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức họp mặt trí thức KH&CN và vinh danh 2 trí thức được phong hàm Phó Giáo sư, 8 trí thức được công nhận học vị Tiến sĩ.
ĐẨY MẠNH HỢP TÁC VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG ĐỐI NGOẠI NHÂN DÂN TRONG HỆ THỐNG LIÊN HIỆP HỘI VIỆT NAM
Sáng ngày 13/5/2025 tại tỉnh Sóc Trăng, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) đã phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Sóc Trăng tổ chức Hội thảo “Xúc tiến hợp tác và chia sẻ kinh nghiệm hoạt động đối ngoại nhân dân trong hệ thống Liên hiệp hội Việt Nam”.
VUSTA đóng góp cho Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013 và Dự thảo Luật KHCN & ĐMST
Dù chỉ sửa đổi một số điều của Hiến pháp năm 2013, đội ngũ trí thức Liên hiệp Hội Việt Nam nhấn mạnh tính cấp thiết và chiều sâu cải cách, từ mô hình chính quyền hai cấp đến quy định cụ thể cấp hành chính, làm rõ vị trí tổ chức chính trị - xã hội...