Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học và công nghệ năm 2005 - Khôi phục và phát triển bền vững hệ sinh thái rừng ngập mặn Cần Giờ
Rừng ngập mặn Cần Giờ trong chiến tranh chống đế quốc Mỹ là đường giao thông huyết mạch, là cửa ngõ yết hầu vào Sài Gòn. Bộ đội đặc công, nhân dân Cần Giờ đã chiến đấu anh dũng trên mảnh đất này, gây cho địch nhiều thiệt hại nặng nề. Ðể bảo vệ vị trí chiến lược, người Mỹ đã biến rừng ngập mặn Cần Giờ thành "sa mạc mặn" bằng địa từ hàng chục nghìn quả bom, đạn và hàng triệu lít hóa chất khai hoang...
Sau ngày giải phóng, năm 1978, Thành ủy và UBND thành phố Hồ Chí Minh đã thành lập Lâm trường Duyên Hải (đóng tại Cần Giờ - thuộc Ty Lâm nghiệp) với nhiệm vụ khôi phục lại hệ sinh thái ngập mặn Cần Giờ. Các yêu cầu cụ thể: phải hồi phục rừng ngập mặn với tốc độ nhanh trong những năm đầu tiên; xác định được các giải pháp kỹ thuật phù hợp (giống tốt, vùng trồng thích hợp, tổ chức thi công nhanh, chăm sóc và bảo vệ rừng trồng tốt); có các biện pháp kỹ thuật tác động để rừng tăng tuổi nhanh, sớm cung cấp một phần nhu cầu chất đốt và vật liệu xây dựng cho dân cư trong vùng, đồng thời tạo ra một môi trường thuận lợi cho các loài thủy sản nước lợ sinh sôi phát triển, giải quyết một phần thực phẩm cho nhân dân; sau khi phủ xanh các tiểu khu rừng, các năm tiếp theo tiến hành công tác điều chế, chăm sóc nuôi dưỡng rừng bằng các biện pháp kỹ thuật lâm sinh theo hướng đa dạng sinh học, bảo tồn thiên nhiên, phục vụ cho nghỉ dưỡng, tham quan, học tập, nghiên cứu khoa học cho sinh viên.
Một trong những kết quả nghiên cứu nổi bật của nhóm tác giả là chọn được loài cây trồng thích hợp, với phương châm "đất nào cây đó". Các nhà khoa học sau khi đi điều tra, khảo sát thực địa, nghiên cứu các khu rừng ngập mặn ở Cà Mau, Bến Tre... đồng thời nghiên cứu tài liệu liên quan tình hình sinh trưởng, phát triển của rừng Sác Cần Giờ trước đây, đã chọn cây đước là cây được trồng chủ yếu. Cây đước có thể sinh trưởng và phát triển tốt trên các vùng đất phù sa, sình lầy, bùn chặt, chịu ảnh hưởng của thủy triều với độ mặn từ 10 đến 25%. Nguồn giống trái đước ở Cà Mau có thể cung cấp đủ số lượng để trồng lại rừng đước ở Cần Giờ. Sau cây đước, các nhà khoa học đã cho trồng các loài cây: vẹt, dà vôi, gõ biển, xu ổi, cóc... trên những vùng đất ẩm, ổn định, ít ngập triều, nước lợ...
Sau 22 năm rừng sinh thái ngập mặn Cần Giờ đã bắt đầu hình thành và phát triển theo hướng đa dạng sinh học. Diện tích rừng đã phủ xanh hơn 31 nghìn héc-ta, trong đó có gần 20 nghìn héc-ta rừng trồng, hơn 11 nghìn héc-ta được khoanh nuôi tái sinh tự nhiên và các loại rừng khác. Thật vinh dự cho các nhà khoa học ngành lâm nghiệp nhân dân thành phố Hồ Chí Minh, khi rừng ngập mặn Cần Giờ được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn đầu tiên của thế giới và cũng là khu dự trữ sinh quyển đầu tiên ở Việt Nam.
Thành tựu xuất sắc của công trình là phục hồi hệ sinh thái rừng ngập mặn Cần Giờ chỉ trong vòng 22 năm (trong khi đó nhận định của nhiều nhà khoa học trên thế giới là tối thiểu hàng trăm năm mới phục hồi được hệ sinh thái này). Ðóng góp của các nhà khoa học tham gia công trình nói trên là phục hồi một hệ sinh thái rừng ngập mặn bằng các giải pháp huy động được sức mạnh tổng hợp, đồng thời có sáng tạo trong việc xây dựng các quy trình lâm sinh phù hợp điều kiện tự nhiên và nhân văn của huyện Cần Giờ thuộc thành phố Hồ Chí Minh.
Hiệu quả về mặt kinh tế và môi trường rất lớn. Rừng ngập mặn Cần Giờ vừa là "lá phổi" vừa là "quả thận" có chức năng làm sạch không khí và nước thải từ các thành phố công nghiệp trong thượng nguồn sông Ðồng Nai - Sài Gòn để ra biển Ðông.
