TSKH Nghiêm Vũ Khải: Rất cần Luật Hành nghề kĩ sư chuyên nghiệp tại Việt Nam

Hiện nay khối ASIAN đã có 8 Quốc gia ban hành Luật Hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp. Tuy nhiên tại Việt Nam hiện nay đang có những ý kiến trái chiều xung quanh việc xây dựng dự án Luật này, vậy có cần thiết phải có một đạo luật hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp hay không? PV có cuộc trao đổi với TSKH. Nghiêm Vũ Khải - PCT Vusta đồng thời là Đại biểu Quốc hội khóa 14, người rất tâm huyết trong việc thúc đẩy tiến trình để Quốc hội sớm ban hành Luật Kỹ sư chuyên nghiệp ở Việt Nam.

TSKH. Nghiêm Vũ Khải - PCT Vusta, Đại biểu Quốc hội khóa 14

PV: Thưa TSKH Nghiêm Vũ Khải, ông có thể tóm tắt quá trình hình thành dự thảo Luật Kỹ sư chuyên nghiệp trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét để Quốc hội khóa 14 thông qua?

TSKH Nghiêm Vũ Khải: Năm 2001, Vusta đã giao cho Tổng hội Xây dựng tổ chức thí điểm việc đăng bạ chuyên nghiệp ASEAN (APE). Tổng hội Xây dựng Việt Nam đã nghiên cứu lập quy trình tuyển chọn chuyên nghiệp, tổ chức hội đồng đánh giá, lựa chọn 19 kỹ sư đáp ứng các tiêu chuẩn đăng bạ kỹ sư chuyên nghiệp ASEAN (APE) và đã tổ chức lễ trao chứng chỉ kỹ sư chuyên nghiệp ASEAN cho các kỹ sư này. Đây là những kỹ sư chuyên nghiệp đầu tiên của Việt Nam nhận chứng chỉ kỹ sư chuyên nghiệp ASEAN (APE).

Để tiếp tục triển hoàn thiện hoạt động đăng bạ kỹ sư chuyên nghiệp của nước ta, năm 2006, Vusta đã ra quyết định thành lập Hội đồng đăng bạ kỹ sư chuyên nghiệp Việt Nam. Hội đồng đăng bạ kỹ sư chuyên nghiệp Việt Nam có nhiệm vụ phát triển hoạt động đăng bạ kỹ sư chuyên nghiệp Việt Nam: Trên cơ sở kết quả và kinh nghiệm hoạt động đăng bạ kỹ sư xây dựng Đề án trình các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép triển khai việc đăng bạ kỹ sư chuyên nghiệp Việt Nam; hoàn thiện quy trình đăng bạ kỹ sư chuyên nghiệp; xây dựng các tiêu chuẩn về kỹ sư chuyên nghiệp; tổ chức hướng dẫn thực hiện việc đăng bạ kỹ sư chuyên nghiệp.

Trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của Đảng, quy định của Hiến pháp, Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, với trách nhiệm là tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Vusta đã tiến hành nghiên cứu, tổng kết thực tiễn hoạt động kỹ sư ở Việt Nam, kinh nghiệm, pháp luật quốc tế và các hoạt động có liên quan khác để chuẩn bị Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp (Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật) theo quy định của pháp luật.

PV: Tôi được biết, vì các nhà khoa học cho rằng đây là việc rất cấp bách nên năm 2018 Vusta đã đề nghị Chính phủ chấp thuận để được chủ trì xây dựng dự án Luật Hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp?

TSKH Nghiêm Vũ Khải: Đúng vậy, ngày 17/12/2018 Vusta đã gửi công văn đề nghị Ban cán sự Đảng Chính phủ chấp thuận để Vusta được chủ trì xây dựng dự án Luật Hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp. Ngày 11/01/2019, Vusta đã gửi công văn và dự thảo Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật cho Bộ Tài chính, Bộ Nội vụ, Bộ Ngoại giao, Bộ Tư pháp để xin ý kiến.

Đồng thời đăng tải các văn bản trong Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật lên trang tin điện tử vusta.vn để lấy ý kiến. Sau khi nhận được ý kiến của một số bộ, Vusta đã nghiên cứu tiếp thu và hoàn thiện các văn bản của Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật. Ngày 31/01/2019, Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật đã được gửi xin ý kiến Chính phủ.

Theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, các đề xuất xây dựng luât phải được trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước ngày 01 tháng 3 hằng năm. Do đó, ngày 28/2/2019, Vusta đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp. Sau khi đã nhận được ý kiến của Chính phủ, các bộ Tư pháp, Nội vụ, Tài chính, Ngoại giao, Ủy ban khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội và của một số bộ, ngành, cơ quan khác, Liên hiệp Hội Việt Nam đã nghiêm túc nghiên cứu tiếp thu, chỉnh lý các văn bản của Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp.

Ngày 28/5/2019 Liên hiệp Hội Việt Nam đã tiếp tục trình Ủy ban thường vụ Quốc hội bộ hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp được hoàn thiện đáng kể so với bộ hồ sơ trình ngày 28/2/2019.

Tại kỳ họp thứ 7 của Quốc hội khóa 14, trong Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2020, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh ngày 10/6/2019 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nêu: "Về dự án Luật Hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp: ngày 28/5/2019, Liên hiệp các Hội Khoa học - Kỹ thuật Việt Nam đã gửi hồ sơ đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét; trường hợp bảo đảm đủ điều kiện sẽ bổ sung vào Chương trình”.

PV: Vậy, hiện nay vấn đề thông qua Luật Hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp tại Việt Nam mà ông cũng như của các nhà khoa học Vusta rất tâm huyết đang trong tình trạng khớ khăn gì?

TSKH Nghiêm Vũ Khải: Cho đên nay, đa số các bộ, ủy ban của Quốc hội cơ bản nhất trí về sự cần thiết xây dựng và ban hành luật nhằm thực hiện Chỉ thị 42 của Bộ Chính trị, đáp ứng yêu cầu xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, thúc đẩy và tận dụng cơ hội của quá trình hội nhập quốc tế trong thời đại cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Tuy nhiên, còn có một số ý kiến cho rằng các luật ban hành gần đây đã quy định khá đầy đủ về hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp trong các ngành kinh tế, công nghệ. Do đó, nếu nay ban hành Luật Hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp thì sẽ trùng lặp, chồng chéo. Có một số ý kiến khác đề nghị làm rõ hơn phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng và góp ý kiến về các vấn đề khác.

Vusta đã nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến của các cơ quan có liên quan; rà soát khoảng 30 luật mà một số cơ quan đã nêu thì cho thấy chỉ có rất ít luật quy định về hành nghề kỹ sư; quy định về tiêu chí, tiêu chuẩn nghề nghiệp thuộc một số lĩnh vực. Trong các ngành có quy định bao quát hơn về hành nghề kỹ sư thì đó là Luật xây dựng, Luật kiến trúc. Còn hầu hết các luật ngành kinh tế - kỹ thuật khác chưa có quy định về hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp. Đồng thời Liên hiệp Hội Việt Nam cũng đã rà soát, chỉnh lý làm rõ hơn phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của Luật và chỉnh lý hoàn thiện các văn bản khác theo quy định của pháp luật về Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật. Xin gửi kèm theo bảng tổng ra soát về quy định hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp trong hệ thống pháp luật hiện hành.

PV: Vusta vẫn tiếp tục theo đuổi chứ, thưa ông?

TSKH Nghiêm Vũ Khải:Tất nhiên, ngay trong Tờ trình của Chính phủ tại kỳ họp thứ 9 về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021 và điều chỉnh chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2020 có đề ra nguyên tắc lập Chương trình, trong đó nhấn mạnh nguyên tắc đầu tiên là: “Ưu tiên đưa vào Chương trình các dự án để triểnkhai thực hiện các nghị quyết, kết luận của Hội nghị Trung ương, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; tiếp tục cụ thể hóa Hiến pháp; ...đáp ứng yêu cầu cấp thiết về phát triển kinh tế - xã hội vàhội nhập quốc tế”.

Trên tinh thần đó, Vusta một lần nữa đã trình Ủy ban thường vụ Quốc hội Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp đã được chỉnh lý hoàn thiện toàn diện hơn so với hồ sơ trình tháng 5 năm 2019 trên cơ sở nghiên cứu tiếp thu ý kiến của các các cơ quan, tổ chức, các chuyên gia và kinh nghiệm quốc tế...

PV: Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này, rất mong tâm huyết, ý nguyện của ông cũng như của các nhà khoa học Vusta nói riêng, cũng như của các nhà khoa học Việt Nam nói chung sớm thành hiện thực.

PV ( thực hiện)