Sách tri thức phổ thông – làm sao phổ cập?

Mục đích của dự án là hướng tới đối tượng độc giả trẻ, muốn tiếp cận  các tri thức mới và tri thức nền trong thời gian ngắn, thông qua những cuốn sách do các chuyên gia hàng đầu thế giới viết và được các dịch giả có uy tín chuyển ngữ; hoặc do các chuyên gia Việt Nam trong và ngoài nước viết, với chất lượng khoa học tin cậy.

Tủ sách gồm những cuốn sách thuộc nhiều lĩnh vực: Lịch sử, triết học, nghệ thuật, tôn giáo, khoa học kỹ thuật và nhân văn..., từ thời Hy Lạp cổ đại cho tới thế giới ngày nay.  Phần lớn các cuốn sách đã và sẽ  dịch đều được mua bản quyền của NXB Viện Đại học Oxford (Anh). Năm 2010, tủ sách đã và sẽ cho ra đời khoảng trên 10 đầu sách.

Tuy nhiên, trong buổi NXB ra mắt dự án, đồng thời lấy ý kiến phản biện của độc giả, đã có nhiều vấn đề được đặt ra quanh việc  giá sách thế nào, phương thức phát hành ra làm sao để có thể đến được với số lượng độc giả nhiều nhất? Đứng ở  góc độ sư phạm, nhà văn - dịch giả Phạm Toàn cho rằng, trên thế giới có nhiều loại sách phổ thông danh giá. Ở Việt Nam , dạng sách này cũng không phải là mới.

Tuy nhiên, các sách phổ thông đã có “vẫn chưa có gì thay đổi về sư phạm” - ở đó vẫn thấy hiện ra tình trạng nhà sách giảng giải – người đọc tiếp thu. Và nếu cứ như vậy, dường như “vẫn là sách cho người biết rồi nhấm nháp khả năng  nói những điều cao xa bằng một phương cách giản dị mà tinh tế”.

Định nghĩa một cách ngắn gọn nhất thì sách phổ thông là những cuốn sách được một phương pháp sư phạm hiện đại truyền bá cho đối tượng không học theo phương thức nhà trường chính quy.

Từ định nghĩa này, ông Phạm Toàn góp ý: Để loại sách phổ thông phát huy được hết ý nghĩa, thì NXB không thể chỉ quan tâm đến việc in sách và truyền bá kiến thức theo hệ thống phát hành  như thông lệ; cần có một hội đồng khoa học gồm những người chịu trách nhiệm trực tiếp từng bộ môn của tủ sách. Trước mắt, chỉ nên chú trọng vào các lĩnh vực: Tâm lý học, phương pháp luận và chính trị - xã hội học.

Trong quá trình xây dựng tủ sách “Tri thức phổ thông”, cần tổ chức các CLB bạn đọc, làm phiếu theo dõi, điều tra... Việc dịch sách đúng, chính xác vẫn chưa đủ, mà cần phải có những người giỏi chuyên môn, đồng thời giỏi phương pháp sư phạm biên tập, hiệu đính lại cho chuẩn xác và nên chăng, tạo bài tập sau mỗi chương để người đọc tránh được cách tiếp thu một cách thụ động...

Đại diện NXB, bà Ngô Phương Hạnh – Trưởng phòng kinh doanh - đối ngoại - cũng cho biết: “Các đầu sách của tủ sách này, ngoài việc phát hành trên toàn quốc, chúng tôi còn đưa vào các trường đại học và phổ thông qua chương trình “Tri thức đồng hành cùng thanh niên”; giới thiệu ở những chương trình hoạt động xã hội của thanh niên...

Chúng tôi cũng sẽ lập kênh tương tác trực tiếp trên trang web  để lấy ý kiến đóng góp, ý kiến phản biện, đồng thời có những điều chỉnh kịp thời trong quá trình xuất bản. Giá sách cũng là một trong những vấn đề chúng tôi hết sức chú trọng để làm sao  “Tri thức phổ thông”  phổ cập đến nhiều đối tượng nhất”.

“Nếu nhân cơ hội này (thực hiện dự án)  gây được một đổi thay về nhận thức và hành động sư phạm thì tủ sách “Tri thức phổ thông” đã có một công lao kép: Mang lại kiến thức phổ cập cho dân và đổi thay hệ thống sư phạm” – ông Phạm Toàn kết luận.