Kỹ thuật canh tác cây măng cụt

I. KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC:

1. Nơi trồng:Cây Măng cụt có thể sinh trưởng phát triển ở nhiều loại đất khác nhau nhưng tốt nhất là ở đất sét giàu hữu cơ, tầng canh tác dày, thoát nước tốt và gần nguồn nước tưới. Măng cụt là loại cây đòi hỏi khí hậu nhiệt đới với nhiệt độ cao, ẩm độ cao, lượng mưa dồi dào.

2. Giống: Do măng cụt là loại cây có hạt bất thụ, trái phát triển từ phôi cái nên cây trồng từ hạt cũng có đặc tính giống như cây mẹ. Cây Măng cụt Việt Namvà Thái Lan chỉ có một giống do đó nhà vườn nên mua giống của Việt Nam để ít tốn kém.

3. Nhân giống: Trồng bằng hạt:Chọn hạt (trọng lượng hạt > 1kg) và ươm hạt trong môi trường tro trấu hoặc mụi sơ dừa. Khi cây con đạt 4-5 tháng tuổi mới chuyển sang bầu, đến khi cây được một tuổi lại chuyển cây sang bầu to hơn, lúc này bầu phải có kích thước 25cm x 45cm măng cụt phát triển thuận lợi trong năm thứ 2. Cả 2 giai đoạn này cần chọn vật liệu thoát nước tốt, giàu dinh dưỡng làm bầu cho cây. Có thể dùng hổn hợp như: sơ dừa, phân bò, đất 3:1:1, tưới nước đều đặn và che mát cho cây. Cần tưới nhẹ phân N P K như 15:15, 20 20 15: 16 16 8 1BS... 2 tháng/ lần, kết hợp việc sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc trừ bệnh vào thời điểm thích hợp giúp cây phát triển tốt.

4. Ghép ngọn: Chọn cây 2 năm tuổi để làm gốc ghép và chọn cành tương xứng với gốc ghép ở những cây đã cho trái có nhiều ưu điểm để làm cành ghép (cành ghép có 3 4 cặp lá) ghép theo kiểu ném rồi dùng bao nilon bọc kính cành ghép và nơi ghép. Sau khi ghép xong cần giữ trong nhà có che bóng và chăm sóc. Cây sẽ cho trái khi đạt 4-5 năm tuổi tùy vào cách thức chăm sóc. Các kết quả nghiên cứu ở Malaysia cho thấy cây ghép có tỉ lệ cây chết sau khi trồng cao hơn cây trồng hạt. Trọng lượng trái và số trái của cây ghép thấp hơn cây trồng hạt. Tóm lại, cây măng cụt trồng bằng hạt tốt hơn cây ghép. Chú ý: nên chọn bao nylon đen để làm bầu đất cho cây con.

5. Khoảng cách trồng:Nên trồng măng cụt với khoảng cách 6-7m/cây, theo kiểu hình vuông. Mặc dù trồng dầy nhưng tán cây không được giáp nhau, do đó phải tỉa cành tạo tán sớm và thường xuyên cho cây sau mỗi vụ thu hoạch.

6. Chuẩn bị hố trồng:Hố được đào với kích thước 0.6m x 0.6m, bón lót 5-10kg phân chuồng hoai kết hợp với 200NPK, 16-16-8, 13S hoặc 20-20-15.

7.Đặt cây con:Khi cây con đạt tiêu chuẩn mới đưa ra vườn sản xuất (cây 2 năm tuổi và có khoảng 12-13 cặp lá). Đặt cây vào hố và lấp đất ngang mặt bầu, cắm cọc giữ cây khỏi đổ ngã, che bóng và tưới nước sau khi trồng.

8. Che bóng:Măng cụt là cây ưa bóng, đặc biệt trong giai đoạn 1-4 năm đầu. Việc che bóng cho cây con là điều cần thiết (giảm bớt 50-60% ánh sáng), trong giai đoạn cây con phải dùng mái che, khi trồng cũng nên che mát cho cây bằng vật liệu hay trồng chuối cách gốc măng cụt ít nhất 1m. Đến cuối nămthứ 4 phải ngưng việc che bóng, lúc này phải giúp cây nhận được hoàn toàn ánh sáng mặt trời để cho trái và nuôi trái.

