Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ hai, 04/04/2022 13:48 (GMT+7)

Đắk Lắk: Công nghệ làm chín cà phê bằng ethephon

Hiện nay có khá nhiều nông hộ, hợp tác xã, công ty chế biến cà phê sử dụng phương pháp chế biến ướt để sản xuất cà phê chất lượng cao, nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng của sản phẩm.

Bên cạnh đó, công tác sản xuất hạt giống cà phê phục vụ tái canh, gieo ươm cũng sử dụng phương pháp chế biến ướt trong khi nguồn nguyên liệu đầu vào để phục vụ việc chế biến yêu cầu về tỉ lệ quả chín là khá cao. Tiêu chuẩn quốc gia đối với phương pháp chế biến ướt yêu cầu cà phê có tỉ lệ quả chín  ≥ 90%, dẫn đến phải cần thu hoạch từ 3 - 4 lần. Đây là một trong những trở ngại để phát triển cà phê chế biến ướt và cà phê chất lượng cao.

tm-img-alt

Từ thực tế trên, TS. Phan Thanh Bình và các cộng sự Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên đã nghiên cứu giải pháp Ứng dụng ethephon để xử lý quả cà phê làm chín đồng loạt phục vụ công nghệ chế biến ướt.

Nguyên lý của giải pháp là sử dụng hiệu quả làm chín của khí etylen được tạo ra khi chế phẩm ethephon tiếp xúc với nước. Trong quá trình tiếp xúc của ethephon và nước thì có 2 loại phản ứng xảy ra: Phản ứng nhanh (trong vài giờ) và phản ứng chậm (trong nhiều giờ). Do đó, cơ chế tác động của Etylen tới quả và các tế bào thực vật có thể diễn ra theo 2 phương thức :

Phương thức 1: Dưới tác động của Etylen, màng tế bào có những biến đổi cơ bản như: Tính thấm của màng tế bào tăng lên đáng kể do Etylen có áp lực cao với lipid là một thành phần chủ yếu cấu tạo nên màng tế bào. Điều này dẫn đến quá trình giải phóng các enzyme và tiếp xúc với cơ chất vốn bị tách rời nhau do màng ngăn cách. Các enzyme này có điều kiện tiếp xúc với cơ chất và tạo ra các phản ứng có liên quan đến các quá trình sinh lý, sinh hóa sinh của cây như: Quá trình chín, quá trình thoát hơi nước, quá trình trao đổi protein và acid nucleic, quá trình thành thục của các loại quả.

Phương thức 2: Bên cạnh chiều hướng 1 thì Etylen còn gây hoạt hóa các gen cần thiết cho quá trình tổng hợp enzyme mới, xúc tác cho các phản ứng hóa sinh xảy ra trong cây trồng và nông sản như các emzyme hô hấp, invertaza, enzyme xúc tác cho các phản ứng biến đổi diệp lục, acid hữu cơ, tanin, pectin, đường, các chất thơm….từ đó làm cho quá trình thuần thục của quả được thúc đẩy nhanh chóng và quả đi vào giai đoạn chín.

Trên nguyên lý đó, ethephon đã được sử dụng nhằm kích thích tạo các phản ứng sinh hóa và hóa sinh trong cây cà phê và quả cà phê nhằm giúp cho quá trình chín của quả được nhanh và đồng đều hơn. Bản chất của quá trình sử dụng ethephon  không chỉ là sự biến đổi màu sắc của lớp vỏ mà còn là sự biến đổi sâu sắc về mặt sinh lý, sinh hóa trong quả, trong đó đặc biệt có sự biến đổi tinh bột thành đường, chuyển hóa màu sắc, biến đổi các protein thành các hợp chất thơm… để từ đó chuyển hóa quả cà phê từ dạng còn xanh sang dạng thuần thục và chín.

Thời điểm phun: Phun chế phẩm vào buổi sáng từ 7-10 giờ hoặc buổi chiều từ sau 3 giờ, lúc trời ít nắng.

Ngoài ra, cần xác định thứ tự phun trên cây, trên hàng làm sao phù hợp với quá trình thu hoạch khi quả chín theo yêu cầu, cây nào phun trước thì thu hoạch trước, cây nào phun sau thì thu hoạch sau.

