Cây kiến cò

Cây này đã được giới thiệu trong TSK, nay nhân có một trường hợp dùng lá uống bị tụt huyết áp nên giới thiệu để bạn đọc quan tâm.

Là loại cây nhỏ, cao độ 1m, thân có đường kính 2 - 3mm, mọc thẳng, có nhiều cành.

Lá mọc đối, có cuống, hình trứng, đầu nhọn dài 2 - 5cm, rộng 1 - 3cm, mặt trên nhẵn, mặt dưới hơi có lông.

Cây có tên kiến cò là từ đặc điểm của hoa: hoa có 4 cánh, 1 cánh nhỏ mọc về 1 phía, và có hình dáng đầu và cổ con cò, 3 cánh lớn hơn mọc về phía đối diện có hình dáng của thân cò và 2 cánh. Nhìn toàn trạng là 1 con cò đang đứng trên bụi cây xanh. Cùng lúc có nhiều hoa nên gọi là hạc bầy.

Từ chữ cánh cò đọc trại thành kiếng cò, tương tự như chữ cây cảnh đọc thành cây kiểng.

Trong lá, thân, rễ có chứa rhinacanthin là chất tương tự axit chrysophanic dùng ngâm rượu rồi lấy nước này bôi trị hắc lào (còn có tên là lác - cây lác) và một số bệnh ngoài da. Nếu nấu sắc để bôi thì tác dụng kém hơn là ngâm rượu.

Có một dạo, có người bán thuốc rong (trôi nổi) giới thiệu là thuốc mua từ Trung Quốc dùng trị bệnh cao huyết áp. Họ tỉ mỉ chọn những lá lớn bằng nhau, cẩn thận ép lá, phơi khô và xếp từng gói rất trịnh trọng để bán.

Nhiều người dùng thấy có tác dụng giảm huyết áp cao nên chấp nhận mua với giá cao hơn giá trị của cây làm hàng rào.

Trong Tạp chí Dược học tháng 3/1979, Tiến sĩ Dược Hồ Đắc Ân có công bố công trình nghiên cứu dùng cây này trong bệnh huyết áp cao và có ghi rõ là “làm giảm huyết áp cao tạm thời”. Bệnh cao huyết áp hầu hết là vô căn, do đó thường phải dùng thuốc lâu dài.

Mới đây xảy ra trường hợp ông Nguyễn Văn Ph., ở Gò Vấp, bị tụt huyết áp được đưa vào bệnh viện sớm và cứu chữa kịp thời. Tôi đến hỏi kỹ thì người nhà bảo là dùng 1 nhúm lá tươi giã nát, chế nước sôi uống. Gọi đơn vị nhúm thì khó biết là bao nhiêu.

Nhân đây, cần giới thiệu với bạn đọc:

- Ở người cao huyết áp, nhất là cao tuổi, sự nhạy cảm với thuốc ở mỗi người mỗi khác. Vậy liều thuốc dùng không giống nhau.

Với lá kiến cò không bao giờ dùng đơn vị 1 nhúm, 1 nắm. Nên khởi đầu dùng 5 lá lớn rồi dò tìm liều dùng cho cá nhân ấy.

- Không xem đây là thuốc trị bệnh cao huyết áp mà phải xem là thuốc có tác dụng giảm tạm thời huyết áp. Điều có lợi là không bị nhức đầu như khi dùng reserpin.

- Không nghe theo lời quảng cáo để mua với giá cao vì cây có thể trồng trong chậu làm cây cảnh hoặc trồng làm hàng rào cây xanh.