Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ sáu, 13/01/2012 18:25 (GMT+7)

Tám nguyên tắc thiết kế hiến pháp

Donald S. Lutz lưu ý rằng: “những nguyên tắc chung này là những hướng dẫn cho việc suy nghĩ về một dự án hiến pháp nói chung chứ không phải là những lời quả quyết hay tuyến bố chính thức mà những người thiết kế hiến pháp phải tuân theo.” (tr.218).

1.    Gắn Chính quyền với Nhân dân: Tất cả các chính quyền, hợp pháp hay không, đều phải gắn với “đức hạnh” của Nhân dân.

•    Phân tích những đặc tính của nhân dân - sử dụng những dữ liệu của lịch sử để đánh giá những mục đích chung, những mong muốn chung, các giá trị chung, cũng như sự đa dạng của những điều này - hãy nhớ tầm quan trọng của văn hóa chính trị nói chung và thái độ đối với “pháp quyền” nói riêng.

•    Phân tích bối cảnh và môi trường thực tế.

•    Nhận diện những “vấn đề chính trị trọng yếu” - đặc biệt là bản chất và sự căng thẳng của các phe phái - ví dụ chủ nghĩa địa phương và chủ nghĩa toàn cầu.

2.    Trên trái đất này, không có một hệ thống chính trị lý tưởng; vì vậy, hãy tìm kiếm những lựa chọn tốt nhất có thể trong những điều kiện nhất định.

•    Hãy hành động dựa trên lý thuyết thực tế về bản chất của con người.

•    Hãy xem xét sự khác biệt giữa phúc lợi chung và những lợi ích nhóm.

•    Phân biệt những liên kết dựa trên lý tính và những liên kết dựa trên ý thức hệ.

3.    Chỉ khi nào người ta nhận thức và đối phó được với một thực tế không thể tránh khỏi là quyền lực chính trị là nguy hiểm, việc thiết kế thể chế mới có thể thành công.

•    Quan niệm về chủ quyền nhân dân cần phải được phản ánh hoặc/và biểu đạt trong hiến pháp.

•    Trong việc đánh giá về sự đối lập giữa sự cai trị bởi giới tinh hoa và chế độ dân trị, hãy suy nghĩ thực tế về bình đẳng, về sự không thể tránh khỏi của sự cai trị của giới tinh hoa, và những phương thức để kiểm soát họ.

•    Đánh giá về sự đối lập giữa quy tắc đa số và quy tắc thiểu số, các quyền cá nhân, sự đối lập giữa đa số ổn định và đa số nhất thời; sự đối lập giữa sự thờ ơ và sự nồng nhiệt của đa số hay thiểu số.

4.    Ý tưởng về một hiến pháp là sự kết hợp giữa công lý và quyền lực.

•    Hiến pháp là gì? Chức năng và mục đích của nó là gì?

•    Điều gì cần đưa vào hiến pháp và điều gì không nên đưa vào hiến pháp?

•    Những ý nghĩa khác nhau của một chính phủ hữu hạn và chúng ta sử dụng nó như thế nào?

5.    Vấn đề cốt yếu trong thiết kế hiến pháp là sự phân phối quyền lực.

•    Tại sao chúng ta phải phân phối quyền lực? Chúng ta cần phải làm điều này như thế nào?

•    Xem xét học thuyết phân quyền, chế độ liên bang, sự phức tạp về mặt thể chế, và chế độ trách nhiệm.

•    Đánh giá những mô hình hiến pháp cơ bản: mô hình nghị viện (sự giới hạn quyền lực bằng truyền thống), mô hình phân quyền (sự giới hạn quyền lực bởi những thiết kế phức tạp về mặt thể chế); mô hình hỗn hợp, mô hình tổng thống...

6.    Quy trình ra các quyết định tập thể nên được quan niệm như là một hệ thống hoàn chỉnh của các định chế đan xen vào nhau.

•    Xem xét bản chất của các định chế.

