Liên hiệp các hội và khoa học kỹ thuật Việt Nam
Thứ bảy, 31/12/2022 21:29 (GMT+7)

Những Nhà khoa học đã làm lợi cho đất nước hàng chục triệu USD

Trong bất cứ xã hội nào, bộ phận có học vấn luôn đóng vai trò quan trọng hàng đầu đối với mọi lĩnh vực. Số phận của trí thức luôn gắn liền với số phận của những cộng đồng, quốc gia cụ thể, nơi họ là thành viên.

Vì sao cần tiếng nói phản biện? Trên thực tế không có bất cứ thứ gì là hoàn hảo, vì thế bất cứ thứ gì muốn tiến tới hoàn hảo, cũng cần được soi xét nhiều chiều. Một mô hình phát triển, một đường lối, một chính sách, một điều luật, một chủ trương… có ảnh hưởng lớn đến xã hội, cho dù nhóm soạn thảo có tài giỏi đến đâu, cá nhân nào đó có là thiên tài, vì đặc tính “nhân vô thập toàn” của con người, không thể nào bao quát được toàn bộ sự đúng đắn. Sự giới hạn về mặt không gian, thời gian, văn hóa… cũng luôn là một vật cản chắn tầm mắt của những người trong cuộc. Khi đó rất cần các nhà phản biện, như những người có thể giúp họ thoát ra khỏi vấn đề để nhìn nó từ bên ngoài, từ nhãn quan khác, từ phía ngược lại. Bởi vì mục tiêu cuối cùng của phản biện là để hoàn thiện cái đang cần phản biện để xã hội ngày một tốt đẹp hơn.

tm-img-alt

PGS.TS. Trương Duy Nghĩa - Chủ tịch Hội KHKT Nhiệt Việt Nam

Hội Khoa học Kỹ thuật (KHKT) Nhiệt Việt Nam là một Hội nghề nghiệp, thành viên của Liên hiệp Hội Việt Nam, có chuyên môn sâu về Nhà máy nhiệt điện (NMNĐ), tính đến nay Hội đã phản biện, thẩm định nhiều Dự án đầu tư xây dựng NMNĐ ở các giai đoạn báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật, kết quả chấm thầu,kết quả chạy thử nghiệm thu, thẩm định các tiêu chuẩn kỹ thuật nước ngoài do nhà thầu đề nghị áp dụng cho dự án,…

Theo PGS.TS. Trương Duy Nghĩa - Chủ tịch Hội KHKT Nhiệt Việt Nam, các dự án xây dựng nhà máy nhiệt điện (NMNĐ) gồm các NMNĐ đốt than, đốt khí, NMĐ hạt nhân, là những dự án rất lớn về vốn đầu tư (từ nhiều trăm triệu USD đến 2 - 3 tỷ USD), thậm chí là những công trình quan trọng quốc gia về vốn đầu tư). Dự án NMNĐ Phả Lại 2 được đầu tư bằng nguồn vốn ODA của Chính phủ Nhật Bản, Tư vấn Dự án và Tổng thầu EPC (chìa khóa trao tay) được tuyển chọn qua đấu thầu quốc tế.

Nhiệm vụ của tư vấn là lập báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật, hồ sơ mời thầu,chấm thầu, tư vấn cho chủ đầu tư thương thảo và ký hợp đồng giao thầu, theo dõi việc chế tạo, lắp đặt, xây dựng nhà máy, đánh giá kết quả chạy thử nghiệm thu tổ máy và toàn nhà máy cho đến khi hoàn thành toàn bộ Dự án.Trúng thầu tư vấn là liên doanh quốc tế giữa hãng tư vấn EPDCI của Nhật và PPI của Úc.

Tham dự thầu có 6 liên doanh gồm các tập đoàn hàng đầu thế giới về chế tạo và xây dựng nhà máy điện, mỗi liên doanh do một Tập đoàn Nhật bản chủ trì (leader): 1-Mitsubishi; 2-Marubeni;3-Sumitomo; 4-Nisso Iwai; 5-Mitsui; 6-Tomen. Tại thời điểm triển khai dự án NMNĐ Phả lại 2, việc đấu thầu thực hiện theo các bước sau: Chủ đầu tư công bố Hồ sơ mời thầu (HSMT);các công ty quan tâm lập Hồ sơ dự thầu(HSDT),là tài liệu diễn giải việc đáp ứng các yêu cầu đã nêu trong HSMT. Thời gian kể từ khi công bố HSMT đến khi Nhà thầu nộp HSDT rất ngắn, chỉ khoảng 3 tháng, nhưng các nhà thầu đều nộp đúng hạn, mặc dù HSDT là các tập tài liệu rất lớn, chứng tỏ các nhà thầu đều là các tập đoàn lớn,dầy dạn kinh nghiệm trong đấu thầu quốc tế.

