Trung tâm Giáo dục thiên nhiên: Đơn vị đi đầu trong sự nghiệp bảo vệ môi trường
ENV tập trung vào bốn lĩnh vực trọng tâm mang tính chiến lược bao gồm: Nâng cao nhận thức công chúng về vấn đề bảo vệ động vật hoang dã (ĐVHD); Trực tiếp cùng cộng đồng tham gia ngăn chặn nạn buôn bán ĐVHD trái phép; Tăng cường thể chế, chính sách pháp luật bảo vệ ĐVHD; Tập huấn kỹ năng và triển khai các hoạt độnggiáo dục môi trường, giúp tăng cường công tác quản lý cácvườn quốc gia,khu bảo tồn.
Mục tiêu của ENV là nâng cao nhận thức cho người dân Việt Nam về những vấn đề môi trường liên quan đến bảo vệ động, thực vật hoang dã, các hệ sinh thái tự nhiên và thay đổi khí hậu ở cấp địa phương, khu vực và toàn cầu. Bằng các phương pháp mới đầy tính sáng tạo trong việc giải quyết các vấn đề môi trường, ENV mong muốn có sự thay đổi lớn trong thái độ và hành vi của công chúng đối với việc cần thiết phải bảo vệ những di sản thiên nhiên quý giá của Việt Nam và thế giới quanh ta, đồng thời khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong nhiệm vụ quan trọng và đầy thử thách này.
Một thành tựu nổi bật trong quá trình hoạt động của ENV là góp phầnngăn chặn nạn buôn bán ĐVHD . Năm 2005, ENV thành lập Phòng bảo vệ ĐVHD nhằm tạo điều kiện và khuyến khích sự tham gia của cộng đồng vào việc giám sát và theo dõi các vụ buôn bán ĐVHD trái phép, đồng thời hỗ trợ các cơ quan chức năng trong việc thực thi pháp luật bảo vệ ĐVHD. Phòng bảo vệ ĐVHD đã thiết lập một đường dây nóng miễn phí trên toàn quốc để tiếp nhận thông tin từ người dân về các vụ buôn bán, săn bắt, vận chuyển, tàng trữ ĐVHD trái phép. Làm việc chặt chẽ với các cơ quan chức năng, Phòng bảo vệ ĐVHD theo dõi và điều tra các vụ việc cho tới khi kết thúc và lưu giữ thông tin trong cơ sở dữ liệu của ENV.
Phòng bảo vệ ĐVHD luôn nỗ lực để mỗi vụ việc đều có được kết quả tích cực nhất thông qua việc hỗ trợ, tư vấn cách thức xử lý ĐVHD tịch thu được với các cơ quan chức năng, đồng thời khuyến khích các hành động phù hợp nhằm ngăn chặn việc tái phạm.
Ngoài ra, Phòng bảo vệ ĐVHD của ENV cũng làm việc trực tiếp với các đối tượng vi phạm để khuyến khích họ tự nguyện tuân thủ pháp luật. Hiện Phòng đang quản lý Mạng lưới tình nguyện viên bảo vệ ĐVHD ngày một lớn mạnh trên phạm vi cả nước để hỗ trợ việc giám sát, điều tra các điểm nóng về buôn bán ĐVHD. Tính đến hết tháng 5/2012, Phòng đã tiếp nhận gần 4.500 vụ việc vi phạm liên quan đến ĐVHD.
