Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ tư, 30/04/2008 00:28 (GMT+7)

Việt Nam có nhiều lợi thế tạo “sức mạnh mềm”

Năm 1990, lần đầu tiên, trong quan hệ quốc tế, khái niệm "sức mạnh mềm" hoặc "quyền lực mềm" (dịch từ thuật ngữ gốc "soft power") được biết đến, bên cạnh khái niệm "sức mạnh cứng". Khái niệm mới đã làm thay đổi cách tiếp cận quan hệ quốc tế hiện đại và đưa tên tuổi Joseph Nye vào lịch sử. 

Liệu có thể hình thành được khả năng đoạt lấy thứ mình muốn thông qua sự hấp dẫn về văn hóa, tư tưởng chính trị và các chính sách của một quốc gia thay vì ép buộc bằng vũ lực, súng ống, tàu chiến không?

Câu hỏi này được giáo sư Joseph S. Nye Jr, nguyên Hiệu trưởng trường John F. Kennedy thuộc Đại học Harvard (Hoa Kỳ) trả lời là “Có”, khi ông phát triển thuật ngữ sức mạnh mềm (soft power) như một chính sách quan hệ quốc tế cần thiết mà Mỹ cần đặt làm trọng tâm cốt lõi thay vì sức mạnh cứng (hard power) từ sự vượt trội về quân sự và kinh tế.

Joseph Nye nhấn mạnh rằng sự hấp dẫn sẽ tạo nên điểm khởi đầu. Khi các chính sách của Mỹ được nhìn nhận hợp pháp trong mắt của những nước khác thì có nghĩa là sức mạnh mềm của Mỹ được tăng cường.

Như vậy, nước Mỹ không cần bom đạn, không cần súng ống, cũng không cần nêu cao danh hiệu cường quốc kinh tế số một hành tinh, vẫn đủ khả năng lãnh đạo thế giới? Câu trả lời nằm ngay trong thực tế: cả thế giới uống Coca-Cola, nói tiếng Anh, chuyển qua chuyển lại từ dòng nhạc hip-hop sang pop, rap.

Không chỉ riêng Mỹ, nhiều nước khác như Trung Quốc, Hàn Quốc hay Singapore...đã biết tạo dựng, khai thác "sức mạnh mềm" của mình nhằm lan lan tỏa, ảnh hưởng, làm tiền đề nâng tầm các chính sách ngoại giao, chính trị của một quốc gia lên tầm cao mới, một trọng lượng mới.

Trong cuộc trò chuyện với VietNamNet, cha đẻ của học thuyết "sức mạnh mềm" nhiều lần khẳng định: cạnh tranh "sức mạnh mềm" không phải là sân chơi dành riêng cho các đại gia. Các nước nhỏ hoàn toàn có thể vận dụng và xây dựng nguồn lực mềm cho mình, để xác lập vị thế quốc tế.

Từng đến thăm Việt Nam hồi những năm 2000, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ tin rằng Việt Nam sẽ trở thành một cường quốc của khu vực Đông Nam Á.

VietNamNet trân trọng giới thiệu nội dung cuộc trực tuyến:

Khái niệm mới: Smart power

- Sức mạnh mềm là một khái niệm gắn liền với tên tuổi của Giáo sư, vậy theo ông thì hiện nay thế giới đang nghiêng về sử dụng ‘sức mạnh mềm’ hay ‘sức mạnh cứng’ truyền thống?

GS Joseph Nye:Tôi cho rằng hầu hết các quốc gia, và dân tộc sử dụng kết hợp "sức mạnh cứng" và "sức mạnh mềm". "Sức mạnh cứng" là khả năng để phát huy "sức mạnh mềm", giúp "sức mạnh mềm" hấp dẫn. Khả năng kết hợp giữa "sức mạnh mềm" và "sức mạnh cứng" được gọi là "sức mạnh thông minh" (smart power). Nếu bạn nhìn vào chiến lược mà một quốc gia theo đuổi, bạn có thể nhìn thấy sự kết hợp giữa "sức mạnh cứng" và "sức mạnh mềm".

