Một cây trồng hứa hẹn sẽ hợp với người nghèo miền núi chính là cải mèo. Tôi cùng Thạc sĩ Lê Tiến Hùng-Trưởng bộ môn rau, hoa (Viện KHKT Nông lâm nghiệp miền núi phía Bắc) ra thăm vườn cải mèo giống của Viện ở thị xã Phú Thọ. Chưa bao giờ, tôi được thấy những cây cải khổng lồ, cao tới gần ngang đầu người với bộ lá sum suê dài cả mét như vậy. Có hai giống cải mèo đang được đơn vị giữ giống để phục tráng là cải mèo có lông thu ở Mộc Châu- Sơn La và cải mèo không lông thu ở Thanh Sơn- Phú Thọ, trong đó cải mèo Thanh Sơn có thân lá lớn hơn hẳn. Cây cải mèo thường cao trên 1 mét, lá rất to, chỉ khoảng dăm bảy lá là đủ dùng cho cả gia đình. Cải mèo không thu hái một lần cắt tận gốc như giống cải khác mà hái từng tàu lá, cứ tỉa rồi lại mọc.
Thời gian từ bẹ thứ nhất đến bẹ cuối cùng cỡ 3 tháng, một cây có thể thu cỡ 25-27 lá, năng suất thực tế khoảng trên 40 tấn/ha, năng suất lý thuyết còn lớn hơn rất nhiều, vượt trội hầu như tất cả các loại rau, xấp xỉ 100-150 tấn/ha. Ngoài những đặc điểm “vàng” ấy của cải mèo, anh Hùng còn bảo tôi: “Trước nay đồng bào quen trồng cải mèo để ăn chứ không bán nên chẳng chú trọng gì, đến mùa chỉ vãi ra ít hạt giống quanh vườn nhà rồi bỏ mặc chúng cho tự nhiên muốn mọc ra sao thì mọc khiến cho giống cải này cứ mai một dần. Thực ra cải mèo là một rau đặc sản sạch hiếm có. Ăn ngon và rất giòn, sinh trưởng khoẻ với đặc điểm nổi trội chống chịu sâu bệnh rất tốt, hơn thế, còn có một ưu thế mà hầu như tất cả các giống rau khác đang được trồng không có được là nông dân tự để giống được trong điều kiện bình thường”.
Vì là giống cải đã được tự nhiên khắt khe chọn lọc nên cải mèo chịu tốt kham khổ. Chúng trồng được trên nhiều chân đất, nhất là những đất đồi thấp thậm chí đất xấu chúng cũng mọc được, không cần thâm canh, sức chịu đựng tốt nên hầu như chỉ phun thuốc trừ sâu ăn lá một lần lúc cây còn nhỏ rồi thôi.
Mới chỉ hơn một năm xuất hiện tại Viện nhưng cây cải mèo tỏ ra thích nghi tốt với vùng đất tương đối thấp. Anh em kỹ thuật trong bộ môn rau, hoa vừa theo dõi vừa thực hành để rút ra một quy trình trồng rất đơn giản: Hạt được gieo từ đầu tháng 9 trên đất làm nhỏ, đánh luống rộng 1m, cao 20-25 cm, có rãnh rộng 30cm. Tại vườn ươm, cứ 1m2 gieo 1 g hạt giống rồi phủ trấu hoặc rơm rạ trên mặt và tưới nước mỗi ngày một lần, khi trồng lên vườn với mật độ hàng cách hàng 20 cm, cây cách cây 20-30 cm, bón thúc 2 đợt rồi cứ thế mà thu tỉa dần.
Cải mèo đang có giá khoảng 6.000-8.000đ/kg mà không đủ sản phẩm để bán do thị trường rau đặc sản, rau sạch rất lớn. Ngoài việc giữ giống, bộ môn còn chuyển giống cho anh Nguyễn Văn Sơn ở xã Trường Thịnh (thị xã Phú Thọ) trồng thử nghiệm. Kết quả rất tốt, rau phát triển mạnh và rất được ưa chuộng. Theo anh Lê Tiến Hùng, vụ này đơn vị sẽ mở rộng diện tích vườn giống lên đến trên 1 ha để có thể sang năm chuyển giao kinh nghiệm và mở rộng diện tích trồng cải mèo rộng ra cho các địa phương vùng đồi núi ở các tỉnh. Ngoài cải mèo, bộ môn rau, hoa cũng đang nghiên cứu để tiến hành di thực cây bò khai- một loại rau đặc sản của miền núi về để di thực chúng xuống vùng đất thấp, trồng theo hướng thâm canh.
Nguồn: hoinongdan.org.vn (07/04/08)