Một số kiến thức hoá học bạn cần biết

Độ pH trong một số dịch lỏng thông thường

pH và sự sâu răng liên quan với nhau

Răng được bảo vệ bởi lớp men cứng, dày khoảng 2mm. Lớp men này là hợp chất Ca ₅(PO ₄) ₃OH và được tạo thành bằng phản ứng:

5Ca ²⁺ + 3PO ₄^3-+ OH ^-« Ca ₅(PO ₄) ₃OH       (1)

Quá trình tạo lớn men này là sự bảo vệ tự nhiên của con người chống lại bệnh sâu răng.

Sau bữa ăn, vi khuẩn trong miệng tấn công các thức ăn còn lưu lại trên răng tạo thành các axit hữu cơ như axit axetic, axit lactic. Thức ăn với hàm lượng đường cao tạo điều kiện tốt nhất cho việc sản sinh ra các axit đó.

Lượng axit trong miệng tăng, pH giảm, làm cho phản ứng sau xảy ra:

H ⁺+ OH ^-® H ₂O

Khi nồng độ OH ^-giảm, theo nguyên lý Lơ Sa – tơ – li – ê, cân bằng (1) chuyển dịch theo chiều nghịch và men rằng bị mòn, tạo điều kiện cho sâu răng phát triển.

Biện pháp tốt nhất phòng sâu răng là ăn thức ăn ít chua, ít đường, đánh răng sau khi ăn. Người ta thường trộn vào thuốc đánh răng NaF hay SnF ₂, vì ion F ^-tạo điều kiện cho phản ứng sau xảy ra.

5Ca ²⁺ + 3PO ₄^3-+ F ^-« Ca ₅(PO ₄) ₃)F            

Hợp chất Ca ₅(PO ₄) ₃F là men răng thay thế một phần Ca ₅(PO ₄) ₃OH.

Trước đây, ở nước ta một số người có thói quen ăn trầu là tốt cho việc tạo men răng theo phản ứng (1), vì trong miếng trầu có vôi tôi Ca(OH) ₂, chứa Ca ²⁺và OH ^-làm cho cân bằng (1) chuyển dịch theo chiều thuận.

Sự liên quan giữa cuộc sống ở độ cao và quá trình sản sinh hemoglobin

Quá trình sinh lý bị ảnh hưởng bởi điều kiện môi trường. Sự thay đổi đột ngột về độ cao có thể gây ra đau đầu, buồn nôn, mệt mỏi khó chịu. Đây là triệu chứng của sự thiếu ôxi trong các mô.

Sống ở độ cao vài tuần hoặc vài tháng sẽ dần dần vượt qua được chứng say độ cao và thích nghi dần với nồng độ oxi thấp trong không khí.

Sự kết hợp oxi với hemoglobin (Hb) trong máu được biểu diễn một cách đơn giản như sau:

Hb + O ₂  Û   HbO ₂

(hemoglobin) (oxi hemoglobin)

HbO ₂đưa oxi đến các mô. Biểut thức của hằng số cân bằng là :

K = [HbO ₂]/[Hb][O ₂]

Ở độ cao 3km, áp suất riêng phần của oxi vào khoảng 0,14 atm so với 0,3 atm ở ngang mực nước biển. Theo nguyên lý Lơ Sa – tơ – li – ê, nồng độ oxi giảm sẽ làm cho cân bằng trên dịch chuyển sang trái gây ra bệnh thiếu oxi.