Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ ba, 12/07/2005 16:03 (GMT+7)

Hé lộ chân dung người Việt cách đây 2.000 năm

Chiếc sọ được TS Nguyễn Văn Việt chọn để phục chế nằm trong khu di chỉ Động Xá (Hưng Yên) có niên đại từ 2.000-3.000 năm trước Công nguyên đến 500-600 năm sau Công nguyên. "Dựa vào những đồ thủy táng, cô gái này có độ tuổi khoảng 2.000 năm, tương ứng với thời kỳ Mỵ Châu - Trọng Thủy, hoặc tương ứng thời kỳ Hai Bà Trưng, đó là những thời kỳ lịch sử đang cần phải làm rõ thêm" - ông Việt cho biết. "Bước đầu tiên chúng tôi phải làm sạch sọ, công đoạn này phải mất tới 6 . Nếu ai trông thấy công việc này cũng thấy ghê, nhưng những chiếc sọ khoảng 2.000 năm thường rất sạch. Kết hợp các phương pháp của Gerasimov và của Anh, Mỹ, chúng tôi dựng thử chiếc sọ bằng mặt cắt nhìn nghiêng trên vi tính, và chỉ trong khoảng 2 tiếng, khuôn mặt thật của chiếc sọ đã hiện ra tương đối. Đó là một cô gái 17 tuổi, răng khôn có cái đã nhú, có cái còn chưa nhú. Sau đó chúng tôi tiến hành đổ khuôn chiếc sọ vì sọ là hiện vật, không được phép phục chế trực tiếp trên sọ. Công nghệ làm khuôn sọ khó nhất vì sọ có nhiều kẽ và ngách. Tiếp đến là tạo mô cơ cho khuôn mặt bằng đất dẻo đắp vào. Khi tái dựng được khuôn mặt cô gái, tôi vô cùng xúc động vì tôi đã trả lại khuôn mặt của một người có thật, có cuộc đời và số phận riêng. Cô có ngày sinh nhật 18/6, đó là ngày đầu tiên khuôn mặt thật của cô hiện ra. Tiếp theo, chúng tôi phục dựng sọ của một người đàn ông, trong quá trình này chúng tôi được biết người đàn ông đó khoảng 40-50 tuổi. Tất cả mô cơ chủ yếu do xương quy định, còn những đặc trưng như tóc thẳng hay tóc xoăn, mắt một mí hay hai mí, độ dày của môi... phụ thuộc vào sự hiểu biết của người tái tạo về nhân chủng học. Ví dụ mái tóc của cô gái, chiếc khuyên tai cô đeo, hai bím tóc và vành khăn đội đầu của người đàn ông hoàn toàn là tư liệu khảo cổ của thời kỳ Hùng Vương". Có một chi tiết thú vị mà TS Nguyễn Văn Việt phát hiện được qua nghiên cứu các sọ ở Động Xá: độ vẩu của người xưa rất phổ biến, tỷ lệ độ vẩu tăng hơn 5 đến 7 độ so với người ngày nay. Ngoài lý do về nhân chủng, còn có lý do người xưa thường ăn những thức ăn thô, cứng làm cho xương hàm phát triển và độ vẩu tăng lên. Hiện nay vẫn còn một số người có độ vẩu cao sống ở các tỉnh miền núi...

Giá thành phục chế một sọ người ở một số phòng thí nghiệm trên thế giới khoảng 1.000 USD, nhưng "tôi có thể khẳng định họ làm không tốt bằng tôi" - TS Việt cười dí dỏm. Quả là không thể tính ra bằng tiền công sức và những giọt mồ hôi mà TS Nguyễn Văn Việt và các cộng sự của ông đã bỏ ra hơn 2 năm trời học hỏi, nghiên cứu để tìm ra phương pháp phục chế mặt người qua sọ mang tính đặc trưng của người Việt. Nhưng niềm đam mê phục chế chân dung người Việt cổ của ông đã được đánh thức từ thời sinh viên, khi được GS Hà Văn Tấn cho đọc cuốn sách Phục chế mặt người qua sọ của nhà cổ động vật học, khảo cổ học nổi tiếng người Nga Gerasimov. Sau chiến tranh, người đề xuất cho ông đi học lĩnh vực này cũng chính là GS Hà Văn Tấn với tâm nguyện sẽ có một ngày được nhìn thấy tổ tiên của người Việt cổ. "Tôi chỉ có niềm tin đối với ngành này khi nghiên cứu 100 mặt cắt chụp X-quang của sọ người hiện đại. Sau đó tôi được gặp gỡ với GS Unrich là học trò của Gerasimov tại Berlin. Ông động viên tôi rất nhiều sau khi xem các bản phục chế sọ người trên máy tính của tôi, và giúp tôi rất nhiều tài liệu có giá trị" - ông Việt kể.

"Khi đã có điều kiện đi sâu nghiên cứu về giải phẫu và cấu trúc xương, đặc biệt với thành công của 2 sọ người Đông Sơn, chúng tôi mong muốn xây dựng bộ môn này ở Việt Nam. Nếu được chuẩn bị tốt, chúng tôi có tham vọng sẽ xây dựng trung tâm phục chế mặt người theo sọ đầu tiên của khu vực. Điều này có ý nghĩa quan trọng đối với các nhà khoa học trong việc tìm ra đặc trưng chủng tộc của từng khu vực qua chân dung người cổ đã được tái tạo" - TS Nguyễn Văn Việt tâm sự.

Nguồn: VnExpress ngày 11/7/2005.

Xem Thêm

Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Ngày 25/6/2025, tại Tp. Huế, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) chủ trì, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Huế (Liên hiệp Hội TP. Huế) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức để góp phần tích cực cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023”.
An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, tập hợp, đoàn kết trí thức KH&CN phục vụ phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới
Kể từ khi Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) được thành lập ngày 26/03/1983, Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam đã trải qua 9 kỳ Đại hội, mỗi kỳ Đại hội đã thực sự trở thành những mốc son quan trọng, đánh dấu bước phát triển cả về tư duy chính trị lẫn phương thức hoạt động của toàn hệ thống.
Hành trình phát triển văn hóa, ngôn ngữ, giáo dục bền vững của Viện CLEF
Ngày 9/7, Viện Nghiên cứu Phát triển Văn hóa, Ngôn ngữ và Giáo dục (Viện CLEF) đã tổ chức lễ kỷ niệm 5 năm thành lập. Đây là dịp để nhìn lại hành trình hình thành và phát triển của Viện, là lời tri ân sâu sắc gửi tới các đối tác, chuyên gia và cộng đồng học thuật đã luôn đồng hành, hỗ trợ và tiếp sức cho những bước tiến của Viện trong suốt thời gian qua.