-Với tôi, sự khác nhau giữa sức mạnh cứng và sức mạnh mềm khá rõ ràng. Nhưng điểm tương đồng của sức mạnh cứng và sức mạnh mềm là gì, thưa Giáo sư? ( Trương Thu Huyền, Asia Pacific Leadership Program in Hawaii )

"Có 3 nguồn lực chính để tạo nên "sức mạnh mềm", một là văn hoá quốc gia, hai là hệ giá trị quốc gia và ba là chính sách quốc gia"

GS Joseph Nye: Cả "sức mạnh cứng" và "sức mạnh mềm" đều là cách thức để một quốc gia tạo ảnh hưởng tác động ra bên ngoài, thể hiện sức mạnh của mình. Có những nguồn lực có thể được sử dụng như là "sức mạnh cứng" và "sức mạnh mềm".

Ví dụ, sức mạnh quân sự có thể được xem là "sức mạnh cứng" để giành thắng lợi trong các cuộc chiến. Tuy nhiên, khi lực lượng hải quân Hoa Kỳ tiến hành các hoạt động cứu trợ nạn nhân sóng thần, cứu giúp cho rất nhiều người dân châu Á, điều này khiến nước Mỹ trở nên hấp dẫn hơn.

Như vậy, việc triển khai hoạt động của hải quân Mỹ vốn được xem là "sức mạnh cứng" trong cuộc chiến, có thể được sử dụng như là một "sức mạnh mềm" với việc cứu sống hàng nghìn người châu Á trong sóng thần.

- Theo Giáo sư, trong tình hình thế giới hiện nay, giữa quyền lực cứng và quyền lực mềm, quyền lực nào mạnh hơn? Tại sao? ( Phan Mạnh Thành, TP.HCM)

GS Joseph Nye: Sức mạnh nào mạnh hơn tuỳ thuộc vào từng tình huống cụ thể mà quốc gia muốn đạt tới. Nếu như trong một cuộc chiến, tất nhiên, "sức mạnh cứng" sẽ quan trọng hơn. Còn nếu bạn muốn thúc đẩy dân chủ, "sức mạnh mềm" quan trọng hơn. Bạn không thể "xuất khẩu" dân chủ thông qua súng đạn, bạn chỉ có thể "xuất khẩu" nó thông qua "ý tưởng".

VietNamNet:Năm ngoái, ông đưa ra một khái niệm mới là "smart power", sự kết hợp giữa "sức mạnh cứng – hard power" và "sức mạnh mềm – soft power". Giáo sư nghĩ như thế nào về "smart power" và "sức mạnh mềm"?

GS Joshep Nye:"Smart power" là khả năng kết hợp giữa công cụ "sức mạnh mềm" và "sức mạnh cứng" cho một chiến lược thành công. Trong chiến tranh Lạnh, Mỹ đã sử dụng cả "sức mạnh cứng" và "sức mạnh mềm". Và sự kết hợp của hai dạng sức mạnh ấy, tôi gọi là "smart power".

VietNamNet:Điều này đồng nghĩa với việc Giáo sư chính là "cha đẻ" của khái niệm "smart power", sự tiếp nối cao hơn của "sức mạnh mềm"?

GS Joseph Nye: Trong một vài bối cảnh cụ thể, "sức mạnh mềm" có thể đáp ứng. Nhưng trong hầu hết các trường hợp, cần có sự kết hợp của hai dạng sức mạnh, hai dạng quyền lực này.

Tuần trước, Trung tâm nghiên cứu chiến lược quốc gia ở Washington đã đưa ra một bản báo cáo về "smart power", với đồng tác giả là tôi và cựu Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ, thảo luận về "smart power" trong đó nhấn mạnh sự cần thiết phải kết hợp hai dạng sức mạnh cứng và mềm trong thực hiện chiến lược "smart power".

VietNamNet:Ô ng có thể chia sẻ với độc giả VietNamNet những nội dung thảo luận về "smart power" tại Washington hơn 10 ngày trước không, thưa Giáo sư?

GS Joseph Nye: Chúng tôi đã xuất bản nội dung báo cáo và đồng thời, xuất hiện trên truyền hình để giải thích những quan điểm của mình. Chúng tôi cho rằng, chính sách đối ngoại của Mỹ hoàn toàn có thể xây dựng một hình ảnh quốc gia đem lại hy vọng hơn là đem lại sự sợ hãi. Bài học này sẽ càng hiệu quả hơn khi thực hiện chiến lược "smart power".

"Sức mạnh mềm" của Mỹ bị suy giảm do cuộc chiến tranh Iraq

VietNamNet:Giáo sư đánh giá như thế nào về sức mạnh mềm của nước Mỹ hiện nay?