Từ năm 2008 tới nay, ENV tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng thực hiện các chương trình điều tra nạn buôn bán các loài ĐVHD có nguy cơ tuyệt chủng ở Việt Nam như gấu, hổ hay nạn buôn bán sừng tê giác, ngà voi…
Trong việc nâng cao nhận thức và khuyến khích sự tham gia của công chúng, ENV liên tục thực hiện các chiến dịch truyền thông, tuyên truyền rộng rãi trong cộng đồng nhằm giảm thiểu nạn tiêu thụ ĐVHD, đồng thời tăng cường sự tham gia của người dân trong việc bảo vệ ĐVHD. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan báo chí để đăng tải những thông tin về nạn buôn bán ĐVHD trái phép trên các phương tiện thông tin đại chúng. Bên cạnh đó, ENV cũng thực hiện các chương trình quảng bá thông tin trên xe buýt, bảng thông tin tấm lớn ngoài trời và tổ chức các sự kiện truyền thông. Phòng GDMT lưu động của ENV thực hiện nhiều chương trình giáo dục nâng cao nhận thức tại nhiều vùng miền trên khắp cả nước nhằm chuyển tải thông điệp bảo vệ ĐVHD đến các nhóm đối tượng có liên quan từ học sinh - sinh viên, người dân vùng đệm vườn quốc gia/khu bảo tồn, cho đến cán bộ kiểm lâm, hải quan và các cơ quan chức năng các cấp.
Để đấu tranh hiệu quả với nạn buôn bán động vật hoang dã thì cần có công cụ pháp lý đủ mạnh, vì thế ENV đã tiến hành các hoạt động tìm kiếm sự trợ giúp từ các cấp lãnh đạo bao gồm Quốc hội, các Bộ, ngành liên quan cũng như lãnh đạo địa phương trong việc cải tiến các văn bản pháp luật đối với việc bảo vệ ĐVHD ở Việt Nam.
Với tên gọi của Trung tâm là giáo dục thiên nhiên, ENV chú trọng rất nhiều vào hoạt động đào tạo. ENV đã tổ chức gần 70 khoá tập huấn về kỹ năng truyền thông và GDMT dành cho giáo viên, cán bộ các vườn quốc gia, khu bảo tồn và các nhóm đối tượng có liên quan khác trên khắp cả nước. Ngoài ra, ENV cũng đã tập huấn cho các cán bộ đến từ Myanmar, Campuchia và Lào. Thông qua Mạng lưới GDMT, ENV cung cấp tài liệu và hỗ trợ kỹ thuật cho các chương trình GDMT đang hoạt động tại các vườn quốc gia và khu bảo tồn trên cả nước, bao gồm cả các học viên đã tham gia tập huấn. Ngoài việc xây dựng và gửi Bản tin về Thiên nhiên và Bảo tồn hàng tuần giúp các cán bộ cập nhật các vấn đề môi trường, ENV còn hỗ trợ các tài liệu giáo dục khác như bài giảng, phim và tranh áp phích tới các chương trình.
Một ấn phẩm do ENV phát hành có tên là Rừng Xanh (mỗi năm 2 số), là một trong số các tài liệu giáo dục dành cho các em học sinh được phát miễn phí cho Mạng lưới GDMT. Mỗi số của ấn phẩm đề cập đến nhiều chủ đề môi trường và thiên nhiên, trong đó có nhiều bài viết đóng góp của các em học sinh gửi về từ khắp mọi miền đất nước. Ước tính, lượng độc giả của Rừng Xanh mỗi số lên tới 300.000 người.
Bên cạnh việc tổ chức các khóa tập huấn, ENV còn chú trọng phát triển các chương trình GDMT cấp cộng đồng bằng việc hợp tác với chính quyền địa phương để thực hiện các chương trình GDMT cho người dân tại các vườn quốc gia và khu bảo tồn. ENV đã hỗ trợ kỹ thuật việc phát triển chương trình nâng cao nhận thức dành cho công đồng tại hơn 40 vườn quốc gia và khu bảo tồn. Chương trình giáo dục của ENV tập trung vào các đối tượng như học sinh, người dân địa phương và khách tham quan, nhằm nâng cao nhận thức của họ về thiên nhiên, môi trường từ những vấn đề liên quan đến đa dạng sinh học tại địa phương hay vấn đề toàn cầu như thay đổi khí hậu. Chương trình bao gồm nhiều hoạt động khác nhau như thành lập Câu lạc bộ Thiên nhiên tại các trường phổ thông xung quanh các vườn quốc gia và khu bảo tồn; chương trình dành cho người lớn được thực hiện tại thôn bản; chương trình biểu diễn múa rối, diễn kịch… Qua đó giúp người dân, nhất là thế hệ trẻ tăng cường ý thức bảo vệ môi trường.
