Liên hiệp các hội và khoa học kỹ thuật Việt Nam
Thứ ba, 15/10/2019 11:01 (GMT+7)

Vì một môi trường xanh sạch đẹp

Việt Nam được nhận định là 1 trong 5 quốc gia xả rác thải nhựa nhiều nhất, với khoảng 1,8 triệu tấn ra môi trường mỗi năm. Chỉ số tiêu thu nhựa trên đầu người cũng tăng nhanh chóng từ 3,8 kg/năm/người vào năm 1990 và năm 2018 lên tới 41,3 kg/năm/người. Nhập khẩu phế liệu nhựa vẫn tăng theo cấp số nhân, tính đến hết tháng 9 năm 2018 là 175.000 tấn, PGS.TS Hoàng Thị Thu Hương cho biết tại Hội thảo khoa học Phát huy vai trò của khoa học và công nghệ trong quản lý rác thải nhựa đại dương do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức.


Thay thế ống hút nhựa bằng ống hút làm từ tinh bột gạo sẽ lại gây thêm áp lực cho ngành nông nghiệp và tiếp tục tạo ra ô nhiễm (ảnh internet)

Theo thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường cho thấy, chỉ tính riêng Hà Nội và TPHCM, mỗi ngày đã thải ra môi trường khoảng 80 tấn nhựa và túi nilon. Riêng Hà Nội, thải ra 4.000 – 5.000 tấn rác mỗi ngày, trong đó rác thải nilon chiếm 7-8%.

Theo PGS Hương cho biết, rác thải nhựa là một loại tài nguyên quý giá khi biết tái chế và sử dụng nó. Tuy nhiên, việc tái chế rác thải không nên được thực hiện ở quy mô làng nghề vì cơ chế kiểm soát rất khó khăn. Đồng thời, việc tái chế ở các làng nghề sẽ ảnh hưởng đến môi trường, gây độc hại cho chính những người lao động ở các làng nghề này cũng như người dân địa phương.

Do đó, theo PGS Hoàng Thị Thu Hương, cần tập trung khuyến khích các hoạt động tái chế rác thải nhựa để đảm bảo các vấn đề xã hội, giải quyết việc làm nhưng phải đảm bảo môi trường.

Theo PGS Hương thì nếu tái chế 1 tấn nhựa sẽ tiết kiệm 3,8 thùng dầu thô; nếu tỷ lệ tái chế đạt 75%, sẽ tương đương với việc giảm được lượng khí thải của 55 triệu ô tô đi lại trên đường. Cả nước có 2200 doanh nghiệp sản xuất nhựa, 90% không chủ động được nguồn nguyên liệu  hầu như nhập khẩu hoàn toàn.

“Làng nghề tái chế nhựa Minh Khai (Vân Lâm – Hưng Yên) có 725 hộ sản xuất tái chế nhựa, với 6.400 lao động. Hàng ngày sản xuất tái chế khoảng 600-650 tấn chất thải nhựa tức là một ngày khoảng 1000 tấn hầu hết phế liệu có nguồn gốc từ nước ngoài, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, PGS Hương nhấn mạnh.

Hiện nay, một cuộc “chạy đua” chống rác thải nhựa, đặc biệt là nhựa dùng một lần, cũng đã bắt đầu ở Việt Nam, khởi đầu từ các thành phố lớn. Tuy nhiên ở đây có một vấn đề đặt ra: giải pháp nào là bền vững với việc thay thế đồ nhựa dùng một lần? Liệu có giải pháp đang được sử dụng rộng rãi là thay thế đồ nhựa dùng một lần bằng các sản phẩm nhựa có khả năng phân hủy sinh học hoặc sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường như túi giấy hoặc túi vải bông v.v đã là tối ưu?