Trước khi dự thầu các nhà thầu phải qua một kỳ sơ tuyển để đánh giá về năng lực chuyên môn, kinh nghiệm thực hiện dự án. Các nhà thầu nếu đã vượt qua vòng sơ tuyển này thì việc chọn thầu chủ yếu dựa vào sự cạnh tranh về giá chào thầu. Việc mở thầu công bố giá chào thầu của các nhà thầu được thực hiện công khai.

Giá chào thầu của các nhà thầu như sau (tính tròn):

+Tổ hợp Nisso Iwai có giá chào thầu thấp nhất: 446 triệu USD

+Tổ hợp Tomen có giá chào thầu cao nhất: 738 triệu USD. Như vậy chênh lệch giữa giá chào thầu cao nhất và thấp nhất là 292 triệu USD

+Tổ hợp được liên doanh tư vấn quốc tế đề nghị trúng thầu là Mitsui có giá chào thầu 572 triệu USD (chênh lệch so với giá chào thầu thấp nhât là 126 triệu USD

Sau khi mở thầu, chủ đầu tư thành lập Tổ chuyên gia chấm thầu để lựa chọn nhà thầu. Đối với NMĐ Phả lại 2, Chủ đầu tư đã thành lập tổ chuyên gia chấm thầu (phía Việt nam) bên cạnh Tổ chuyên gia của Tư vấn quốc tế, gọi là Tổ chuyên gia của Chủ đầu tư. Hai tổ chuyên gia có báo cáo kết quả chấm thầu riêng nhưng kết quả gần tương tự nhau. Chủ đầu tư còn thành lập Tổ chuyên gia thẩm định kết quả chấm thầu của hai tổ chuyên gia trước. Trên cơ sở kết quả chấm thầu này, Chủ đầu tư công bố nhà thầu trúng thầu. Do có sự chênh lệch rất lớn giữa các giá chào thầu và giá trúng thầu nên đã gây ra sự thắc mắc và khiếu nại của nhà thầu với Nhà nước việt nam.

Khi có sự khiếu nại của các nhà thầu hoặc khi các cơ quan quản lý nhà nước thấy việc chấm thầu có những khúc mắc,thì tùy loại dự án,sẽ thành lập tổ chuyên gia độc lập để thẩm tra kết quả chấm thầu trước đó, thường được gọi là Tổ chuyên gia của nhà nước để phân biệt với tổ chuyên gia của Chủ đầu tư. Hội Nhiệt Việt nam được giao chủ trì Tổ chuyên gia độc lập này. Như thế không phải dự án nào cũng phải thành lập Tổ chuyên gia độc lập thẩm tra kết quả chấm thầu của Chủ đầu tư, mà chỉ khi có khiếu nại hoặc việc chấm thầu Dự án có vấn đề. Kết luận của Tổ thẩm định nhà nước có thể coi là cuối cùng.

PGS. TS Trương Duy Nghĩa kể: Việc thẩm tra độc lập kết quả chấm thầu dự án NMNĐ Phả Lại 2 được thực hiện từ năm 1997, dự án cũng đã được hoàn thành xây dựng và đã đi vào sản xuất được gần chục năm nay, trách nhiệm của các bên liên quan trong việc thực hiện Dự án cũng đã kết thúc từ lâu. Dự án NMNĐ Phả Lại 2 là dự án nhiệt điện lớn nhất ở Việt Nam khi ấy, gồm 2 tổ máy công suất mỗi tổ 300MW, cũng là tổ máy có công suất lớn nhất trong hệ thống điện Việt Nam lúc đó (tổ máy của NM Thủy điện Hòa Bình có công suất 240MW, tổ máy của NMNĐ Phả Lại 1 có công suất 110MW). Dự án sử dụng vốn vay ODA của Nhật, lần đầu tiên đấu thầu chọn thuê tư vấn quốc tế lập Dự án và đấu thầu quốc tế chọn nhà thầu cung cấp thiết bị theo hình thức chìa khóa trao tay (tổng thầu EPC). Tất cả các bước triển khai Dự án từ đấu thầu tuyển chọn tư vấn quốc tếđến chấm thầu và chọn nhà thầu trúng thầu đều có sự giám sát của cơ quan quản lý vốn vay ODA của Nhật Bản.

tm-img-alt

Nhà máy Nhiệt điện Phả Lại

PGS. TS Trương Duy Nghĩa nhớ lại: Khi thẩm tra, Tổ chuyên gia độc lập nhận thấy việc chấm thầu của Tư vấn quốc tế có nhiều sai phạm và vi phạm nguyên tắc đấu thầu. Đó là:sau khi mở thầu công khai giá chào thầu của các nhà thầu và sau khi đã triển khai công việc chấm thầu 1 tháng, Tư vấn mới đề ra thang điểm chấm thầu (xin được gọi là barem chấm điểm) mà đúng ra barem điểm này phải được lập và công bố cùng với HSMT hay ít nhất phải được công bố trước khi mở thầu. Barem điểm phải được Chủ đầu tư phê duyệt trước khi công bố. Tư vấn quốc tế đã vi phạm nghiêm trọng 2 nguyên tắc này. Vì vậy về nguyên tắc barem điểm là không hợp pháp. Hơn nữa, cách cho điểm trong barem có nhiều điều không đúng nhưng đã là căn cứ quan trọng để tư vấn chấm thầu, cho điểm các nhà thầu và chọn nhà thầu trúng thầu.

