Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ hai, 07/04/2008 15:35 (GMT+7)

Bộ não của chúng ta vẫn đang tiến hóa?

Khi so sánh người hiện đại với tổ tiên chúng ta sống cách đây 37.000 năm, nhóm nghiên cứu ở Chicago đã khám phá nhiều thay đổi lớn ở 2 gen kết hợp tác động đến kích cỡ của bộ não. Các nhà nghiên cứu tin là, một dạng biến thể mới nhất được biết đến của loại này chỉ có niên đại cách đây 5.800 năm, vậy mà nó đã xuất hiện trên 30% ở số người hiện đại. Theo khoa học, đây chỉ mới là một khoảng quá ngắn ngủi của cả một quá trình tiến hóa lâu dài. Điều đó các nhà khoa học muốn nói, áp lực của chọn lọc tự nhiên thật là khắt nghiệt. Họ cho biết, mỗi biến thể mới của gen xuất hiện đã giúp con người có những ứng xử “đậm nét văn hóa”.

Dạng biến thể microcephalin xuất hiện đã lâu cùng với những nét đặc trưng nổi trội, như là có thiên hướng mỹ thuật và âm nhạc, có tín ngưỡng hoặc có khả năng sử dụng thành thạo các công cụ kỹ thuật cao. Loại biến thể này đã xuất hiện cách đây khoảng 50.000 năm, hiện nay nó đã có mặt ở khoảng 70% số người đang sống. Một loại biến thể khác là loại biến thể ASPM. Nó xuất hiện đồng thời trùng khớp với thời kỳ phát triển nông nghiệp, thời kỳ định cư ổn định cuộc sống cũng như thời kỳ biết sử dụng chữ viết để ghi chép.

Nhà nghiên cứu Dr Bruce Lahn đã đưa ra một câu hỏi khó, là không biết sự tiến hóa về gen, trên thực tế có phải là nguyên nhân làm cho nền văn minh của con người phát triển hay đó chỉ là một sự tình cờ.

Linh cảm của các nhà nghiên cứu thì những tiến hóa về gen đóng một vai trò quan trọng trong việc mang lại một vài điều thay đổi ở bộ não của con người. Nhiều gen đã cùng quyết định thể tích bộ não, nhưng cũng nhấn mạnh rằng, hẳn nhiên điều đó không phải là dấu hiệu của sự thông minh hơn - Dr  Lahn nói: “Chỉ vì nhiều gen vẫn còn đang tiến hóa, nên hẳn nhiên bạn không thể mãi mãi tuyệt vời được”. Thế nhưng ông ta cũng nói thêm: “Qua nghiên cứu cho biết, những phẩm chất trí tuệ, thể tích cũng như sự tinh tế của bộ não có chiều hướng tiến hóa thích hợp, điều đó có thể giúp chúng ta tiếp tục phát triển. Nếu loài người còn tồn tại thêm 1.000.000 năm hay nhiều hơn nữa, tôi hình dung cấu trúc bộ não con người sẽ có nhiều biến đổi sai khác có ý nghĩa so với người hiện thời”.

Nhiều nhà nghiên cứu cho biết, bước nghiên cứu tiếp theo là khảo xát xem sự khác nhau về mặt sinh học liệu có phải do nguyên nhân về sự khác nhau của cấu trúc gen gây ra hay không, hay đó chỉ là quá trình giữ lại các dạng biến thể có ưu thế của chọn lọc tự nhiên. Họ nói, họ phải chú ý đến vài điều kiện có tính lợi thế của quá trình tiến hóa; như là ao ước muốn thay đổi nhận thức, nhân cách, khả năng điều khiển vận động, tính kiên cường hoặc các loại bệnh có liên quan đến hệ thần kinh.

