Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ sáu, 27/07/2007 23:33 (GMT+7)

Cây chàm mèo

Là loại cây nhỏ sống nhiều năm, cao 40 - 80cm, thân nhẵn, phân nhiều nhánh, phình lên ở các mấu. Lá mọc đối, hình bầu dục hoặc hình trứng, gốc thuôn, đầu nhọn, mép lá khía răng tròn, trông có dáng lá râm bụt nhưng ít nước hơn.

Cụm hoa ở kẽ lá thành bông thưa màu tím hoặc tím pha hồng. Tràng hoa hình trụ hơi cong, hẹp ở phía cuống, to dần như hình chuông, trên cùng thì loe ra thành 5 cánh.

Quả dài 3cm, phần đầu rộng 3mm, vót nhỏ dần về phía cuống. Quả gồm 2 mảnh màu xanh lục rồi chuyển dần màu xám đen, lúc khô nổ tách tung hạt (như kiểu quả nổ, quả xuyên tâm liên). Mỗi quả có 4 hạt dạng như hạt ớt nhưng to hơn. Mỗi mảnh vỏ có 2 cái gai cong mọc ở bên trong.

Nếu cần lượng ít dùng trong gia đình thì giâm cành để sớm được thu hoạch. Nếu trồng để sản xuất lớn thì dùng hạt. Hái quả lúc đã chuyển sang màu xám, đặt trong hộp phơi nắng. Quả sẽ nổ tung hạt trong hộp. Ở nước ta, cây này mọc trong rừng ẩn dưới tán lá.

Người dân tộc ít người ở một số tỉnh miền Bắc trồng cây này. Phải chăng do đó gọi tên chàm mèo. Trước kia, chúng tôi có lấy hạt cây này ở rừng miền Đông, trồng ở TP Hồ Chí Minh cây vẫn phát triển tốt.

Bộ phận dùng:

- Dùng lá và cành với tên đại thanh diệp.

- Dùng phần dưới mặt đất với tên bản lam căn.

Tính vị:vị đắng, tính lạnh. Thanh nhiệt giải độc, mát huyết trừ ban.

Cả 2 vị này dùng trong điều trị một số bệnh do siêu vi trùng với tác dụng như nhau: phần rễ thì đắng nhẹ hơn và tính lạnh cũng nhẹ hơn phần cành, lá. Thông thường, người dân dùng chung cành lá rễ dưới dạng nấu sắc uống, với trẻ em có thể thêm đường cho dễ uống.

Thường được dùng phòng, trị các bệnh: cảm cúm, viêm não do siêu vi trùng, quai bị, sởi, nhiều loại vi trùng Gram dương và Gram âm.

Liều dùng mỗi ngày với dạng nấu sắc uống (theo sách Phương dược học).

- Dưới 4 tuổi: 40 - 80g.

- Từ 5 đến 9 tuổi: 80 - 160g.

- Từ 10 đến 16 tuổi: 160 - 320g.

Chia ra nhiều lần uống cách nhau 1 - 2 giờ. Có thể dùng một vị hoặc tùy tình hình có thể gia thêm một số vị như hoàng cầm, hoàng liên, liên kiều, huyền sâm, sinh địa...

Có một lần, chúng tôi đi tham quan một thành phố lớn đang có dịch cúm. Chúng tôi được cho uống thuốc phòng bệnh này. Mỗi ngày, mỗi người uống một gói, có 5g bột, có vị đắng nhẹ. Bao bì ghi thành phần là đại thanh diệp và bản lam căn.

Chú ý:

- Người muốn có thai hoặc đang có thai không dùng vị này.

- Có một số địa phương dùng cây Isatis tinctoria, họ hoa thập tự cũng với tên đại thanh diệp và bản lam căn với tác dụng phòng trị bệnh như cây chàm mèo.

Tránh nhầm lẫn với cây Chàm ( Indigofera tinctoria), thuộc họ đậu, còn gọi là chàm lá nhỏ, có lá kép lông chim gồm 7 - 15 lá chét. Quả có hình dáng quả đậu.

Xem Thêm

Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Ngày 25/6/2025, tại Tp. Huế, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) chủ trì, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Huế (Liên hiệp Hội TP. Huế) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức để góp phần tích cực cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023”.
An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh
Đại hội Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam (VUSTA) nhiệm kỳ 2025–2030 được tổ chức thành công vào sáng ngày 21/7. Tại Đại hội, đại diện Đoàn Thanh niên VUSTA đã có bài phát biểu chúc mừng đại hội. Bí thư Đoàn Thanh niên Lê Thị Thủy khẳng định: “Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh và luôn xác định rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong công cuộc đổi mới đất nước”.
Cuộc thi sáng tác biểu trưng (logo) Đảng uỷ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương
Hướng tới chào mừng Đại hội Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, Cuộc thi sáng tác biểu trưng (logo) Đảng uỷ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương và biểu trưng (logo) Đại hội đại biểu Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030 được chính thức khởi động từ ngày 18/7/2025.
Xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, tập hợp, đoàn kết trí thức KH&CN phục vụ phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới
Kể từ khi Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) được thành lập ngày 26/03/1983, Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam đã trải qua 9 kỳ Đại hội, mỗi kỳ Đại hội đã thực sự trở thành những mốc son quan trọng, đánh dấu bước phát triển cả về tư duy chính trị lẫn phương thức hoạt động của toàn hệ thống.