GS Joseph Nye: "Sức mạnh mềm" của Mỹ đã bị giảm xuống kể từ 6 năm trước, bởi những chính sách và hoạt động của chính quyền Bush, đặc biệt là việc tiến hành cuộc chiến tại Iraq, một sai lầm lớn của chính quyền Bush. Chúng ta có thể thấy rõ sự suy giảm này thông qua chỉ số điều tra xã hội tại các nước trên thế giới. Tại Inđônêsia, người dân thực sự xem Mỹ là một đất nước hấp dẫn vào năm 2000, nhưng sau cuộc chiến Iraq, số người ủng hộ Mỹ giảm tới mức chóng mặt.

VietNamNet:Khả năng của nước Mỹ đã bị suy giảm tới mức thấp nhất trong lịch sử. Giáo sư có nghĩ rằng nước Mỹ nên sử dụng "sức mạnh mềm" của mình để khôi phục sự tín nhiệm đối với mình?

"Trong bối cảnh Việt Nam thực thi những chính sách hết sức hấp dẫn với Mỹ, "sức mạnh mềm" của Việt Nam cũng lan toả lên Mỹ"

GS Joseph Nye:Đây là một câu hỏi rất quan trọng. Chúng ta cần phải nhớ rằng, sự tín nhiệm và phổ biến của nước Mỹ đã từng giảm xuống mức vô cùng thấp sau kết quả của cuộc chiến tại Việt Nam .

Giống như cuộc chiến Iraq, cuộc chiến tại Việt Nam là một sai lầm nghiêm trọng của nước Mỹ. Nó làm mất đi "sức mạnh mềm" của nước Mỹ trên toàn thế giới. Nhưng nhìn nhận một cách thẳng thắn, Mỹ đã thay đổi chính sách của mình.

Hiện nay, Mỹ và Việt Nam có mối quan hệ hoàn toàn bình thường. Tôi nghĩ rằng, một ngày nào đấy, nước Mỹ cũng sẽ thay đổi chính sách của mình đối với Iraq . Và tôi cho rằng, sau khi thay đổi những chính sách của mình tại Iraq , Mỹ có thể khôi phục lại "sức mạnh mềm" của mình.

VietNamNet:Giáo sư đánh giá thế nào về vai trò của văn hoá đối với việc thực thi quyền lực mềm? Văn hoá Mỹ hiện đang rất phổ biến trên thế giới. Ở nhiều nơi, uống Coca Cola, ăn bánh MacDonalds hay gà rán KFC và xem phim Hollywoodđã trở thành những thói quen thường nhật của mọi người. Song tại sao số lượng người không có thiện cảm với Mỹ lại ngày càng tăng? (duongtrihien@hotmail.com)

GS Joseph Nye: Có 3 nguồn lực chính để tạo nên "sức mạnh mềm", một là văn hoá quốc gia, hai là hệ giá trị quốc gia và ba là chính sách quốc gia, nguồn lực được xem là cửa ngõ để tiếp cận các nguồn lực khác. Các cuộc điều tra xã hội học đều cho thấy, việc suy giảm hay gia tăng tính hấp dẫn của Mỹ đều do những tác động của việc thực thi các chính sách, không phải bởi văn hoá Mỹ. Do đó, một khi nước Mỹ thay đổi chính sách, văn hóa Mỹ vẫn là một nguồn lực cho "sức mạnh mềm" của Mỹ.

VietNamNet:Cuộc bầu cử năm 2008 theo tôi là một trong những cuộc bầu cử thú vị nhất trong lịch sử nước Mỹ. Tôi chắc chắn sẽ bỏ phiếu cho đảng Dân chủ và Hillary Clinton là lựa chọn đầu tiên của tôi. Nếu một người thuộc Đảng Dân chủ và là nữ Tổng thống đầu tiên của nước Mỹ, liệu với ảnh hưởng của học thuyết của Đảng Dân chủ chính sách đối ngoại của Mỹ đối với Việt Nam sẽ chịu tác động như thế nào trong khi Việt Nam đang trở thành một "người bạn quan trọng của nước Mỹ? ( Do Anderson, University of Wyoming, USA)

GS Joseph Nye:Tôi nghĩ quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ sẽ tiếp tục được cải thiện, dù cho Đảng Cộng hoà hay Đảng Dân chủ thắng cử trong cuộc đua vào chiếc ghế Tổng thống năm 2008. Ứng viên của Đảng Dân chủ đã khẳng định tiếp tục phát triển quan hệ tốt đẹp giữa Hoa Kỳ và Việt Nam , đem lại lợi ích cho cả hai nước. Về phía Đảng Cộng hoà cũng nhấn mạnh việc thúc đẩy quan hệ hai nước.