•    Đánh giá hệ thống phân tích.

•    Đánh giá mục đích của việc đưa ra các quyết định tập thể và các bước của quá trình này.

7.    Một hệ thống của các thể chế phải được xây dựng trên một lý thuyết thống nhất.

•    Giới hạn hành vi của các nhân vật chính trị trong một phạm vi có thể dự đoán trước: tổ chức các ngành lập pháp, hành pháp, tư pháp, và tương quan giữa chúng.

•    Lựa chọn và giám sát các nhân vật chính trị thông qua hệ thống bầu cử, công luận, lý thuyết đại diện, lý thuyết về sự tham gia, và cơ chế chịu trách nhiệm.

•    Đánh giá sự đối nghịch giữa khoa học chính trị và nghệ thuật chính trị.

8.    Một hiến pháp không chỉ dựa vào bối cảnh lịch sử và hiện tại của nhân dân mà còn phải dựa vào khả năng phát triển trong tương lai.

•    Đưa ra những hình thức để sửa đổi và thay đổi hiến pháp.

Xem Thêm

Kỷ niệm 5 năm thành lập báo điện tử Tầm nhìn
Tại Lễ kỷ niệm thay mặt Đoàn Chủ tịch Liên hiệp các Hội khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, ông Phan Tùng Mậu đã chúc mừng tập thể cán bộ, phóng viên báo điện tử Tầm Nhìn nhân dịp 5 năm thành lập, ghi nhận những thành quả mà...
Chiến thắng vĩ đại mùa Xuân 1975
Chiến dịch lịch sử  Lúc này, tập đoàn phòng ngự lớn của địch ở Sài Gòn - Gia Định tuy số lượng còn đông nhưng đã bị chia cắt, cô lập cao độ và sức chiến đấu đã giảm sút hẳn. 
Vẻ đẹp đặc hiệu của nhà trí thức
Vàng là đẹp, là quý giá. Nhưng không phải vàng nào cũng giá trị như nhau? Có vàng thật, có vàng giả, có cả mạ vàng như thật. Học thức và bằng cấp cũng vậy. Có học thật, có học giả, có bằng thật, có bằng giả như thật. Đại...
Mùa Xuân là Tết trồng cây
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đã đề xướng, tổ chức, xây dựng Tết trồng cây trở thành một phong trào quần chúng rộng rãi, sôi nổi và bền vững. Tháng 11-1959, nhân đợt thi đua lấy thành tích mừng Đảng ta 30 tuổi, Chủ tịch Hồ Chí Minh...
Bác Hồ vui Tết đón Xuân trong lòng Tổ quốc
Tết Mậu Tý (1948) Tết mừng chiến thắng Thu Đông năm Đinh Hợi phá tan cuộc tấn công của giặc Pháp lên Việt Bắc và phấn khởi mừng thọ Bác Hồ 58 tuổi: Chính phủ họp nghe Bộ Quốc phòng báo cáo chiến thắng giặc Pháp tại An toàn khu.
Đại tướng Lê Trọng Tấn - Những ngày đầu cách mạng
Giữa năm 1942, tôi đến một cơ sở cách mạng ở làng Lương Yên. Đang nói chuyện thì một quân nhân trong bộ đồ nhà binh Pháp ở phía cổng đi vào. Tôi lánh sang buồng bên cạnh nói chuyện với các em đang học. Khi người ấy về, chủ...

