Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ hai, 21/11/2005 14:10 (GMT+7)

Hiện tượng nở rộ các nhà chế tạo ‘chân đất’: Khoa học tiến hay lùi?

"Kỹ sư" không bằng cấp

Xuất phát từ mong muốn giúp vợ mình và bà con làng dệt chiếu thủ công An Hiệp đỡ cơ cực, anh nông dân Nguyễn Văn Long (ấp Thuận Diễn, An Hiệp, Châu Thành, Bến Tre) đã mô phỏng cách kéo tay dệt và cách luồn sợi lác của người phụ nữ bằng máy.

Ban đầu, Long chế tạo nó bằng các vật liệu thô sơ như gỗ, sắt... thu gom được. Sau khi có mô hình, Sở KHCN tỉnh Bến Tre mới đến và khảo nghiệm, rồi hỗ trợ anh 19 triệu đồng để chế tạo một chiếc máy hoàn chỉnh. Long cho biết: "Trung bình hai người thợ - một dệt, một luồn lác - dệt được bốn tấm chiếu mỗi ngày nhưng bây giờ có máy, chỉ cần một thợ đứng máy một ngày là có thể dệt được từ 5-15 tấm chiếu".

Còn chiếc máy bóc vỏ và tách hạt ngô của anh Huỳnh Thái Dương (xã Hàm Đức, Hàm Thuận Bắc, Bình Thuận) lại có hoàn cảnh ra đời khá ngộ nghĩnh. Trong một lần đến huyện Tánh Linh vào đúng dịp thu hoạch ngô, thấy bà con nông dân phải dùng tay bóc vỏ, cạy hạt đến bật móng, chảy máu, Dương nghĩ "Lúa tuốt được bằng máy, tại sao ngô phải làm tay?". Vậy là anh bắt tay nghiên cứu làm thử trên cơ sở chiếc máy tuốt lúa. Đến lần thử nghiệm thứ bảy thì thành công.

Chiếc máy ra đời mỗi giờ tách được 4-5 tấn hạt mà tiêu hao chỉ 1,5 lít dầu, hao hụt lại rất thấp, chỉ 3 kg/tấn hạt. Từ ngôi nhà ở làng quê xã Hàm Đức, đến nay đã có khoảng 500 máy bóc vỏ, tách hạt gắn "mác" Huỳnh Thái Dương hiện diện trên các đồng ngô ở Việt Nam.

Đến giờ, cả làng nghề bánh tráng Phú Hòa Đông (huyện Củ Chi - TP Hồ Chí Minh) cũng chưa hết xôn xao, trầm trồ tài nghệ của anh Ba Phận (Lâm Văn Phận, ở ấp Phú Mỹ, xã Phú Hòa Đông). Vì hoàn cảnh khó khăn, anh đành bỏ ngang bậc tiểu học, đi làm công nhân cho một xí nghiệp sản xuất bánh tráng có dây chuyền nhập từ Thái-lan. Khi thất nghiệp trở về làng bánh tráng Phú Hòa Đông, Ba Phận nghĩ ngay đến chuyện chế máy làm bánh tráng theo mẫu của Thái. Vật lộn mấy tháng trời, chiếc máy cũng ra đời. Với giá thành chỉ từ 60 - 70 triệu đồng, máy của Ba Phận chiếm lĩnh các làng nghề bánh tráng xuất khẩu ở huyện Củ Chi và tỉnh Tây Ninh.

Mừng, khuyến khích, nhưng...

Mới dây, tại hội chợ Techmart 2005 diễn ra tại TP Hồ Chí Minh, 15 gian hàng của 15 "nhà khoa học chân đất" đã thu hút khách tham quan chẳng kém gì hàng nghìn thiết bị công nghệ của các nhà khoa học chính quy tham gia triển lãm.

Tuy nhiên, lâu nay dường như chúng ta quá thổi phồng các sáng chế của nông dân mà quên đi mặt trái của sự việc. Theo tiến sĩ Nguyễn Như Nam, Khoa Cơ khí - Đại học Nông Lâm TP Hồ Chí Minh, một chuyên gia lâu năm trong ngành cơ giới nông nghiệp, những sáng chế "tay ngang" đều dựa trên những sáng chế đã có trước của các nhà khoa học. Cái khác là máy do nông dân làm ra "gần" với điều kiện sử dụng cụ thể hơn, vận hành thuận tiện nhờ tinh giảm một số chức năng của máy gốc. Và yếu tố thuyết phục nhà nông mua máy là giá rẻ. Thế nhưng, sẽ rất lãng phí, kém hiệu quả nếu cứ để các "tay ngang" chăm chăm đi chế tạo những cái đã có trước đó hàng chục năm. Nếu có một cơ chế để nông dân hợp tác với nhà khoa học thì mọi việc sẽ tốt hơn nhiều. Do vậy, nếu không nhìn thấy cái hại của chuyện để nông dân "tự bơi" thì không khéo lại cổ súy cho phong trào hình thành "đại công trường" sáng chế sản phẩm cấp thấp.