9. Tưới nước:Măng cụt là cây có nhu cầu cần nước rất lớn, nhất là vào giai đoạn cây con và giai đoạn cây mang trái. Nếu thiếu nước ở giai đoạn cây con thì cây chậm lớn, khi cây mang trái nếu thiếu nước thì tùy mức độ thiếu nước mà trái chậm phát triển hoặc ngưng tăng trưởng. Cần thiết phải tưới cách ngày cho cây nhất là giai đoạn sau khi trổ hoa.

10. Tỉa cành tạo tán, cột cành:Mục đích tỉa cành, lá là tạo sự thông thoáng cho cây để ánh sáng đến được tất cả các lá giúp quang hợp tốt, cắt bỏ những cành sống nhờ là những cành phía bên trong tán, hạn chế sự phát triển của rong rêu làm hại cây. Khi cây còn nhỏ cần tỉa bỏ cành dày đặc, cành vượt, cành đan chéo nhau...để tạo cho cây có tàn cân đối sau này. Khi cây cho trái vào mỗi cuối vụ trái cần tỉa bỏ cành bị sâu bệnh, cành già không còn khả năng cho trái, cành vô hiệu bên trong tán cây. Đặc biệt, phải tỉa ngắn lại những cành ở mặt ngoài tán, nhằm không cho tán cây giao nhau đồng thời kích thích cây ra đọt nhanh và đồng loạt hơn, công tác tỉa cành phải tiến hành trước đợt bón phân lần 1. Dụng cụ tỉa ở giai đoạn này là loại kéo thích hợp. ở cây có cành phát triển tốt hoặc cành chạm đất, cần thiết phải dùng dây kéo cành lên trên, nhánh măng cụt dòn nên dùng dây nilon treo cành vào thân chính để tránh gãy nhánh.

10. Bón phân: * Giai đoạn cây con:Mỗi năm nên bón 5-10kg phân chuồng hoai cho cho mỗi cây và phân vô cơ theo công thức N P K- 15-15-15 ở giai đoạn cây chưa có trái như sau:

Bảng : Liều lượng phân bón cho mỗi cây trong năm

Ghi chú: Phân sử dụng là phân NPK= 15-15-15 hoặc 20-20-15

* Giai đoạn cây cho trái:Phân bón được áp dụng làm 3 lần như sau: Lần 1: Ngay sau khi thu hoạch xong, cần tỉa cành và bón phân hữu cơ kết hợp với phân vô cơ theo công thức NPK = 20:20:10. Lần 2:Trước khi ra hoa 30-40 ngày bón phân vô cơ, công thức N:P:K = 8:24:24. Lưu ý: Trong giai đoạn này tránh bón nhiều phân đạm vì sẽ kích thích ra lá mới gây trở ngại cho quá trình ra hoa. Lần 3: Bón lúc cây đậu trái xong (đường kính trái 2cm) phân vô cơ theo công thức N:P:K 13:13:21. Ngoài ra có thể sử dụng các phân bón qua lá như Komix super zine.K, Thiên nông: Micracl Growth... phun làm 5 lần mỗi lần cách nhau 1 tuần bắt đầu từ tuần thứ 7 sau đậu trái. Liều lượng phân bón cho mỗi cây là tùy vào đường kính tán, tình trạng sức khoẻ và tuổi cây. Đối với cây có đường kính tán 6m đang phát triển bình thường thì có thể bón 30-40kg phân hữu cơ/năm, kết hợp với phân vô cơ 3-4kg/cây/lần (tức 9-12kg phân vơ cơ/cây/năm).

II. THU HOẠCH, BẢO QUẢN, NĂNG SUẤT:Hái lúc trái có màu hồng, khi hái phải thật cẩn thận và giảm đến mức thấp nhất sự xây xát và va chạm mạnh trên trái, nên dùng dụng cụ để hái trái. Bảo quản ở 2oC giữ được 21 ngày nhưng nếu chứa trong túi plactic có đục lổ sẽ giữ được 28 ngày. Nếu trồng măng cụt được nhiều trái đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, thu hoạch sớm, mỗi cây chỉ cần đạt 80kg trái thì cây măng cụt mang lại hiệu qủa kinh tế khá cao cho nhà vườn do cây măng cụt có tiềm năng xuất khẩu rất lớn.

Nguồn: Bản tin Nông nghiệp và Nông thôn Vĩnh Long (Tháng 12/2005)