Tin mới

Các nhà khoa học giao lưu, thuyết giảng tại trường đại học
Từ trí tuệ nhân tạo (AI), vật liệu bán dẫn hữu cơ, công nghệ y học đến biến đổi khí hậu và đa dạng sinh học… những buổi trò chuyện không chỉ mở rộng tri thức chuyên sâu mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ về hành trình chinh phục khoa học cho hàng nghìn sinh viên và giảng viên cả nước.
Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất về cơ cấu, số lượng người ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XVI
Ngày 4/12, tại Hà Nội, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất để thảo luận về cơ cấu, thành phần, số lượng người của các cơ quan, tổ chức, đơn vị ở Trung ương được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XVI.
Triển khai thực hiện các văn bản mới của Trung ương về về bảo vệ chính trị nội bộ Đảng
Chiều 4/12 tại Hà Nội, Đảng ủy Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiêp Hội Việt Nam) đã tổ chức hội nghị quán triệt và triển khai Quy định 367-QĐ/TW và Hướng dẫn số 05 - HD/BTCTW của Ban Tổ chức Trung ương về một số vấn đề về bảo vệ chính trị nội bộ Đảng.
Phổ biến những điểm mới các Luật, Nghị định
Sáng 4/12/2025, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) tổ chức Hội thảo Phổ biến các văn bản tới các Hội thành viên, Liên hiệp Hội địa phương và Tổ chức khoa học và công nghệ. Đây là hoạt động thường niên của Liên hiệp Hội Việt Nam nhằm cập nhật thông tin, hướng dẫn nghiệp vụ cho các đơn vị trong cùng hệ thống.
Lễ Khởi động Dự án Hỗ trợ trồng cây lâm nghiệp cảnh quan và Phát triển nông lâm kết hợp tại tỉnh Gia Lai
Ngày 01/12/2025, tại tỉnh Gia Lai, Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PANNATURE) phối hợp cùng Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Gia Lai và tổ chức Face the Future (Hà Lan) tổ chức Lễ Khởi động Dự án Hỗ trợ Trồng cây Lâm nghiệp Cảnh quan và Phát triển Nông lâm kết hợp tại tỉnh Gia Lai (GLAD).
AI - Đạo đức và an toàn trong kỷ nguyên mới
Chiều 2/12 tại Hà Nội, mở đầu chuỗi tọa đàm “Khoa học vì cuộc sống” của Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025 đã diễn ra buổi tọa đàm với chủ đề: “Trí tuệ nhân tạo (AI) vì nhân loại - Đạo đức và an toàn AI trong kỷ nguyên mới”. với thông điệp “Cùng vươn mình - Cùng thịnh vượng” tiếp tục truyền cảm hứng đổi mới vì con người.
Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam chúc mừng 50 năm Quốc khánh nước CHDCND Lào
Nhân dịp kỷ niệm 50 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào và 105 năm ngày sinh Chủ tịch Cay-xỏn Phôm-vi-hản, thay mặt Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, bà Bùi Thị Minh Hoài - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã gửi thư chúc mừng.
Việt Nam - Lào khẳng định tầm nhìn chung, lợi ích chiến lược đan xen và định hướng đồng hành lâu dài
Nhận lời mời của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Chủ tịch nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào Thongloun Sisoulith và Phu nhân, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm và Phu nhân dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Việt Nam thăm cấp Nhà nước tới Lào và dự Lễ kỷ niệm 50 năm Quốc khánh Lào từ ngày 1 - 2/12/2025.
Viện Chính sách, Pháp luật và Quản lý tuyên truyền về phòng chống ma túy, tệ nạn xã hội tới tuổi trẻ học đường
Với mục tiêu nâng cao nhận thức, giúp các em học sinh biết cách tự bảo vệ mình trước những cám dỗ, nguy cơ và hành vi vi phạm pháp luật, chương trình: “Tuyên truyền giáo dục về phòng chống ma túy, tác hại của thuốc lá và đồ chơi nguy hiểm có tính bạo lực.” được diễn ra thực sự đã mang lại những giá trị hữu ích.
Định hướng đầu tư phát triển hệ thống cảng hàng không Việt Nam đến 2050
Một quốc gia muốn bay cao thì trước hết phải có đường băng vững chắc. Khát vọng đưa Việt Nam trở thành trung tâm kết nối khu vực về logistics, du lịch, đầu tư và tri thức đòi hỏi chúng ta phải xây dựng hệ thống cảng hàng không, sân bay hiện đại, hiệu quả, bền vững và thông minh.