Vì sao Indonesia rơi xuống đáy bảng giáo dục châu Á
Với 30% trong số 242 triệu dân trong độ tuổi tới trường, nước Hồi giáo lớn nhất thế giới này xếp hạng thấp nhất ở châu Á về chi tiêu cho giáo dục công cộng. Năm 2003, chi tiêu giáo dục của Indonesia đứng ở mức khoảng 1,5% tổng sản phẩm quốc nội so với 5,3% tại Hàn Quốc và 2,8% tại một nước cùng khu vực là Việt Nam – theo dữ liệu của Ngân hàng Thế giới. Thái Lan từng có tỉ lệ chi 3,7% GDP cho giáo dục vừa công bố kế hoạch tăng từ 4,5 – 5% kể từ năm tới nhằm cải thiện khả năng phân tích của học sinh Thái Lan. Năm nay Trung Quốc sẽ chi 13% tổng ngân sách quốc gia cho giáo dục, Ấn Độ 12%, Philippines 17%, Malaysia 20%, Hong Kong 23% và Thái Lan 27%. Trong khi đó ngân sách giáo dục Indonesia chiếm chưa đến 10% ngân sách chính phủ, dự thảo ngân sách năm 2007 có nâng lên nhưng chỉ đạt 10,2%. Số cấp phát nhỏ nhoi nói trên dẫn đến khủng hoảng trong giáo dục công lập, ví dụ năm 2005 chi tiêu cho GD đòi hỏi 71 nghìn tỉ Rp (7 tỉ USD) trong khi ngân sách GD chỉ là 21,38 nghìn tỉ Rp. Sự điều chỉnh hiến pháp năm 2002 qui định chính phủ phải chi 20% ngân sách hàng năm cho GD nhưng tới nay vẫn chưa được thực hiện. Chính phủ mới chỉ đề ra kế hoạch tăng chi tiêu GD lên 14,7% năm 2007 trong lộ trình thực hiện tỉ lệ 20% mà hiến pháp qui định vào năm 2009.
Mặc dù Indonesia vẫn đang thực hiện chương trình phổ cập GD 9 năm từ thời tổng thống Suharto nhưng đa số ngân sách chỉ đủ tập trung đầu tư cho giáo dục tiểu học – bậc học đã tăng vọt số tuyển sinh trẻ trong độ tuổi từ 62% đầu những năm 1970 lên khoảng 95%. Thiếu chương trình hiện đại và giáo viên có năng lực cũng là những yếu tố cản trở chất lượng GD. Lối học vẹt vẫn lấn lướt lối học kích thích sáng tạo. Chưa đầy một nửa giáo viên tiểu học và 2/3 giáo viên trung học cơ sở chỉ có được tấm bằng tối thiểu mà nghề nghiệp đòi hỏi. Hầu hết trong số 3 triệu giáo viên và giảng viên đại học làm thêm để bổ sung thu nhập. Mức lương khởi điểm cho giáo viên là 1,5 triệu Rp (165 USD) và với giảng viên đại học là 3 triệu Rp (330 USD). Theo một nghiên cứu của Bộ Giáo dục, khoảng 80% giáo viên làm thêm ngoài giờ dạy.
Mặc dù học sinh Indonesia được miễn học phí nhưng có nhiều khoản chi khác ngoài học phí khiến tình trạng bỏ học gia tăng. Năm ngoái, chính phủ đã giảm tác động của tăng giá xăng dầu tới GD qua chương trình BOS, nhằm bù đắp các khoản chi như sách vở, thi cử... cho những trẻ từ 6 tới 15 tuổi. Tuy nhiên theo ủy ban giám sát tham nhũng Indonesia (ICW) thì các trường vẫn thu các khoản này với phụ huynh. Indonesia nằm trong số những nước có nạn tham nhũng trầm trọng nhất châu á và các trường công cũng ở trong dòng chảy này. Liên hiệp Giáo dục Indonesia cho rằng tham nhũng lan tràn trong hệ thống GD quốc gia, phần ngân sách nhỏ bé hiếm khi được sử dụng đúng cho các mục đích giáo dục mà chảy vào túi một số quan chức giáo dục. Liên hiệp GD lấy ví dụ sách giáo khoa và đồng phục được bán cho học sinh với giá cao và giáo viên thường đánh trượt HS trong kì thi để phải thi lại và tất nhiên phải đóng lệ phí thi lại. Các khoản kinh phí xây dựng và cải tạo trường học bị đội giá kinh khủng.
Với 40 triệu người thất nghiệp, sự kém cỏi của hệ thống giáo dục có nghĩa là nguồn nhân lực của Indonesia ngày càng có nguy cơ không đáp ứng được yêu cầu của thị trường. Trong khi đó Indonesia vẫn đang trong giai đoạn gượng dậy khỏi cuộc khủng hoảng tài chính châu Á 1997-1998, trong những năm gần đây Indonesia lại chịu một làn sóng rút vốn đầu tư khỏi những ngành công nghiệp xuất khẩu đã giúp Indonesia cất cánh vào giữa những năm 1980 và 1990. Trong năm 2003, các nhà đầu tư nước ngoài đã rút 597 triệu USD khỏi nước này. Hiện nay nguồn lao động giá rẻ không còn hấp dẫn đầu tư nước ngoài bởi những ngành công nghiệp của tương lai như công nghệ thông tin và sinh học đòi hỏi lao động tay nghề cao. Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Singapore, Việt Nam... đang vượt lên trên Indonesia về khía cạnh năng lực lao động thu hút đầu tư. Ngoài vấn đề nguồn lực con người, Indonesia còn bị coi là có hạ tầng cũ kĩ, hệ thống pháp luật không ổn định và mối đe dọa tấn công khủng bố vào các mục tiêu phương Tây.
Nguồn: Science; gdtd.com.vn, số 119, 05/10/2006