Theo chia sẻ của TS. Phan Thanh Bình cho biết, phun đều lên bề mặt quả cà phê, từ các quả phía trong thân ra phía ngoài và từ dưới lên trên. Hạn chế thấp nhất phun chế phẩm lên các cành có nhiều lá, trên ngọn và các cành không có quả, đặc biệt đối với các cành, lá ở tầng sẽ ra quả vào năm tiếp theo.

Sử dụng ethephon để làm chín quả là phương pháp rất thích hợp cho thu hoạch bằng cơ giới hóa bởi tỷ lệ chín trên cây cao. Chỉ cần thu hoạch 1 lần là đảm bảo tiêu chuẩn quả thu hoạch để chế biến ướt. Đặc tính quan trọng nhất của chế phẩm ethephon là khi tác dụng với nước cho ra  ethylen, đây là chất có khả năng kích thích sinh hóa của quả và làm cho quá trình chín của quả tăng lên khá nhiều vì vậy phun chế phẩm ethephon thích hợp giúp cho quả cà phê chín tập trung, rút ngắn thời gian thu hoạch mà không ảnh hưởng đến năng suất, phẩm cấp hạt.

Kết quả xử lý ethephon đã cho thấy, tất cả các công thức có phun chế phẩm ethephon qua các ngày theo dõi đều cho tỉ lệ chín nhanh hơn so với đối chứng không phun khá nhiều từ 15 tới 30 ngày.

TS. Nguyễn Văn Thường, Nguyên Phó Viện Trưởng Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên cho biết, giải pháp đã ứng dụng được khả năng và tác dụng sinh lý, sinh hóa để làm chín của etylen thông qua chế phẩm ethephon trên cây cà phê để đảm bảo tăng tỷ lệ quả chín lên trên 90% đối với nguyên liệu khi thu hái mà chất lượng vẫn đảm bảo đối với cà phê nhân; Giải pháp làm giảm công thu hái trên 30% so với hiện nay, từ mỗi vụ phải thu hoạch từ 3 lần trở lên mới đảm bảo chất lượng cho chế biến ướt xuống chỉ còn 1 lần thu hoạch mà vẫn đảm bảo chất lượng nguyên liệu cho chế biến ướt, từ đó nâng cao năng suất lao động của công nhân và giảm giá thành sản phẩm; Giải pháp là một trong những bước đột phá về kỹ thuật để giải phóng sức lao động, từng bước điều khiển được cây trồng theo nhu cầu và khả năng của con người đặc biệt trong sản xuất cà phê.

Giải pháp “Ứng dụng ethephon để xử lý quả cà phê làm chín đồng loạt phục vụ công nghệ chế biến ướt” đã  đạt giải Ba - Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Đắk Lắk lần thứ VIII (2020 – 2021).