VietNamNet:Giáo sư dự đoán như thế nào về kết quả của cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ sắp tới?

GS Joseph Nye:Kết quả bầu cử Tổng thống phải được đánh giá từng ngày, bởi trong cuộc bầu cử Tổng thống của nước Mỹ, rất khó để có thể nhìn thấy trước một kết quả rõ ràng. Năm 2001, tất cả mọi người đều cho rằng Tổng thống Bush đầu tiên sẽ được tái đắc cử và trên thực tế, kết quả đúng là như vậy. Hiện nay, nhiều người trông chờ và dự đoán về một thắng lợi của Đảng Dân chủ. Vào thời điểm này, tôi nghĩa Đảng Dân chủ sẽ thắng lợi. Nhưng mọi thứ có thể sẽ thay đổi từ nay cho tới 1 năm nữa.

"Sức mạnh mềm" Việt Nam : Độc lập dân tộc và phát triển kinh tế

VietNamNet:Theo Giáo sư, sự lan tỏa "sức mạnh mềm" của nước Mỹ đến Việt Nam như thế nào? Điều này ảnh hưởng đến quan hệ hai nước ra sao?

"Hiện nay, điểm hấp dẫn nhất, "sức mạnh mềm" của Việt Nam nằm ở sự độc lập dân tộc và phát triển kinh tế"

GS Joseph Nye: Hai nguồn lực chính trong "sức mạnh mềm" của nước Mỹ là văn hoá và chính sách đều rất hấp dẫn với Việt Nam . Điều này đồng nghĩa với việc "sức mạnh mềm" của Mỹ tác động lên Việt Nam .

Trong bối cảnh Việt Nam thực thi những chính sách hết sức hấp dẫn với Mỹ, "sức mạnh mềm" của Việt Nam cũng lan toả lên Mỹ. Bạn có thể nhìn thấy cả hai phía đều đồng thời gia tăng "sức mạnh mềm" của mình.

VietNamNet:Giáo sư có cho rằng cạnh tranh về “sức mạnh mềm” chỉ là sân chơi của những cường quốc hay nước giàu? Liệu Việt Nam có thể cạnh tranh trên thế giới “quyền lực mềm” trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay hay không? ( Nguyễn Hữu Việt, Đồng Tháp)

GS Joseph Nye: Mỗi quốc gia, mỗi cá thể đều có "sức mạnh mềm". "Sức mạnh mềm" là khả năng hấp dẫn, lôi kéo. Việt Nam có nhiều thứ có thể thu hút, lôi kéo các quốc gia khác: sự nổi danh từ cuộc đấu tranh giành độc lập, sự chuyển đổi thành công trở thành một nền kinh tế bùng nổ... Những điều này đã giúp gia tăng "sức mạnh mềm" của Việt Nam . Hiện nay, điểm hấp dẫn nhất, "sức mạnh mềm" của Việt Nam nằm ở sự độc lập dân tộc và phát triển kinh tế.

VietNamNet:Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam nên bắt đầu những bước đi nào để sử dụng và làm gia tăng "sức mạnh mềm"?

GS Joseph Nye:Tôi cho rằng văn hoá của Việt Nam luôn hấp dẫn, có sức lôi cuốn. Tuy nhiên, "sức mạnh mềm" đó sẽ gia tăng nếu Việt Nam phát triển một không gian tự do hơn nữa.

Điều này rất thú vị bởi vì nó cũng đúng với Trung Quốc. Trung Quốc đang nỗ lực gia tăng "sức mạnh mềm" của mình, nhưng bị kéo lại đằng sau bởi những hạn chế trong quyền tự do mà các nước châu Âu và Mỹ ưa chuộng.

Việt Nam sẽ trở thành một cường quốc trong khu vực Đông Nam Á

VietNamNet:Liệu có con đường nào dành cho một nước nhỏ, kinh tế đang phát triển như Việt Nam có thể xác lập vị thế và ảnh hưởng quốc tế không, thưa Giáo sư?

GS Joseph Nye:Việt Nam tiếp tục có được tốc độ nhanh trong phát triển kinh tế. Đó là con đường để Việt Nam đạt được sự công nhận quốc tế. Giữ một vai trò quan trọng trong các hoạt động ngoại giao tại ASEAN, Liên Hợp Quốc có thể là con đường khác để đạt điều đó.

