Triển khai thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW và Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc Liên hiệp hội Việt Nam lần thứ VI

Tham gia các hội nghị có gần 460 đại biểu đại diện cho các ban Đảng, các bộ, ngành Trung ương, Liên hiệp hội Việt Nam, các hội ngành toàn quốc và 53/56 Liên hiệp hội tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Tại các hội nghị, các đại biểu đã nghe đại diện Ban Tuyên giáo Trung ương quán triệt nội dung Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 16/4/2010 của Bộ Chính trị (khoá X) và Thông báo số 353-TB/TW ngày 25/6/2010 của Ban Bí thư về việc xác định các đề án triển khai thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW, TS Phạm Văn Tân - Tổng Thư ký Liên hiệp hội Việt Nam thay mặt cho Đoàn Chủ tịch trình bày Báo cáo về việc tổ chức thực hiệnChỉ thị số 42-CT/TW và Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc Liên hiệp hội Việt Nam lần thứ VI (nhiệm kỳ 2010-2015). Sau khi nghe các báo cáo, các đại biểu đã tập trung thảo luận một số vấn đề sau đây:

Về Chỉ thị số 42-CT/TW

Các đại biểu đều đánh giá cao việc ra đời của Chỉ thị số 42-CT/TW. Đây là một Chỉ thị quan trọng của Bộ Chính trị, bao hàm nhiều yếu tố tạo tiền đề cho sự phát triển của Liên hiệp hội Việt Nam, khẳng định vai trò ngày càng quan trọng của Liên hiệp hội Việt Nam trong việc tập hợp trí thức khoa học và công nghệ phục vụ phát triển đất nước. Chính vì vậy việc cụ thể hóa nội dung, quan điểm và đưa Chỉ thị vào cuộc sống là cực kỳ quan trọng và cấp bách.

Liên hiệp hội Việt Nam đã tổ chức thành công Đại hội lần thứ VI, đã ban hành được một số quy chế hoạt động của Đảng đoàn, Đoàn Chủ tịch , Ủy ban Kiểm tra, phân công (AI?) thực hiện các đề án theo Thông báo số 353-TB/TW và tổ chức việc quán triệt Chỉ thị số 42-CT/TW, là những cố gắng bước đầu trong việc thực hiện Chỉ thị.

Hiện nay, nhiều Liên hiệp hội địa phương đã chủ động phối hợp với các Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ tham mưu cho lãnh đạo các tỉnh, thành ủy tổ chức học tập quán triệt Chỉ thị số 42-CT/TW. Nhiều tỉnh, thành phố như Hà Nội, Thái Bình, Hà Tĩnh, Hải Dương, Kon Tum, Long An, Đà Nẵng, Tiền Giang,… đã có Chương trình hành động thực hiện Chỉ thị. Tuy nhiên, do Liên hiệp hội Việt Nam tổ chức triển khai muộn, thiếu sự hướng dẫn và chỉ đạo kịp thời nên một số tỉnh làm chưa tốt, một số địa phương còn chậm ban hành văn bản chỉ đạo.

Đối với các hội ngành toàn quốc, việc Chỉ thị chú trọng đến công tác vận động trí thức, tư vấn, phản biện và giám định xã hội, truyền bá kiến thức KH&CN… là một thuận lợi cơ bản cho hoạt động của các hội.

Củng cố kiện toàn tổ chức trong toàn hệ thống

Các đại biểu đề nghị cần đẩy nhanh việc xây dựng đề án củng cố tổ chức và tăng cường cơ sở vật chất của Liên hiệp hội Việt Nam, có sự tham gia của Bộ Nội vụ và các cơ quan liên quan. Cần xác định cụ thể: Tổ chức bộ máy ở Trung ương cơ cấu như thế nào? bao gồm văn phòng và bao nhiêu ban, mỗi ban bao nhiêu người? chức năng, nhiệm vụ của các ban là gì? hiện nay ở trung ương còn chưa rõ vấn đề này; Cấp tỉnh có bao nhiêu biên chế, cơ cấu phòng, ban như thế nào? Hiện nay cấp tỉnh đang có những vướng mắc, ví dụ: Ở tỉnh, do không có văn bản hướng dẫn của Bộ Nội vụ hoặc Liên hiệp hội Việt Nam để đề xuất với tỉnh về nhân sự, tổ chức nên không có cơ sở để đề xuất, việc này thuộc trách nhiệm của Liên hiệp hội Trung ương.

Về Điều lệ, đa số ý kiến đều cho rằng: Muốn có tính hệ thống trước hết phải có một điều lệ thống nhất từ Trung ương đến tỉnh. Các tỉnh chỉ cần có quy chế hoạt động riêng trên cơ sở tuân thủ Điều lệ chung là được. Hiện nay, các địa phương đang mong chờ điều lệ mới của Liên hiệp hội Việt Nam . Bao giờ thì điều lệ được phê duyệt?