Nguồn: SGGP 11/2005

Xem Thêm

Đắk Lắk: Góp ý kiến văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng
Ngày 13/6, Liên hiệp hội tỉnh đã tổ chức góp ý kiến đối với dự thảo kế hoạch tổ chức hội nghị lấy ý kiến văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng và dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2025 – 2030.
Hà Giang: Góp ý dự thảo sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm
Ngày 13/6, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật (Liên hiệp hội) tỉnh đã tổ chức hội thảo góp ý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá (CLSPHH). Tham dự hội thảo có lãnh đạo đại diện các Sở, ban ngành của tỉnh, các hội thành viên Liên hiệp hộivà các chuyên gia TVPB.
Đắk Lắk: Hội nghị phản biện Dự thảo Nghị quyết về bảo đảm thực hiện dân chủ cơ sở
Sáng ngày 27/5/2025, tại trụ sở Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Đắk Lắk (Liên hiệp hội) đã diễn ra Hội nghị phản biện và góp ý đối với Dự thảo Nghị quyết của Hội đồng nhân dân (HĐND) tỉnh Đắk Lắk về việc quyết định các biện pháp bảo đảm thực hiện dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh.
Phú Thọ: Lấy ý kiến về Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013
Sáng ngày 20/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Phú Thọ (Liên hiệp hội) tổ chức hội thảo lấy ý kiến của đội ngũ trí thức, chuyên gia, nhà khoa học về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013.

Tin mới

Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam nhiệm kỳ 2025-2030
Ngày 31/7, Đảng bộ Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) đã tổ chức Hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ lần thứ nhất. Đồng chí Phạm Ngọc Linh, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy, Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam chủ trì Hội nghị.
Sửa Luật Đất đai 2024: Đề xuất 2 phương án về bảng giá đất, bỏ "nguyên tắc thị trường"
Tại Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2024, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất bỏ nguyên tắc thị trường trong xác định giá đất, thay vào đó Nhà nước đóng vai trò chủ thể xác định; đồng thời đề xuất 2 phương án khi xây dựng bảng giá đất...
Diễn đàn Dầu khí và Năng lượng 2025: Thúc đẩy hình thành hệ sinh thái năng lượng an toàn, hội nhập
Ngày 28/7, Diễn đàn Dầu khí và Năng lượng thường niên 2025 với chủ đề “Chuyển dịch năng lượng: Tầm nhìn và Hành động” đã diễn ra tại Hà Nội do Hội Dầu khí Việt Nam (Hội DKVN) phối hợp cùng Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) tổ chức. Diễn đàn là một trong những sự kiện quan trọng Chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ Petrovietnam lần thứ IV, nhiệm kỳ 2025-2030.
Đoàn công tác VUSTA tham dự Cuộc họp lần thứ 33 Đại hội đồng FEIAP tại Thái Lan
Từ ngày 23-25/7/2025, đoàn công tác của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) do ông Nguyễn Quyết Chiến - Tổng Thư ký làm Trưởng đoàn đã tham dự Cuộc họp lần thứ 33 Đại hội đồng Liên đoàn các tổ chức Kỹ thuật châu Á - Thái Bình Dương (FEIAP) tại Bangkok, Thái Lan. Tham gia đoàn công tác có đại diện Ban Khoa học và Hợp tác quốc tế, Văn phòng VUSTA.
Chủ tịch VUSTA Phan Xuân Dũng dự Lễ kỷ niệm 50 năm thành lập Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam
Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam được thành lập ngay sau giải phóng năm 1975. Trong suốt 50 năm qua, Hội đã có nhiều đóng góp quan trọng cho hoạt động tư vấn chính sách đối với các vấn đề trọng đại của đất nước. Gần đây nhất là phản biện trong góp ý văn kiện Đại hội XIII và XIV của Đảng, các đề án tăng trưởng xanh, đường sắt cao tốc, quy hoạch vùng và dự thảo nhiều chính sách kinh tế quan trọng...
Lãnh đạo VUSTA tham dự Hội nghị IAS 2025
Đoàn công tác của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) do PGS.TS Phạm Ngọc Linh, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy, Phó Chủ tịch VUSTA, Giám đốc Ban Quản lý dự án Quỹ Toàn cầu - VUSTA về phòng, chống HIV/AIDS làm trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị Khoa học quốc tế về phòng, chống HIV/AIDS 2025 (Hội nghị IAS 2025) tại Rwanda từ ngày 12/7 đến ngày 17/7/2025.
Thắp nến tri ân nhân Kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh Liệt sĩ
Ngày 24/7, nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947–27/7/2025), Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phối hợp cùng Đoàn Thanh niên Hội Nhà báo Việt Nam và Liên minh Hợp tác xã Việt Nam trang trọng tổ chức Chương trình “Thắp nến tri ân” tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ tại Nghĩa trang Mai Dịch (Cầu Giấy, Hà Nội).