Hội đồng Giải thưởng Quốc gia đánh giá: Kết quả của công trình ngoài giá trị về mặt khoa học, kinh tế đã tạo việc làm, nâng cao đời sống nhân dân địa phương; tạo khu du lịch sinh thái và học tập nghiên cứu thì nhiều hấp dẫn; góp phần cải tạo môi trường thành phố Hồ Chí Minh và vùng lân cận.
Nguồn:www.nhandan.org.vn
Sau ngày giải phóng, năm 1978, Thành ủy và UBND thành phố Hồ Chí Minh đã thành lập Lâm trường Duyên Hải (đóng tại Cần Giờ - thuộc Ty Lâm nghiệp) với nhiệm vụ khôi phục lại hệ sinh thái ngập mặn Cần Giờ. Các yêu cầu cụ thể: phải hồi phục rừng ngập mặn với tốc độ nhanh trong những năm đầu tiên; xác định được các giải pháp kỹ thuật phù hợp (giống tốt, vùng trồng thích hợp, tổ chức thi công nhanh, chăm sóc và bảo vệ rừng trồng tốt); có các biện pháp kỹ thuật tác động để rừng tăng tuổi nhanh, sớm cung cấp một phần nhu cầu chất đốt và vật liệu xây dựng cho dân cư trong vùng, đồng thời tạo ra một môi trường thuận lợi cho các loài thủy sản nước lợ sinh sôi phát triển, giải quyết một phần thực phẩm cho nhân dân; sau khi phủ xanh các tiểu khu rừng, các năm tiếp theo tiến hành công tác điều chế, chăm sóc nuôi dưỡng rừng bằng các biện pháp kỹ thuật lâm sinh theo hướng đa dạng sinh học, bảo tồn thiên nhiên, phục vụ cho nghỉ dưỡng, tham quan, học tập, nghiên cứu khoa học cho sinh viên.
Một trong những kết quả nghiên cứu nổi bật của nhóm tác giả là chọn được loài cây trồng thích hợp, với phương châm "đất nào cây đó". Các nhà khoa học sau khi đi điều tra, khảo sát thực địa, nghiên cứu các khu rừng ngập mặn ở Cà Mau, Bến Tre... đồng thời nghiên cứu tài liệu liên quan tình hình sinh trưởng, phát triển của rừng Sác Cần Giờ trước đây, đã chọn cây đước là cây được trồng chủ yếu. Cây đước có thể sinh trưởng và phát triển tốt trên các vùng đất phù sa, sình lầy, bùn chặt, chịu ảnh hưởng của thủy triều với độ mặn từ 10 đến 25%. Nguồn giống trái đước ở Cà Mau có thể cung cấp đủ số lượng để trồng lại rừng đước ở Cần Giờ. Sau cây đước, các nhà khoa học đã cho trồng các loài cây: vẹt, dà vôi, gõ biển, xu ổi, cóc... trên những vùng đất ẩm, ổn định, ít ngập triều, nước lợ...
Sau 22 năm rừng sinh thái ngập mặn Cần Giờ đã bắt đầu hình thành và phát triển theo hướng đa dạng sinh học. Diện tích rừng đã phủ xanh hơn 31 nghìn héc-ta, trong đó có gần 20 nghìn héc-ta rừng trồng, hơn 11 nghìn héc-ta được khoanh nuôi tái sinh tự nhiên và các loại rừng khác. Thật vinh dự cho các nhà khoa học ngành lâm nghiệp nhân dân thành phố Hồ Chí Minh, khi rừng ngập mặn Cần Giờ được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn đầu tiên của thế giới và cũng là khu dự trữ sinh quyển đầu tiên ở Việt Nam.
Thành tựu xuất sắc của công trình là phục hồi hệ sinh thái rừng ngập mặn Cần Giờ chỉ trong vòng 22 năm (trong khi đó nhận định của nhiều nhà khoa học trên thế giới là tối thiểu hàng trăm năm mới phục hồi được hệ sinh thái này). Ðóng góp của các nhà khoa học tham gia công trình nói trên là phục hồi một hệ sinh thái rừng ngập mặn bằng các giải pháp huy động được sức mạnh tổng hợp, đồng thời có sáng tạo trong việc xây dựng các quy trình lâm sinh phù hợp điều kiện tự nhiên và nhân văn của huyện Cần Giờ thuộc thành phố Hồ Chí Minh.
Hiệu quả về mặt kinh tế và môi trường rất lớn. Rừng ngập mặn Cần Giờ vừa là "lá phổi" vừa là "quả thận" có chức năng làm sạch không khí và nước thải từ các thành phố công nghiệp trong thượng nguồn sông Ðồng Nai - Sài Gòn để ra biển Ðông.
Hội đồng Giải thưởng Quốc gia đánh giá: Kết quả của công trình ngoài giá trị về mặt khoa học, kinh tế đã tạo việc làm, nâng cao đời sống nhân dân địa phương; tạo khu du lịch sinh thái và học tập nghiên cứu thì nhiều hấp dẫn; góp phần cải tạo môi trường thành phố Hồ Chí Minh và vùng lân cận.
Nguồn:www.nhandan.org.vn