Đối với các hội ngành, cần có một mô hình chuẩn, trên cơ sở đó các hội vận dụng với tình hình cụ thể.

Cán bộ của Liên hiệp hội Việt Nam hiện nay còn chưa mạnh. Liên hiệp hội Việt Nam cần bổ sung, bồi dưỡng cán bộ để họ đủ sức chủ động tham mưu cho lãnh đạo trong công tác chỉ đạo và điều hoà phối hợp hoạt động các hội thành viên.

Cán bộ Liên hiệp hội các tỉnh vừa thiếu lại vừa yếu, không được đào tạo, tập huấn nghiệp vụ công tác hội. Cần có cán bộ chủ chốt chuyên trách thay cho mô hình cán bộ chủ chốt kiêm nhiệm như ở nhiều địa phương trong thời gian qua. Thực tế ở một vài địa phương, Liên hiệp hội đã được lãnh đạo tỉnh cấp nhiều biên chế, tuy nhiên chúng ta cũng cần phải thận trọng, bởi lẽ đôi khi số lượng đông chưa phải đã làm cho tổ chức mạnh.

Dù Liên hiệp hội Việt Nam là tổ chức chính trị - xã hội nhưng cần tránh mô hình quản lý bị hành chính hoá mà phải linh hoạt về phương thức tập hợp, phương thức hoạt động và môi trường hoạt động để phát huy sức sáng tạo của trí thức KH&CN, phù hợp với chuyên môn của mình.

Về trụ sở, các hội ngành đề nghị Liên hiệp hội Việt Nam tác động để các hội có trụ sở làm việc. Về lâu dài nên xem xét vấn đề xây dựng trụ sở Liên hiệp hội Việt Nam to đẹp và bố trí phòng làm việc cho các hội ngành.

Cơ chế phối hợp giữa Liên hiệp hội Việt Nam và các hội thành viên

Các đại biểu đều mong muốn Liên hiệp hội Việt Nam cần làm tốt hơn nữa vai trò điều hòa, phối hợp hoạt động giữa các tổ chức thành viên trong toàn hệ thống.

Liên hiệp hội Việt Nam cần chủ động tham mưu, đề xuất ra các văn bản hướng dẫn chi tiết, cụ thể, thống nhất trong toàn hệ thống. Nên trực tiếp làm việc với Bộ Nội vụ, các Bộ, ngành có liên quan để có văn bản hướng dẫn thực hiện Nghị định số 45-NĐ/CP, trong đó chú trọng xác định tính chất đặc thù, xác định cơ cấu tổ chức bộ máy, biên chế của Liên hiệp hội địa phương (mỗi Liên hiệp hội địa phương nên có tối thiểu từ 9-15 biên chế); hướng dẫn về tổ chức Đảng Đoàn Liên hiệp hội…

Bên cạnh các hoạt động chung, Liên hiệp hội Việt Nam nên tổ chức hoạt động theo các khu vực (đối với các Liên hiệp hội địa phương), phân theo các lĩnh vực hoạt động (đối với các hội ngành toàn quốc và các đơn vị 81) để dễ phối hợp hoạt động, giao lưu và quản lý. Đặc biệt cần xây dựng các mô hình liên kết mạng lưới hoạt động giữa các hội và các đơn vị 81.

Hoạt động chuyên môn

Về tư vấn, phản biên và giám định xã hội, đa số các đại biểu đều đánh giá cao những kết quả đạt được của Liên hiệp hội Việt Nam và các hội thành viên trong hoạt động này và coi đây là thế mạnh của Liên hiệp hội Việt Nam.

Để phát huy hơn nữa thế mạnh này, Liên hiệp hội Việt Nam cần sớm tham mưu, đề xuất các cơ quan chức năng sửa đổi Quyết định số 22/2002/QĐ-TTg, xây dựng các văn bản hướng dẫn thực hiện, nhất là đối với cấp tỉnh. Đặc biệt, cần phải chủ động đề xuất các nhiệm vụ tư vấn, phản biện để các hội, các nhà khoa học cùng tham gia. Các hội cũng cần phải chủ động để đảm nhận vai trò tư vấn theo ngành, theo lĩnh vực mình.

Về phổ biến kiến thức, cần thiết phải xây dựng Luật Phổ biến kiến thức. Trong khi chưa có Luật này, Liên hiệp hội Việt Nam cần nghiên cứu, chủ động xây dựng và triển khai các chương trình, đề án về phổ biến kiến thức phù hợp với chức năng và nhiệm vụ. Các Liên hiệp hội địa phương nên tìm hiểu và học tập các kinh nghiệm hay đang được tổ chức thực hiện khá thành công ở các tỉnh Hải Dương, Ninh Bình,...

