Cây Sài đất vị thuốc dân gian thông dụng
Sài đất là cây hoang dại thuộc loài thảo, mọc bò lan trên bờ ruộng, bờ mương, nơi đất ẩm ướt. Sài đất lan rất nhanh, bò đến đâu mọc rễ tới đấy. Trên thân màu xanh có phủ lớp lông mỏng màu trắng, nhỏ, cứng làm cho cây nham nháp nên gọi là Cúc nháp (vì Sài đất có hoa vàng như hoa cúc, thân lại có lông cứng nham nháp). Lá Sài đất mọc đối, gần như không có cuống, hình bầu dục, thon dài, đầu hơi nhọn, có lông nhỏ cứng ở hai mặt mép, có răng cưa nhỏ. Hoa màu vàng tươi. Quả không có lông, đầu thu nhỏ lại.
Ngày nay, người ta trồng Sài đất trên diện rộng, thu hoạch năng suất cao, thời điểm thu hoạch tốt nhất là lúc hoa Sài đất đang nở rộ.
Sài đất từ lâu được dân gian dùng làm thuốc. Có thể dùng tươi hoặc khô. Nếu dùng tươi chỉ cần rửa sạch cho vào nồi đun kỹ để uống; đun sôi để tắm hoặc giã nhỏ đắp lên mụn nhọt.. Nếu dùng khô thì Sài đất rửa sạch, thái nhỏ 2 – 3 phân, phơi khô sao vàng thơm là dùng được.
Theo kinh nghiệm dân gian, Sài đất có tác dụng tiêu độc rất mạnh để trị rôm sảy, lở ngứa, mụn nhọt, ác sang, đinh độc, chốc đầu, lở môi miệng, đau mắt đỏ, sưng bắp chuối…
Sài đất dễ kiếm, rẻ tiền, hiệu quả chữa bệnh khá cao nên càng thông dụng.
Các bài thuốc nam có Sài đất
Đơn thuốc chữa lở ngứa, mụn nhọt ác sang
Sài đất 20g
Liên kiều 16g
Bồ công anh 16g
Hạ khô thảo 16g
Kim ngân hoa 12g
Sinh địa 8g
Kinh giới 16g
Thổ phục linh 16g
Cam thảo 4g
Đơn thuốc chữa Đinh râu
Sài đất 16g
Huyền sâm 8g
Sinh địa 8g
Liên kiều 12g
Bồ công anh 12g
Hạ khô thảo 8g
Kim ngân hoa 8g
Đào nhân 4g
Tạo giác thính 12g
Thổ phục linh 12g
Cam thảo 4g
Đơn thuốc chữa chân sưng bắp chuối (ung độc dọc mé đùi)
Sài đất 20g
Bồ công anh 16g
Hạ khô thảo 16g
Liên kiều 12g
Kim ngân hoa 12g
Sài hồ 12g
Tạo giác thính 12g
Nhũ hương 2g
Hồng hoa 1g
Một dược 6g
Cam thảo 4g
Dùng mỗi ngày một thang. Đổ nước ngập thuốc, đun kỹ, chắt lấy nước, chia làm 3 lần uống.
Có nơi còn dùng Sài đất đun làm nước uống vào mùa hè và tiêu độc. Công thức: Sài đất 70%, Trúc diệp 20%, lá Cối xay 5%, Cam thảo 5%.