VietNamNet:Có học giả nước ngoài nhận định rằng trong vài thập kỷ tới, Việt Nam có thể trở thành cường quốc khu vực hạng trung. Giáo sư nghĩ sao về nhận định này ?

GS Joseph Nye: Rõ ràng, Việt Nam sẽ trở thành một cường quốc quan trọng hơn ở khu vực Đông Nam Á. Vai trò đó không hề bị hạn chế ở một khu vực với những người lãnh đạo như Trung Quốc hay những nước lớn khác như Nhật Bản. Tất nhiên, Việt Nam không thể so sánh với những nước như Trung Quốc, Nhật Bản, nhưng Việt Nam có thể đóng vai trò chính trị quan trọng trong ASEAN.

VietNamNet:Theo Giáo sư thì tương lai Việt Nam trong những năm tới sẽ như thế nào?

GS Joseph Nye: Tôi nghĩ có thể lạc quan về tương lai của Việt Nam . Khi bạn nhìn vào những tiến bộ đã đạt được, những thay đổi trong vòng 30 năm qua ở Việt Nam , nó thực sự ấn tượng. Tôi hy vọng rằng Việt Nam sẽ tiếp tục làm được điều đó.

- Nước Việt Nam trong suy nghĩ của Giáo sư như thế nào? Nếu thủ tướng Việt Nam muốn mời ông làm cố vấn để áp dụng học thuyết của ông cho Việt Nam, ông có sẵn lòng không? ( Trần Đức Hoàng, TP.HCM)

GS Joseph Nye: Tôi ngưỡng mộ Việt Nam . Tôi ngưỡng mộ tinh thần độc lập, sự thành công của các bạn trong việc vượt qua cuộc chiến với nước Mỹ. Khi tôi đến thăm Việt Nam vài năm trước, điều gây ấn tượng nhất với tôi chính là bầu không khí của sự tha thứ mà người Việt Nam giành cho nước Mỹ và người Mỹ. Tôi nghĩ rằng những nỗ lực của Việt Nam để phát triển và mở cửa hết sức tích cực. Và nếu được hỏi tư vấn, tôi chỉ có thể nói rằng, các bạn hãy tiếp tục theo đường hướng đó.

Tôi sẽ rất sẵn lòng cung cấp bất kỳ tư vấn nào trong khả năng của mình. Đôi khi, những tư vấn của tôi là tốt, nhưng có lúc cũng không tốt lắm.

Mở cửa ra thế giới phải được đặt ở vị trí quan trọng trong chính sách quốc gia

VietNamNet:Giáo sư có kế hoạch nào sang Việt Nam thuyết giảng cho những sinh viên rất ngưỡng mộ ông không? 

GS Joseph Nye:Hiện tôi chưa có kế hoạch nào như vậy. Khi tôi đến Việt Nam khoảng 3 năm trước, tôi rất hài lòng với những ấn tượng mình có được tại Việt Nam. Tôi sẽ rất vui được trở lại.

VietNamNet:Trong lĩnh vực giáo dục, hiện nay báo điện tử VietNamNet đang nhắc đến khái niệm "công dân toàn cầu" và mong muốn tất cả mọi người, đặc biệt là các bạn trẻ sẽ tiếp nhận và hướng tới việc trở thành một công dân toàn cầu để hòa nhập với quốc tế. Ông nghĩ thế nào về khái niệm này và khuyên chúng tôi phải làm gì để Việt Nam có nhiều công dân quốc tế?

GS Joseph Nye:Tôi nghĩ mở cửa hướng ra thế giới là một việc làm cần thiết và phải được đặt ở vị trí quan trọng trong chính sách phát triển của một đất nước và tôi nghĩ có rất nhiều việc phải làm để đạt được điều này.

VietNamNet:Từng là Hiệu trưởng Trường Hành chính John F. Kennedy (thuộc Đại học Havard), và hiện vẫn tiếp tục giảng dạy, ông có lời khuyên có những người đang là nghiên cứu sinh tại trường và những phẩm chất hay kỹ năng nào họ cần đạt được sau khi tốt nghiệp? Tại sao họ cần phải có?

GS Joseph Nye:Kỹ năng phân tích, lãnh đạo và quản lý. Họ cần tìm ra được những giải pháp có tính thực tế cho từng trường hợp cụ thể. Có khoảng 45% nghiên cứu sinh tại trường Kennedy đến từ các nước khác, vì vậy họ cũng cần tự điều chỉnh để có thể hòa hợp với nhiều người đến từ nhiều nền văn hóa khác nhau.