Ngoài ra, các ý kiến đề nghị Liên hiệp hội Việt Nam xây dựng những đề án có quy mô lớn cấp quốc gia để nhiều hội ngành toàn quốc, nhiều Liên hiệp hội tỉnh có thể tham gia. Các đề án nên tập trung vào các vấn đề như bảo vệ môi trường, nâng cao nhận thức và lựa chọn công nghệ xử lý môi trường; tư vấn, phản biện và giám định xã hội các chính sách và dự án có tính chất phức tạp, liên ngành, đa ngành… Định hướng nghiên cứu KH&CN của Liên hiệp hội Việt Nam và thông báo rộng rãi để các hội thành viên, các tổ chức trực thuộc có cơ hội tiếp cận (thông báo trên website của Liên hiệp hội Việt Nam).

Đoàn kết và tập hợp đội ngũ trí thức

Liên hiệp hội từ Trung ương đến địa phương cần tham mưu với Đảng và Nhà nước đổi mới công tác đoàn kết, tập hợp, sử dụng và trọng dụng đội ngũ trí thức. Hiện nay, nhiều tỉnh thiếu hụt trầm trọng đội ngũ trí thức bậc cao, mặc dù tỉnh đã thực hiện chính sách chiêu hiền, đãi sỹ.

Các đại biểu đánh giá cao các hình thức tôn vinh trí thức của toàn hệ thống Liên hiệp hội Việt Nam trong những năm qua, nhất là các hoạt động giải thưởng, hội thi. Qua tổng kết cho thấy, các liên hiệp hội địa phương đã tham gia tích cực hơn các hội ngành toàn quốc trong việc tổ chức các giải thưởng, hội thi. Các đại biểu đề nghị cần đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động này theo từng lĩnh vực chuyên ngành.

Liên hiệp hội và các hội ngành cũng cần quan tâm hơn nữa việc vận động, tập hợp lực lượng trí thức Việt kiều, tạo điều kiện thuận lợi để họ góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là trong lĩnh vực biển và hải đảo.

Theo một số đại biểu từ các hội ngành toàn quốc, Liên hiệp hội Việt Nam cần kiến nghị Đảng và Nhà nước có chính sách đặc biệt để phát triển ngành khoa học cơ bản, sinh viên vào các ngành khoa học cơ bản cũng đc miễn học phí như trường sư phạm

Hoạt động hợp tác quốc tế

Đa số đại biểu đánh giá cao các hoạt động hợp tác quốc tế trong thời gian qua. Một số đại biểu đề nghị Liên hiệp hội Việt Nam cần tìm kiếm các đối tác, xây dựng các đề tài, dự án lớn để các tổ chức thành viên cùng tham gia, và tạo điều kiện cho các hội thành viên được tham gia các chuyến công tác nước ngoài để học tập, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm.

Kết luận

Chỉ thị số 42-CT/TW là văn kiện quan trọng, là thời cơ rất tốt để phát triển Liên hiệp hội Việt Nam . Để Chỉ thị số 42-CT/TW và Nghị quyết Đại hội VI đi vào cuộc sống, Liên hiệp hội các địa phương cần chủ động đề xuất, tham mưu với tỉnh ủy, ủy ban nhân dân tỉnh xây dựng chương trình, kế hoạch hành động triển khai.

Trong quá trình xây dựng kế hoạch hành động, các Liên hiệp hội địa phương cần tranh thủ sự chỉ đạo, giúp đỡ của Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành liên quan. Kế hoạch cần phải cụ thể, thực hiện càng sớm càng tốt.

Việc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội VI, Chiến lược phát triển Liên hiệp hội Việt Nam đến năm 2020 và Chỉ thị số 42-CT/TW còn kéo dài trong nhiều năm tới và là một quá trình vừa phải thực hiện những nhiệm vụ đã đề ra, vừa phải tiếp tục hoàn thiện bổ sung. Vì vậy, trong chương trình tổng kết hoạt động hàng năm của Liên hiệp hội Việt Nam và các tổ chức thành viên, nên có phần đánh giá việc thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW.   

Trong chương trình thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW và Nghị quyết Đại hội VI, Đoàn Chủ tịch Hội đồng Trung ương Liên hiệp hội Việt Nam đã phân công và sẽ chỉ đạo các đơn vị liên quan nỗ lực cố gắng để hoàn thành sớm 5 đề án mà Ban Bí thư đã nêu tại Thông báo số 353-TB/TW, đặc biệt là các Đề án xây dựng tổ chức bộ máy, Đề án hướng dẫn quy định về tài chính của Liên hiệp hội Việt Nam

Sau các hội nghị, với tinh thần trách nhiệm của mình, để xứng đáng với sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, Liên hiệp hội Việt Nam và các hội thành viên, mỗi cán bộ, hội viên cần nỗ lực phấn đấu hoàn thành tốt các nhiệm vụ được phân công, đưa hoạt động hội ngày càng phát triển, đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước.