Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ ba, 16/09/2014 19:48 (GMT+7)

Trần Huân - Người đi tìm ánh sáng nguyên thủy

  Trần Huân sinh năm 1974 tại Việt Nam và cùng gia đình đến Mỹ khi mới bảy tháng tuổi. Anh trải qua thời thơ ấu cùng với năm anh chị em khác tại thành phố Saint Cloud yên bình bên bờ sông Missisippi thuộc tiểu bang Minnesota. Tốt nghiệp xuất sắc nhất trường trung học Saint Cloud Tech High, anh được chọn để đọc diễn văn bế giảng. Sau đó anh chọn trường đại học Saint Cloud ở quê nhà để theo đuổi đam mê thiên văn. Tốt nghiệp xuất sắc ngành vật lý thiên văn, anh được học bổng để theo học tiến sĩ tại trường Princeton cũng giống như hai nhà thiên văn gốc Việt trước đó là Trịnh Xuân Thuận và Nguyễn Trọng Hiền. Sau khi bảo vệ thành công luận án tiến sĩ vào năm 20024, anh chuyển đến Đại học California, Berkeley để làm việc trong nhóm bức xạ nền vũ trụ. Huân là người đề xuất và là giám đốc dự án POLARBEAR đo đạc độ phân cực của bức xạ nền vũ trụ.

Kính thiên văn cho dự án được xây dựng trên đỉnh núi Sierra, California để dễ dàng thử nghiệm hệ thống và thiết bị. Tháng 9 năm 2009, kính đã được hoàn chỉnh sau hơn sáu năm miệt mài chế tạo của Huân và cộng sự. Huân là người đặt dấu ấn vào tất cả các bộ phận của kính, thậm chí anh còn tự tay mình sơn nó.  Anh viết entry cuối cùng trên blog của mình như sau: “Tôi nghe nói rằng năm nay là năm tổ chức kỷ niệm 400 năm phát minh ra kính thiên văn. Tôi hy vọng rằng POLARBEAR cũng có sức ảnh hưởng giống Galileo”5. Tuy nhiên, giữa tháng 12 năm 2009, hai tuần trước giáng sinh, trong một đợt bão tuyết, Huân lên đài quan sát để thực hiện một số kiểm tra cuối cùng trước kì nghỉ lễ và trước khi kính được đưa tới đặt ở Chile. Điều kiện bão tuyết khắc nghiệt và không khí loãng trên đỉnh núi cao đã làm anh chết ngạt trong lúc ngủ. Huân đã ra đi ngay sau khi đài thiên văn POLARBEAR được hoàn thành và chuẩn bị sứ mạng khoa học mang tính cách mạng của mình.

Năm 2010, kính được dời đến sa mạc Atacama, Chile, gần với vị trí của đài giao thoa ALMA do điều kiện khí quyển tối ưu ở đây. Để tưởng nhớ Huân, đồng nghiệp đã thống nhất đặt tên cho kính là kính thiên văn Huan Tran. Chỉ hai năm sau đó, thí nghiệm POLARBEAR trên kính thiên văn Huan Tran, độc lập với SPT,  đã đo đạc được độ phân cực B-mode gây ra do hiện tượng thấu kính trọng trường. BICEP2 ngay sau đó đã công bố đo đạc được độ phân cực B-mode nguyên thủy.

Huân đã ra đi nhưng dấu ấn của anh trong ngành vũ trụ học quan sát cũng như trong tâm trí gia đình, bạn bè và đồng nghiệp vẫn còn đó. Người ta sẽ vẫn còn nhắc đến anh như một nhà tiên phong trong lĩnh vực vũ trụ học quan sát.