VietNamNet:Ông có lời khuyên nào dành cho những sinh viên Việt Nam hiện nay không? Họ phải chuẩn bị những kỹ năng gì để phát triển một xã hội tri thức và trở thành một cường quốc trong tương lai?

GS Joseph Nye:Tôi nghĩ họ phải có khả năng phân tích và cùng nhìn vào sự phát triển chung của thế giới. Đây không còn là thời đại mà các nước chỉ nghĩ đến quyền lợi cá nhân của đất nước mình hay nền văn hóa của mình. Họ tiếp cận thế giới theo xu hướng vì quyền lợi chung của thế giới.

VietNamNet:Trong kỷ nguyên mà công nghệ phát triển như vũ bão, đặc biệt là lĩnh vực công nghệ thông tin, ông nghĩ thế nào về vai trò "giáo dục cao cấp" trong tương lai?

GS Joseph Nye:Đó là điều tất yếu phải có trong thế giới Internet và công nghệ thông tin. Nhưng tôi nghĩ mối quan hệ trực tiếp "mặt đối mặt" giữa con người với nhau vẫn quan trọng. Nó không chỉ là mối quan hệ đơn thuần giữa thầy và trò, mà còn giữa những người sinh viên với nhau và giữa họ với cộng đồng bên ngoài.

Trung Quốc ngày càng quan tâm hơn đến "sức mạnh mềm"

VietNamNet:Theo Giáo sư, vấn đề lớn nhất ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương hiện nay là gì? Và dạng "sức mạnh mềm" nào cần được sử dụng để giải quyết vấn đề này?

GS Joseph Nye:Một trong những vấn đề quan trọng nhất ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương là nổi lên của cường quốc đang trỗi dậy Trung Quốc. Nước này đã có được sự phát triển kinh tế vô cùng ấn tượng trong vài thập kỷ qua. Nhờ đó, Trung Quốc đã gia tăng được "sức mạnh cứng", cả trên bình diện kinh tế và quân sự. Và bây giờ, Trung Quốc dành mối quan tâm lớn hơn cho "sức mạnh mềm" của mình.

Một chiến lược rộng lớn cho một cường quốc trỗi dậy không muốn khiến cho các nước khác cảm thấy lo sợ hiện đang được định hình ở giai đoạn khởi động. Đây là thời điểm mà nước này có thể sử dụng "sức mạnh mềm" song song với "sức mạnh cứng", khiến các nước không thấy Trung Quốc là một sư tử hung dữ.

VietNamNet:Với một cường quốc đang trỗi dậy như Trung Quốc, "sức mạnh mềm" có ý nghĩa như thế nào trong khẳng định vị trí cường quốc ở khu vực này?

GS Joseph Nye:Trung Quốc đã bắt đầu nói nhiều hơn về "sức mạnh mềm". "Sức mạnh mềm" đã được thảo luận bởi các nhà lãnh đạo Trung Quốc, cũng như được thảo luận hằng ngày bởi người dân Trung Quốc. Tôi nghĩ điều này chỉ có thể lý giải bởi mối quan tâm ngày càng tăng của Trung Quốc đối với việc tăng cường "sức mạnh mềm" của quốc gia này.

VietNamNet:Liên quan đến sự trỗi dậy của Trung Quốc, Giáo sư có nghĩ rằng Mỹ đặc biệt quan tâm đến sự phát triển của Trung Quốc? Và ông so sánh như thế nào về sự phát triển của Trung Quốc so với Mỹ hiện nay? ( Trần Quốc Vượng, Nha Trang)

GS Joseph Nye:Có một bộ phận người Mỹ đặc biệt quan tâm trước sự gia tăng sức mạnh của Trung Quốc. Nhiều người cảm thấy Trung Quốc sẽ là nhân tố bất ổn, gây áp lực lên nước Mỹ. Tôi nghĩ mối quan ngại đó là không cần thiết. Chúng ta hoàn toàn có thể hình dung về một triển vọng hợp tác giữa Mỹ và Trung Quốc.

Chính quyền của Tổng thống Bush bày tỏ mong muốn Trung Quốc, một nước với sức mạnh đang tăng lên, xem xét về khả năng trở thành một "cổ đông" có trách nhiệm của Mỹ tại Liên Hợp Quốc, hỗ trợ Mỹ tại Liên Hợp Quốc trong việc giải quyết các cuộc xung đột. Điều này chứng tỏ Chính quyền Bush đang nỗ lực tạo khả năng hợp tác giữa Mỹ và Trung Quốc. 

Mỹ vẫn giữ được vị thế độc tôn trong 2-3 thập kỷ nữa

VietNamNet:Vai trò của nước Mỹ đối với thế giới đã thay đổi thế nào từ ngày ông làm trong chính phủ đến nay?

GS Joseph Nye:Vai trò của Mỹ trên trường quốc tế thay đổi một cách rất nhạy cảm. Ngày tôi bắt đầu làm cho chính phủ, người ta nhắc đến những liên minh kinh tế trong đó Mỹ là nước cầm đầu. Nhưng giờ đây, sự cân bằng trong cán cân kinh tế thế giới đã trở lại, không còn những liên minh kinh tế độc quyền như trước nữa.

Nhưng với những thay đổi trong quan hệ quốc tế và những vấn đề nảy sinh như những yêu cầu thay đổi chính sách, ..., mạng lưới khủng bố toàn cầu, ... khiến cho không một nước nào giữ được vai trò độc tôn của mình nữa.

VietNamNet:Như vậy, với sự trỗi dậy của Trung Quốc, liệu Mỹ có còn giữ được vị thể độc tôn của mình trong thế giới? Và đâu là thách thức của Mỹ trước "con rồng" Trung Quốc?

GS Joseph Nye:Tôi nghĩ Mỹ sẽ vẫn giữ được vị thế độc tôn của mình trong vòng 2, 3 thập kỷ nữa.

VietNamNet:  Liệu nước Mỹ còn những thách thức nào nữa và đâu là giải pháp cho Mỹ để giữ vị thế của mình?

GS Joseph Nye:Tôi nghĩ nước Mỹ vẫn đang tiếp tục làm tất cả mọi thứ để duy trì vị thế của mình. Nhưng theo tôi, ngoài những mối lo ngại về kinh tế, nước Mỹ còn phải đối mặt với những thách thức khác cũng quan trọng không kém. Đó là thách thức về vấn đề năng lượng, môi trường và sự nóng lên của trái đất... Vì vậy, tôi nghĩ đó sẽ là những vấn đề được đề cập nhiều đến trong chính sách của nước Mỹ trong tương lai. Đó thật sự là những thách thức với Mỹ.

VietNamNet:Nguyên là Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ , ông thấy việc làm cho chính phủ có ảnh hưởng thế nào đến con đường chính trị của ông?

GS Joseph Nye:Làm việc trong chính phủ là quãng thời gian rất có ý nghĩa đối với tôi. Tôi có cơ hội thử kiểm chứng những ý tưởng mà tôi ấp ủ từ khi còn giảng dạy trong trường đại học vào thực tiễn cuộc sống. Ngược lại, khi trở lại trường Đại học, tôi có thể đưa những chất liệu cuộc sống vào các bài giảng của mình. Đó là sự hỗ trợ tuyệt vời cho công việc giảng dạy của tôi.

VietNamNet:Ông vẫn theo đuổi con đường nghiên cứu. Vậy ông đánh giá thế nào về vai trò của những nghiên cứu chính trị trong những chính sách ngoại giao của phương Tây?

GS Joseph Nye:Đầu tiên tôi từ một nhà nghiên cứu, sau đó mới làm việc bán thời gian cho chính phủ. Tôi làm việc đó trong vòng khoảng 5 năm, nhưng về cơ bản, tôi vẫn theo đuổi công việc nghiên cứu của mình. Tôi nghĩ, cả 2 đều rất có lợi.

VietNamNet:Vậy thách thức lớn nhất với ông trong mỗi nghề là gì?

GS Joseph Nye:Khi làm cho chính phủ, bạn phải ra quyết định rất nhanh. Còn khi nghiên cứu, bạn có đủ thời gian để tìm hiểu một vấn đề đến tận cùng, đến khi "vỡ lẽ" mới thôi. Vì vậy, thách thức lớn nhất của tôi khi làm cho chính phủ là phải thay đổi phong cách "chắc chắn" của một nhà nghiên cứu sang quyết định nhanh như một chính trị gia.

VietNamNet:Nếu được lựa chọn lại, ông sẽ chọn con đường sự nghiệp của mình là chính trị hay nghiên cứu?

