Chất hữu cơ giúp cho giấy không bị phân hủy

Các nhà nghiên cứu thông báo tại Hội nghị thường niên của Hiệp hội Khoa học tiên tiến của nước Anh, đây là phương pháp xử lý không dựa vào nước thành công đầu tiên. Điều này có nghĩa là có thể sử dụng nó cho các loại tài liệu mà không sợ làm phai những chữ viết dễ bị hòa tan, khiến cho những quyển sách bị bục ra hoặc làm hỏng những liên kết của da. Kỹ thuật này sẽ góp phần bảo vệ cho hàng kilômét tài liệu và bản viết tay cổ đại ở các thư viện trên thế giới trong rất nhiều năm tới. Họ cho rằng phương pháp này đã sẵn sàng để sử dụng vào mục đích thương mại hóa trong vài năm tới.

Những phân tích trước đây đã cho thấy các loại mực thời trung cổ thường chứa đầy sắt. Những nguyên tử tự do của kim loại này trong mực phản ứng với không khí để tạo ra các gốc ôxi hóa, những nguyên tử phản ứng phá hủy cellulose, làm ố giấy và khiến cho chúng bị giòn. Là nỗi căm ghét của các học giả, sau hàng trăm năm việc này có thể khiến cho mảnh giấy rã ra thành từng mảnh.

Jana Kolar, Lãnh đạo của Dự án InkCor có trụ sở ở trường Đại học và Thư viện trường Đại học Quốc gia Slovenia, và nhóm nghiên cứu của bà thấy rằng một số công thức chế tạo mực cổ đại xác định rằng mực nên có màu “xanh da trời” hơn là màu đen than. Vì vậy, họ cho rằng thành phần chủ yếu có thể là đồng, từ sunphát đồng xanh, hơn là từ sắt. Họ nghiên cứu bằng cách bắn phá những loại mực cũ bằng các prôtôn và phân tích những tia X quang được phát ra từ các mẫu vật. Việc này đã chứng tỏ những loại mực này chứa đồng, cũng như crôm và măngan, những chất hóa học mà khi liên kết lại sẽ có độ ăn mòn cao hơn của sắt. Kolar cho rằng đây là một khám phá rất quan trọng.

Họ chuyển trọng tâm nghiên cứu sang những loại chất cơ bản tự do và chống ôxy hóa, những hợp chất tương tự làm ngưng những thương tổn tế bào ở con người bằng cách phân loại các nguyên tử phản ứng đặc biệt.

Một đồng nghiệp của Kolar trước đó đã sử dụng một trong những hợp chất này để làm dừng quá trình ăn mòn của sắt ở các loại mực cũ. Nhưng hợp chất này, được gọi là phytate, là một chất đặc trưng kim loại và vì vậy không thể được sử dụng với tất cả các loại mực trong lịch sử. Và phương pháp xử lý phytate có một nhược điểm là phải sử dụng nước.

Phương pháp InkCor kết hợp các chất chống ôxi hóa và các hợp chất halide (hợp chất gồm halogen và một nguyên tố hoặc một gốc khác), để làm dừng quá trình bị biến chất, với kiềm để làm cho miếng giấy ít bị ăn mòn. Tất cả chất xử lý là một dung dịch hữu cơ gồm heptane và ethanol, cả hai chất này đều bay hơi vì vậy có thể được loại bỏ ra khỏi giấy một cách dễ dàng.

Nguồn: Nature; vista 13/7/2006