Xem Thêm

Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

LHH Bình Định và Gia Lai trao đổi kinh nghiệm, hướng tới mô hình tổ chức phù hợp sau sáp nhập
Ngày 28/5, tại TP Pleiku đã diễn ra buổi làm việc và trao đổi kinh nghiệm giữa Liên hiệp các Hội KH&KT (LHH) tỉnh Bình Định và LHH tỉnh Gia Lai. Buổi làm việc do ông Lê Văn Tâm – Phó Chủ tịch Thường trực LHH Bình Định và ông Nguyễn Danh – Chủ tịch LHH Gia Lai đồng chủ trì.
Nâng cao nhận thức và năng lực ứng dụng AI trong truyền thông, báo chí
Ngày 29-5, Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) đã tổ chức Chương trình tập huấn với chủ đề “Trí tuệ nhân tạo (AI) – Ứng dụng trong báo chí hiện đại”. Học viên tham dự tập huấn là các phóng viên, biên tập viên thuộc các cơ quan báo chí của các Tổ chức KH&CN, Hội ngành toàn quốc trong hệ thống.
Quảng Ngãi: Hội nghị thông tin, tuyên truyền cho đội ngũ trí thức tỉnh “Kỷ nguyên mới - Sứ mệnh và hành động”
Thực hiện Chương trình phối hợp công tác năm 2025, Liên hiệp hội tỉnh Quảng Ngãi phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy tổ chức Hội nghị thông tin, tuyên truyền cho đội ngũ trí thức tỉnh Quảng Ngãi với chủ đề: “Kỷ nguyên mới - Sứ mệnh và hành động”
Quảng Bình: Hội nghị tập huấn Trí tuệ nhân tạo (AI) trong hành chính - công vụ - xã hội
Ngày 28/5, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Quảng Bình tổ chức Hội nghị tập huấn Trí tuệ nhân tạo (AI) trong hành chính- công vụ - xã hội cho 100 học viên là cán bộ, công chức, viên chức một số sở ngành, cơ quan Liên hiệp Hội và hội viên của các Hội thành viên.
Chủ tịch Phan Xuân Dũng chúc mừng Liên hiệp hội Hà Tĩnh nhân Kỷ niệm 30 năm thành lập
Sáng 26/5, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Hà Tĩnh (Liên hiệp hội) đã long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 30 năm thành lập (27/5/1995-27/5/2025). Dự lễ kỷ niệm có Chủ tịch Liên hiệp các Hội KH&KT Việt Nam Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Trần Nhật Tân, đại diện các tỉnh bạn, các sở ngành tại địa phương và lãnh đạo, cán bộ nhân viên của Liên hiệp hội qua các thời kỳ.
Phát động hưởng ứng Ngày phòng chống tác hại của thuốc lá tại Phú Yên
Sáng qua 28/5, tại Trường đại học Phú Yên, Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tỉnh phối hợp với Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng Việt Nam tổ chức lễ phát động hưởng ứng các hoạt động phòng chống tác hại của thuốc lá vì sức khỏe người tiêu dùng với thông điệp: “Phòng chống tác hại của thuốc lá bảo vệ thế hệ tương lai”, “Vì sức khỏe người tiêu dùng hãy nói không với thuốc lá”.
Anh nông dân lớp 5 và hành trình tại Hội thi Sáng tạo kỹ thuật
Trong bối cảnh nông nghiệp ngày càng đòi hỏi sự đổi mới, thích ứng và sáng tạo để nâng cao năng suất và giảm chi phí lao động, một người nông dân tại Châu Phú, An Giang - dù chỉ học hết lớp 5 - đã chứng minh rằng: Tri thức không chỉ đến từ sách vở mà còn từ thực tiễn cần mẫn và khối óc sáng tạo không ngừng.
Trao Giải thưởng Sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam năm 2024
Tối 28/5, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã tổ chức Lễ tổng kết và trao Giải thưởng Sáng tạo Khoa học Công nghệ (KHCN) Việt Nam năm 2024.
Quảng Ngãi: Tổ chức Hội nghị tuyên truyền cho trí thức
Chiều 9/5, tại Trung tâm Hội nghị và Triển lãm tỉnh Quảng Ngãi, Liên hiệp hội tỉnh đã phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh uỷ tổ chức Hội nghị thông tin, tuyên truyền cho đội ngũ trí thức và Hội viên của Câu lạc bộ Lê Trung Đình tỉnh Quảng Ngãi với chủ đề “Tình hình Biển Đông gần đây và chính sách của Việt Nam”.
Đắk Lắk: Hội nghị phản biện Dự thảo Nghị quyết về bảo đảm thực hiện dân chủ cơ sở
Sáng ngày 27/5/2025, tại trụ sở Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Đắk Lắk (Liên hiệp hội) đã diễn ra Hội nghị phản biện và góp ý đối với Dự thảo Nghị quyết của Hội đồng nhân dân (HĐND) tỉnh Đắk Lắk về việc quyết định các biện pháp bảo đảm thực hiện dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Phát động Chiến dịch phục hồi rừng “Rừng xanh lên 2025” tại Sơn La
Hưởng ứng Ngày Quốc tế Đa dạng sinh học 22/5 và Ngày Môi trường Thế giới 05/06, ngày 25/5, Liên Hiệp Hội Việt Nam (LHHVN) đã phối hợp cùng Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature), Hạt Kiểm lâm Vân Hồ, Trung tâm Nghiên cứu Sáng kiến Phát triển cộng đồng (RIC) và chính quyền địa phương phát động trồng hơn 18.000 cây bản địa tại hai xã Song Khủa và Suối Bàng, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.
VinFuture 2025 nhận 1.705 đề cử toàn cầu – tăng 12 lần số đối tác đề cử sau 5 mùa giải
Giải thưởng Khoa học Công nghệ toàn cầu VinFuture đã chính thức khép lại vòng đề cử cho mùa giải thứ 5 với 1.705 hồ sơ đến từ khắp nơi trên thế giới. Đặc biệt, số lượng đối tác đề cử chính thức của Giải thưởng đã tăng trưởng vượt bậc, đạt 14.772 đối tác.