GS Joseph Nye:Có một điều may mắn là ở Mỹ, bạn luôn có cơ hội làm nhiều việc cùng một lúc. Bạn có thể là vừa là người của chính phủ, vừa có thể làm việc khác nếu bạn sắp xếp được thời gian. Rất nhiều quốc gia có những chính sách ràng buộc hơn khi bạn là người của chính phủ.

Vì vậy, nếu có một sự lựa chọn, tôi sẽ vẫn chọn được làm cả 2 việc như hiện nay. Tất nhiên, tôi sẽ vẫn phải kết hợp cả 2 công việc này với nhau, tuy nhiên, tôi sẽ dành nhiều thời gian cho những quyết định và hành động nhanh của một người làm cho chính phủ. Vì quả thật công việc đó hấp dẫn hơn, nó khiến bạn "chuyển động" theo dòng thời sự, những quyết định và suy nghĩ của bạn có ảnh hưởng đến chính phủ và người dân.

VietNamNet: Được biết ông sắp cho ra một cuốn sách mới. Ông có thể giới thiệu một chút về ý tưởng cũng như nội dung của cuốn sách?

GS Joseph Nye:Đó là một cuốn sách về lãnh đạo mà tôi gọi là "sức mạnh dẫn dắt công chúng", khiến họ hành động. Cuốn sách dự kiến ra đời vào tháng 3 năm sau.

- Tôi hi vọng VietNamNet sẽ có cơ hội được giới thiệu cuốn sách đến với bạn đọc Việt Nam và có thể phỏng vấn ông sâu hơn về ý tưởng của cuốn sách này. Cảm ơn ông đã dành thời gian cho bạn đọc VietNamNet.

GS Joseph Nye:Rất sẵn lòng!

- Xin cảm ơn Giáo sư

Xem Thêm

Hà Giang: Góp ý dự thảo sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm
Ngày 13/6, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật (Liên hiệp hội) tỉnh đã tổ chức hội thảo góp ý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá (CLSPHH). Tham dự hội thảo có lãnh đạo đại diện các Sở, ban ngành của tỉnh, các hội thành viên Liên hiệp hộivà các chuyên gia TVPB.
Đắk Lắk: Hội nghị phản biện Dự thảo Nghị quyết về bảo đảm thực hiện dân chủ cơ sở
Sáng ngày 27/5/2025, tại trụ sở Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Đắk Lắk (Liên hiệp hội) đã diễn ra Hội nghị phản biện và góp ý đối với Dự thảo Nghị quyết của Hội đồng nhân dân (HĐND) tỉnh Đắk Lắk về việc quyết định các biện pháp bảo đảm thực hiện dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh.
Phú Thọ: Lấy ý kiến về Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013
Sáng ngày 20/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Phú Thọ (Liên hiệp hội) tổ chức hội thảo lấy ý kiến của đội ngũ trí thức, chuyên gia, nhà khoa học về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013.

Tin mới

Hà Giang: Góp ý dự thảo sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm
Ngày 13/6, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật (Liên hiệp hội) tỉnh đã tổ chức hội thảo góp ý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá (CLSPHH). Tham dự hội thảo có lãnh đạo đại diện các Sở, ban ngành của tỉnh, các hội thành viên Liên hiệp hộivà các chuyên gia TVPB.
Đại hội thi đua yêu nước Liên hiệp Hội Việt Nam lần thứ V
Đây là sự kiện chính trị quan trọng và có ý nghĩa sâu sắc trong công tác của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam), là ngày hội tôn vinh điển hình tiên tiến các tập thể, cá nhân nhà khoa học trong hệ thống Liên hiệp Hội Việt Nam đã nỗ lực phấn đấu, đóng góp cho công tác hội và sự nghiệp KH&CN nước nhà.
THI ĐUA LÀ YÊU NƯỚC!
Năm 2025 không chỉ đánh dấu nhiều ngày lễ trọng đại của đất nước, mà còn là mốc son đưa Việt Nam bước vào một kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc.
Thảo luận, đề xuất các giải pháp phát triển hạ tầng xanh hướng tới xây dựng đô thị bền vững
Ngày 6/6, Liên hiệp Hội Việt Nam phối hợp với Tổng Hội Xây dựng Việt Nam tổ chức Hội thảo Phát triển hạ tầng xanh hướng tới xây dựng đô thị bền vững. Các chuyên gia, nhà khoa học tại hội thảo đã làm rõ vai trò và nhu cầu cấp thiết của phát triển hạ tầng xanh, đồng thời đề xuất nhiều giải pháp về chính sách và công nghệ.