Tư liệu tham khảo:

1.http://arxiv.org/abs/1307.5830

2.http://arxiv.org/abs/1403.3985

3.http://arxiv.org/pdf/1403.2369v1.pdf

4. Luận văn của Trần Huân:http://wwwphy.princeton.edu/cosmology/mintweb/publications/tran.pdf

5. http://mountainpolarbear.blogspot.ca/2009/09/polarbear-telescope-assmebly-is.html

Xem Thêm

An Giang: Anh nông dân truyền cảm hứng giáo dục STEM
Anh Nguyễn Ngọc Đệ - một nông dân chỉ học hết lớp 6, hiện sinh sống tại xã Vĩnh Hanh, huyện Châu Thành, tỉnh An Giang - đã xuất sắc đoạt giải Nhất tại Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh An Giang lần thứ XIV (2024-2025) với giải pháp mang tên “Mô hình Hạm đội Trường Sa phục vụ giáo dục STEM”.
GS. Nguyễn Hữu Tăng trọn đời vì khoa học, nặng lòng vì đất nước
Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Hữu Tăng, nguyên Phó Trưởng ban Khoa giáo Trung ương, nguyên Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, một nhà vật lý lý thuyết hàng đầu, một nhà quản lý khoa học tâm huyết đã từ trần vào rạng sáng ngày 22/6/2025, hưởng thọ 89 tuổi. Sự ra đi của ông để lại niềm tiếc thương vô hạn cho giới khoa học và các thế hệ học trò, đồng nghiệp.
Huỳnh Thúc Kháng: Ngòi bút sắc hơn trăm vạn quân
Được biết đến là một chí sĩ yêu nước, một nhà cách mạng và một chính khách đức độ, di sản rực rỡ và truyền cảm hứng bậc nhất của cụ Huỳnh Thúc Kháng còn ở sự nghiệp báo chí nơi ngòi bút được mài sắc thành vũ khí đấu tranh cho quyền lợi của dân tộc. Tên Huỳnh Thúc Kháng cũng được đặt cho trường dạy viết báo đầu tiên ở nước ta.
Anh nông dân lớp 5 và hành trình tại Hội thi Sáng tạo kỹ thuật
Trong bối cảnh nông nghiệp ngày càng đòi hỏi sự đổi mới, thích ứng và sáng tạo để nâng cao năng suất và giảm chi phí lao động, một người nông dân tại Châu Phú, An Giang - dù chỉ học hết lớp 5 - đã chứng minh rằng: Tri thức không chỉ đến từ sách vở mà còn từ thực tiễn cần mẫn và khối óc sáng tạo không ngừng.

Tin mới

Tìm giải pháp thực hiện hiệu quả các dự án viện trợ không hoàn lại
Thủ tục hành chính thực hiện và quản lý các dự án viện trợ không hoàn lại hiện nay còn phức tạp; quy trình xét duyệt, giải ngân còn chậm, ảnh hưởng đến tiến độ và sự hài lòng của đối tác; năng lực quản lý hạn chế; một số đơn vị thành viên thiếu chuyên môn về giám sát tài chính, báo cáo theo chuẩn quốc tế; biến động kinh tế, chính trị toàn cầu khiến nguồn viện trợ không ổn định....
Chủ tịch Phan Xuân Dũng tiếp xúc cử tri tỉnh Khánh Hòa sau kì họp thứ 9, Quốc hội khóa XV
Ngày 9-10/7, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa gồm ông Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, bà Đàng Thị Mỹ Hương, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh và ông Nguyễn Văn Thuận đã có các buổi tiếp xúc cử tri tại xã Bác Ái Tây và xã Phước Hà sau kì họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.
Công nghệ mới trong xử lý chất thải góp phần phát triển bền vững ngành chăn nuôi Việt Nam
Ngày 3/7, Liên hiệp Hội Việt Nam phối hợp với Liên hiệp hội tỉnh Bắc Ninh và Hội Chăn nuôi Việt Nam tổ chức Hội thảo Phổ biến một số công nghệ mới có hiệu quả trong xử lý chất thải chăn nuôi. Hội thảo thu hút sự tham dự của đông đảo người sản xuất, kinh doanh, hộ chăn nuôi và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.