Giải pháp thay thế nhựa dùng một lần phải đảm bảo được các yếu tố như nguyên liệu sẵn có, giá đủ rẻ để được thị trường chấp nhận và sau khi thải loại, ít gây hại cho môi trường… Theo tiêu chuẩn đó thì các giải pháp hiện hành này đều không thân thiện với môi trường. Vì sao có chuyện ngược đời như vậy? Hãy nhìn vào thành phần nguyên liệu và chu trình sản xuất của nó, ví dụ để chế tạo các sản phẩm nhựa có khả năng phân hủy sinh học hoặc các sản phẩm thay thế nhựa, người ta phải canh tác, tức là phải phá bỏ thảm thực vật tự nhiên và hệ sinh thái liên quan tới nó, sử dụng nhiều loại phân hóa học, thuốc trừ sâu v.v. Tất cả các hoạt động như vậy đều dẫn tới thoái hóa đất và ô nhiễm môi trường. Theo các kết quả của một nghiên cứu gần đây do Cục Môi trường Anh tài trợ, việc sản xuất túi giấy hoặc túi bằng vải bông thậm chí còn tốn nhiều nước và năng lượng hơn rất nhiều so với túi nhựa.

Mặt khác, phải tái sử dụng túi giấy ít nhất là 3 lần mới đảm bảo được khả năng tác động môi trường (sử dụng nước, năng lượng và phát thải khí nhà kính) bằng hoặc thấp hơn túi nhựa. Đối với túi vải bông, con số này là 131 lần.

Theo một nghiên cứu gần đây của Cục Bảo vệ môi trường, Bộ Môi trường và Lương thực Đan Mạch, sản phẩm túi giấy gây ra tác động tới môi trường lớn hơn túi nilon dùng một lần tới hơn 43 lần và túi chế tạo bằng bông hữu cơ sẽ có tác động môi trường lớn hơn túi nilon dùng một lần tới hơn 20.000 lần. Đồng thời, túi thân thiện nhất với môi trường là túi polyester được sử dụng lại ít nhất là 35 lần. Như vậy, không dễ để thực hiện giải pháp thay thế các sản phẩm nhựa dùng một lần bằng các sản phẩm mà chúng ta vẫn gọi là “thân thiện với môi trường”.

Cần chú ý tới một thực tế là có rất nhiều sản phẩm nhựa dùng một lần không thể thay thế được bằng các sản phẩm khác như thay thế chai nhựa đựng dung dịch tiêm truyền bằng chai thủy tinh vì chai thủy tinh có giá thành cao, khó vận chuyển và khi sản xuất, xử lý có tác động môi trường còn lớn hơn chai nhựa. Hơn nữa, đã có các nghiên cứu cho rằng việc sử dụng nguyên liệu là các chất hữu cơ dễ phân hủy để sản xuất bao bì sẽ làm giảm chất lượng thực phẩm và có thể tăng nguy cơ nhiễm bệnh cho người sử dụng.

Không chỉ ảnh hướng xấu tới môi  trường mà rác thải nhựa còn ảnh hưởng xấu tới sức khỏe con người. Nhựa sẽ tan chảy trong khoảng nhiệt độ từ 70 – 800 độ C và hòa vào thực phẩm, đi vào cơ thể của con người. Những chất độc đó tích lũy lâu ngày sẽ gây ra các bệnh vô cùng nguy hiểm. Đặc biệt, trong nhựa có chứa một chất độc hai là DOP. Chất độc này có thể gây ảnh hưởng giới tính ở các bé trai và gây vô sinh ở các bé gái.

Giới khoa học đã cảnh báo, khi bạn vứt một mẩu rác nhựa ra môi trường, nó phải mất 450 năm để tiêu hủy hoàn toàn. Nói cách khác, phải trải qua rất nhiều thế hệ để một mảnh vật liệu nhựa tan biến. Ngoài ra, nhựa còn lẫn vào nước, ngăn chặn khí oxy làm cho các sinh vật dưới nước không thể hô hấp được. Hoặc chúng có thể bị các sinh vật như cá nuốt vào và có rất nhiều khả năng con người sẽ ăn nhầm phải và nhiễm độc.

Như đã nói, rác thải nhựa có ở khắp nơi, nó xuất phát từ thói quen sử dụng cũng nhưu sự thiếu ý thức khi xả rác của mỗi người. Nhưng, bên cạnh đó, còn là trách nhiệm của chính quyền, cơ quan chức năng khi vẫn không có giải pháp xử lý loại rác này một cách triệt để. Hiện người ta vẫn dùng cách đốt hoặc chôn lấp rác, đều chỉ giải quyết trước mắt chứ không phải là giải pháp thật sự hữu ích. Dùng công nghệ để xử lý rác, trong đó có rác thải nhựa cần được đẩy mạnh hơn, cho dù mức đầu tư sẽ cao hơn. Nhưng vì cuộc sống của con người thì điều đó vẫn thực sự cần thiết.

Ảnh internet

Với hàng triệu tấn rác nhựa được thải ra các đại dương, môi trường sống của sinh vật biển đã bị hủy hoại trầm trọng (ảnh internet)

Tác giả bài viết: HT

Xem Thêm

Bình Thuận: Chọn danh mục đề án phản biện năm 2025
Chiều ngày 02/01/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) tổ chức họp cho ý kiến danh mục các đề án, dự án, quy hoạch, chương trình, kế hoạch (gọi chung đề án) thực hiện tư vấn, phản biện, giám định xã hội năm 2025 của Liên hiệp hội tỉnh.
Phú Thọ: Tìm giải pháp nâng cao trình độ phát triển kinh tế xã hội
Ngày 17/12, Liên hiệp Hội tỉnh đã phối hợp với Cục Thống kê tỉnh và Hội Thống kê tỉnh tổ chức hội thảo tư vấn phản biện và giám định xã hội về: Đánh giá trình độ phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Phú Thọ so với các tỉnh trong vùng Trung du và miền núi phía Bắc đến năm 2023; đề xuất giải pháp cho những năm tiếp theo.

Tin mới

Hà Giang: Tổng kết hoạt động năm 2024 triển khai nhiệm vụ năm 2025
Ngày 16/01, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) tỉnh Hà Giang đã tổ chức hội nghị Ban chấp hành (BCH) Liên hiệp hội nhằm tổng kết hoạt động năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025; tham dự hội nghị có đại diện Ban Dân vận Tỉnh uỷ, một số sở, ngành, hội thành viên Liên hiệp hội tỉnh.
TSKH Nghiêm Vũ Khải: Thách thức lớn của Nghị quyết 57-NQ/TW là thể chế, hạ tầng và nhân lực
Nếu không có một cuộc cách mạng thực sự về khoa học và công nghệ, chúng ta sẽ không thể vượt qua tình trạng tụt hậu. Điều này đòi hỏi sự đầu tư bài bản, định hướng rõ ràng và cam kết lâu dài từ cả hệ thống chính trị, các doanh nghiệp và cộng đồng khoa học.
Gặp mặt cán bộ hưu trí Xuân Ất Tỵ 2025
Ngày 15/1, tại Hà Nội, Liên hiệp Hội Việt Nam (LHHVN) đã tổ chức buổi gặp mặt cán bộ hưu trí Xuân Ất Tỵ 2025. Đây là hoạt động thường niên của LHHVN nhằm bày tỏ sự quan tâm cũng như lòng tri ân sâu sắc của lãnh đạo, người lao động cơ quan LHHVN đối với các thế hệ đi trước.
Viết tiếp hành trình trao gửi yêu thương
Trong những năm qua, VUSTA luôn chú trọng thực hiện các hoạt động thiện nguyện, góp phần thực hiện an sinh xã hội. Năm 2024 đã đánh dấu đậm nét những nỗ lực không ngừng nghỉ của VUSTA trong các hoạt động vì cộng đồng. Ngay đầu Năm mới 2025, VUSTA thực hiện chương trình thiện nguyện và xây dựng nông thôn mới, viết tiếp hành trình trao gửi yêu thương tại tỉnh Cao Bằng.
Trà Vinh: 7 nhiệm vụ đặt ra cho công tác thi đua, khen thưởng năm 2025
Công tác thi đua, khen thưởng có vị trí, vai trò quan trọng, là động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, là biện pháp để tố chức thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao. Thông qua việc tổ chức các phong trào thi đua nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của các tập thể, cá nhân, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị được giao.
Chủ tịch Phan Xuân Dũng thăm, chúc Tết Nguyên đán Ất tỵ 2025 tại tỉnh Ninh Thuận
Sáng ngày 13/01/2025, TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (LHHVN), đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Thuận đã đến thăm, tặng quà các gia đình chính sách, hộ nghèo trên địa bàn các huyện Thuận Nam, Ninh Phước, Ninh Sơn và Bác Ái, tỉnh Ninh Thuận nhân dịp Năm mới và Tết Nguyên đán Ất tỵ 2025.