Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ hai, 05/03/2007 23:09 (GMT+7)

COPD - Hướng dẫn mới trong phòng ngừa và điều trị

Thế nhưngđáng tiếc là hầu hết bệnh nhân tới khám khi đã ở giai đoạn muộn. Ở TP.HCM, mỗi ngày khoa hô hấp, Bệnh viện Chợ Rẫy tiếp nhận trung bình từ 80 - 90 bệnh nhân COPD, trong đó 1/4 ở giai đoạn nặng.


COPD - GÁNH NẶNG KINH TẾ


Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) là một trong những nguyên nhân chính gây tàn phế và tử vong trên toàn thế giới. Trong khi các bệnh lý khác đang được kiểm soát tốt, có xu hướng giảm hoặc không đổi thì tần suất COPD đang tăng nhanh. COPD là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 4, ngang với HIV/AIDS, chỉ sau bệnh tim mạch, tai biến mạch máu não và ung thư. Cứ đà này, tử vong do COPD sẽ tăng 30% trong vòng 10 năm tới. Dự đoán của Tổ chức y tế thế giới, tới năm 2020 COPD sẽ là nguyên nhân gây tử vong hàng thứ 3. Về gánh nặng toàn cầu, nếu năm 1990 COPD đứng hàng thứ 6 thì tới năm 2020 sẽ nhảy lên hàng thứ 3.


Theo thống kê, tần suất mắc COPD trung bình tại các nước châu Á - Thái Bình Dương là 6,3% và Việt Nam là quốc gia có tỉ lệ mắc COPD cao nhất (6,7%).


Bệnh nhân COPD phải chịu gánh nặng bệnh tật dai dẳng, đưa đến tàn phế và tử vong do chính căn bệnh hay do biến chứng của nó. Theo chỉ số DALYS mà WHO đưa ra, tổn thất do COPD được đo lường bằng số lần khám bệnh, nhập cấp cứu và nằm viện, hoặc bằng số năm mất đi do chết sớm hoặc do sống với tình trạng tàn phế. Theo đó, năm 1990 gánh nặng xã hội của bệnh COPD chỉ đứng 12, nhưng tới 2020 dự báo sẽ lên hàng thứ 5.


Theo PGS.TS.BS. Lê Thị Tuyết Lan, Đại học y dược TP.HCM, tốn kém nhất là điều trị trong các đợt kịch phát. Lúc này chi phí mỗi ngày từ 1 - 1,5 triệu đồng kéo dài 1 - 2 tuần thậm chí cả tháng. Chưa kể việc chăm sóc tại nhà cho bệnh nhân nặng: oxy liệu pháp, chi phí điều dưỡng, phục hồi chức năng, thở máy. Ở các nước đang phát triển như nước ta, người nhà tự chăm sóc là chính và cứ một người bệnh kéo theo 3 - 4 người chăm sóc gây tốn kém rất nhiều.


NGUYÊN NHÂN VÀ TRIỆU CHỨNG


Trước đây COPD phần lớn rơi vào nam giới nhưng hiện nay tỉ lệ mắc bệnh ở cả hai giới ngang bằng nhau. Nguyên nhân chính là do hút thuốc lá (chủ động hay thụ động). Có đến 90% bệnh nhân COPD đã hoặc đang hút thuốc lá, còn 10% là do ô nhiễm môi trường, như trong trường hợp sử dụng chất đốt sinh khối như than, củi phân bò ở nơi không thông khí tốt. Yếu tố này có nguy cơ gây bệnh COPD cao hơn so với vi hạt SO 2từ khói xe ở các đô thị lớn. Ngoài ra người ta còn hít phải bụi và hóa chất nơi làm việc.


Theo TS.BS. Lê Tiến Dũng - Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, bệnh thường xảy ra ở những người trên 40 tuổi. Các triệu chứng ban đầu thường là ho, khạc đàm vào buổi sáng, khiến bệnh nhân chủ quan, quy cho các triệu chứng thông thường của hút thuốc lá hay biểu hiện của tuổi già và chỉ chịu đi khám bệnh khi có triệu chứng khó thở - khi ấy đã là giai đoạn nặng, ở giai đoạn trước khi khó thở, nếu được làm hô hấp ký, có thể phát hiện COPD sớm trước nhiều năm.


NGĂN NGỪA VÀ ĐIỀU TRỊ


Đây chính là điểm mới được công bố tại Hội nghị hô hấp châu Á - Thái Bình Dương tổ chức tại Nhật Bản vào ngày 20/11/2006 vừa qua dựa vào những tiến bộ kỹ thuật mới ngày nay. Chương trình khởi động toàn cầu về bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (GOLD) do WHO thành lập đã chính thức công bố hướng dẫn điều trị bệnh COPD, phiên bản 2006, với nhiều thay đổi quan trọng.