Dr Geraint Rees, một chuyên gia về thần kinh học ở Trường đại học Luân Đôn, là một hội viên hàng đầu trong hội nghiên cứu khoa học thì nói rằng: “Điều đó rất thú vị. Tôi lấy làm ngạc nhiên khi họ có thể xác định được những thay đổi tương đối ở một thời điểm cách đây không lâu trong một lịch sử tiến hóa lâu dài của sinh vật. Nó cho chúng ta một chứng cứ để  có thể tiếp tục cố gắng tìm hiểu là tại sao họ cần phải nghiên cứu về vấn đề đó và kết quả nghiên cứu của họ là cái gì. Nó sẽ là một bước nhảy rất lớn ngay bây giờ với kết luận rằng, những thay đổi về gen là nguyên nhân của một vài thay đổi về nền văn hóa của con người mà chúng ta đã từng thấy, như là sự phát triển mạnh mẽ của nông nghiệp chẳng hạn. Nhưng đó là một sự tưởng tượng trớ trêu”.

Nguồn: Sức khỏe & Đời sống, 3/2008

Xem Thêm

Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Ngày 25/6/2025, tại Tp. Huế, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) chủ trì, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Huế (Liên hiệp Hội TP. Huế) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức để góp phần tích cực cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023”.
An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Sửa Luật Đất đai 2024: Đề xuất 2 phương án về bảng giá đất, bỏ "nguyên tắc thị trường"
Tại Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2024, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất bỏ nguyên tắc thị trường trong xác định giá đất, thay vào đó Nhà nước đóng vai trò chủ thể xác định; đồng thời đề xuất 2 phương án khi xây dựng bảng giá đất...
Diễn đàn Dầu khí và Năng lượng 2025: Thúc đẩy hình thành hệ sinh thái năng lượng an toàn, hội nhập
Ngày 28/7, Diễn đàn Dầu khí và Năng lượng thường niên 2025 với chủ đề “Chuyển dịch năng lượng: Tầm nhìn và Hành động” đã diễn ra tại Hà Nội do Hội Dầu khí Việt Nam (Hội DKVN) phối hợp cùng Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) tổ chức. Diễn đàn là một trong những sự kiện quan trọng Chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ Petrovietnam lần thứ IV, nhiệm kỳ 2025-2030.
Đoàn công tác VUSTA tham dự Cuộc họp lần thứ 33 Đại hội đồng FEIAP tại Thái Lan
Từ ngày 23-25/7/2025, đoàn công tác của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) do ông Nguyễn Quyết Chiến - Tổng Thư ký làm Trưởng đoàn đã tham dự Cuộc họp lần thứ 33 Đại hội đồng Liên đoàn các tổ chức Kỹ thuật châu Á - Thái Bình Dương (FEIAP) tại Bangkok, Thái Lan. Tham gia đoàn công tác có đại diện Ban Khoa học và Hợp tác quốc tế, Văn phòng VUSTA.
Chủ tịch VUSTA Phan Xuân Dũng dự Lễ kỷ niệm 50 năm thành lập Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam
Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam được thành lập ngay sau giải phóng năm 1975. Trong suốt 50 năm qua, Hội đã có nhiều đóng góp quan trọng cho hoạt động tư vấn chính sách đối với các vấn đề trọng đại của đất nước. Gần đây nhất là phản biện trong góp ý văn kiện Đại hội XIII và XIV của Đảng, các đề án tăng trưởng xanh, đường sắt cao tốc, quy hoạch vùng và dự thảo nhiều chính sách kinh tế quan trọng...
Lãnh đạo VUSTA tham dự Hội nghị IAS 2025
Đoàn công tác của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) do PGS.TS Phạm Ngọc Linh, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy, Phó Chủ tịch VUSTA, Giám đốc Ban Quản lý dự án Quỹ Toàn cầu - VUSTA về phòng, chống HIV/AIDS làm trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị Khoa học quốc tế về phòng, chống HIV/AIDS 2025 (Hội nghị IAS 2025) tại Rwanda từ ngày 12/7 đến ngày 17/7/2025.
Thắp nến tri ân nhân Kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh Liệt sĩ
Ngày 24/7, nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947–27/7/2025), Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phối hợp cùng Đoàn Thanh niên Hội Nhà báo Việt Nam và Liên minh Hợp tác xã Việt Nam trang trọng tổ chức Chương trình “Thắp nến tri ân” tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ tại Nghĩa trang Mai Dịch (Cầu Giấy, Hà Nội).