PGS.TS.BS. Lê Thị Tuyết Lan cho biết, theo hướng dẫn này, việc ngăn ngừa và điều trị COPD dựa vào các biện pháp chính là cai thuốc lá, phát hiện bệnh sớm, điều trị bằng các thuốc giãn phế quản mới tác dụng kéo dài, ngăn chặn những cơn kịch phát, vận động thể lực, phục hồi chức năng bằng vật lý trị liệu kết hợp với chế độ dinh dưỡng phù hợp, thở oxy dài hạn trong giai đoạn cuối.


GOLD 2006 cũng cảnh báo, tốt nhất là ngăn ngừa không để bị COPD vì nếu đã xảy ra thì diễn tiến sẽ ngày càng xấu và hiện vẫn chưa có loại thuốc đặc trị ngăn chặn sự suy giảm chức năng hô hấp mà chỉ có thuốc giúp giảm khó chịu (như thuốc chống co thắt cơ đường hô hấp), làm giãn đường thở, giúp cải thiện thông khí phổi, làm bệnh nhân dễ thở hơn. Để can thiệp vào tình trạng viêm thì vẫn chưa có loại thuốc nào thực sự hiệu quả. Lúc này nếu cai thuốc lá cũng chỉ giúp giảm bớt mà không thể hết bệnh. Bên cạnh thuốc, người bệnh cần duy trì môi trường sống trong lành, đi bộ, tập thể dục, ăn uống đầy đủ dưỡng chất, duy trì cuộc sống điều độ, lành mạnh.


COPD, ngoài tổn thương phổi, còn ảnh hưởng đến toàn thân như giảm cân, nhồi máu cơ tim, đau thắt ngực, loãng xương, gãy xương, nhiễm trùng hô hấp, trầm cảm, rối loạn chức năng cơ xương, tiểu đường, ung thư phổi, suy tim mạn tính, rối loạn giấc ngủ, thiếu máu, tăng nhãn áp. Vì vậy việc điều trị bệnh nhân COPD đòi hỏi phải theo dõi sức khỏe toàn diện.


Giải pháp tích cực để ngăn ngừa căn bệnh này là cấm thuốc lá triệt để, nâng giá bán thuốc lá. Theo dõi của các chuyên gia cho thấy, từ khi một quốc gia ra quy định cấm thuốc lá đến khi tần suất COPD giảm phải mất 60 năm. Đây cũng là lý do tại sao Mỹ giảm hút thuốc từ năm 1960 nhưng tới nay tần suất vẫn gia tăng. Ở Việt Nam phát động này vẫn chưa được làm mạnh, vì thế trong vài thập niên tới COPD sẽ là một gánh nặng cho nền kinh tế.

Xem Thêm

Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Ngày 25/6/2025, tại Tp. Huế, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) chủ trì, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Huế (Liên hiệp Hội TP. Huế) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức để góp phần tích cực cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023”.
An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Chủ tịch VUSTA Phan Xuân Dũng dự Lễ kỷ niệm 50 năm thành lập Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam
Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam được thành lập ngay sau giải phóng năm 1975. Trong suốt 50 năm qua, Hội đã có nhiều đóng góp quan trọng cho hoạt động tư vấn chính sách đối với các vấn đề trọng đại của đất nước. Gần đây nhất là phản biện trong góp ý văn kiện Đại hội XIII và XIV của Đảng, các đề án tăng trưởng xanh, đường sắt cao tốc, quy hoạch vùng và dự thảo nhiều chính sách kinh tế quan trọng...
Lãnh đạo VUSTA tham dự Hội nghị IAS 2025
Đoàn công tác của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) do PGS.TS Phạm Ngọc Linh, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy, Phó Chủ tịch VUSTA, Giám đốc Ban Quản lý dự án Quỹ Toàn cầu - VUSTA về phòng, chống HIV/AIDS làm trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị Khoa học quốc tế về phòng, chống HIV/AIDS 2025 (Hội nghị IAS 2025) tại Rwanda từ ngày 12/7 đến ngày 17/7/2025.
Thắp nến tri ân nhân Kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh Liệt sĩ
Ngày 24/7, nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947–27/7/2025), Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phối hợp cùng Đoàn Thanh niên Hội Nhà báo Việt Nam và Liên minh Hợp tác xã Việt Nam trang trọng tổ chức Chương trình “Thắp nến tri ân” tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ tại Nghĩa trang Mai Dịch (Cầu Giấy, Hà Nội).
Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh
Đại hội Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam (VUSTA) nhiệm kỳ 2025–2030 được tổ chức thành công vào sáng ngày 21/7. Tại Đại hội, đại diện Đoàn Thanh niên VUSTA đã có bài phát biểu chúc mừng đại hội. Bí thư Đoàn Thanh niên Lê Thị Thủy khẳng định: “Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh và luôn xác định rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong công cuộc đổi mới đất nước”.