PGS.TS Trương Duy Nghĩa đã cùng Tổ chuyên gia độc lập khẳng định, nội dung barem điểm rất không hợp lý: Gộp điểm về giá và điểm về kỹ thuật thành 1 bảng điểm chung, trong đó điểm về giá chỉ được tối đa 30 điểm, điểm kỹ thuật tối đa 70 điểm (thang điểm 100) Giá chào thầu chênh lệch rất lớn, nay quy về 30 điểm thì tổ hợp chào giá thấp nhất được 30 điểm, tổ hợp chào giá cao nhất được 19 điểm, chênh nhau 11 điểm tương ứng với số tiền chênh là 296 triệu USD, nghĩa là mỗi điểm có giá trị tương ứng 26,9 triệu USD. Trong khi đó giá kỹ thuật cao nhất được 70 điểm nhưng việc chấm điểm nặng về định tính, tùy theo quan điểm của người chấm, có thể chênh nhau tới 5 -7 điểm cho mỗi hạng mục chấm, tương đương hàng trăm triệu USD. Barem điểm và cách cho điểm như vậy là không đúng, không phù hợp với thông lệ chấm thầu quốc tế. Hơn nữa các nhà thầu đã qua vòng sơ tuyển về kỹ thuật, nghĩa là đã đạt yêu cầu về trình độ và kinh ngiệm kỹ thuật, thì không thể gộp điểm kỹ thuật vào chung thang điểm về giá.

Để đánh giá các nhà thầu, tổ chuyên gia độc lập cho rằng: Cần đưa về mặt bằng đánh giá chung, gọi là chỉnh giá về giá đánh giá thầu.Việc chỉnh giá của Tư vấn quốc tế có nhiều chỗ không đúng, thậm chí áp đặt giá theo chủ quan dẫn tới kết quả chỉnh giá về giá đánh giá thầu không chính xác và tất nhiên do đó việc chọn nhà thầu trúng thầu là không đúng. Giá đánh giá thầu là giá do Tổ chuyên gia xét thầu lập ra khi chấm thầu, có giá trị trong nội bộ tổ chuyên gia để so sánh trên cùng một mặt bằng giữa các nhà thầu, còn khi ký hợp đồng giao thầu vẫn chủ yếu dựa vào giá chào thầu, có thể thêm bớt so với giá chào thầu ban đầu do thêm bớt các hạng mục công trình khi ký hợp đồng giao thầu chính thức.

Trên cơ sở kết quả chấm thầu thẩm tra của tổ chuyên gia độc lập, đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ không công nhận nhà thầu trúng thầu theo kiến nghị của Tư vấn nước ngoài. Thủ tướng đã chấp nhận kiến nghị của chúng tôi và nhà thầu do chúng tôi kiến nghị trúng thầu là Sumitomo có giá chào thầu (524 triệu USD) thấp hơn nhà thầu do Tư vấn kiến nghị là 48 triệu USD.

tm-img-alt

Nhà máy Nhiệt điện Cà Mau

Ngoài Dự án NMNĐ Phả lai 2, Hội KHKT Nhiệt Việt nam còn thẩm định kết quả chấm thầu dự án NMNĐ khí Cà Mau 1 công suât 750 MW. Tại Dự án này, tư vấn của Chủ đầu tư đã đề nghị chọn nhà thầu A trúng thầu vì suất đầu tư thấp hơn so với các dự án khác.Chúng tôi được giao thẩm định lại kết quả chấm thầu của Chủ đầu tư và thấy rằng cần để nhà thầu B trúng thầu do thiết bị của nhà thầu B có các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật cao hơn, nên so sánh giữa chi phí đầu tư và chi phí vận hành thì chủ đầu tư sẽ tiết kiệm được 42 triệu USD trong quá trình vận hành nhà máy, Thủ tướng đã chấp nhận kiến nghị của chúng tôi và giao cho nhà thầu B thực hiên ngay cho NMĐ Cà Mau 2, giống hệt Cà Mau 1 với cùng một giá như Cà Mau 1, bỏ qua các giai đoạn làm các báo cáo đầu tư.

Hội KHKT Nhiệt còn được giao thẩm tra các tiêu chuẩn kỹ thuật do Tổng thầu nước ngoài đệ trình để áp dụng cho NMNĐ Vĩnh Tân 2, NMNĐ Duyên Hải 3 Mở rộng. Tuy các công việc này không đánh giá được bằng tiền nhưng có ý nghĩa rất lớn trong việc bảo đảm chất lượng thiết bị và toàn bộ dự án, vì qua thẩm tra tiêu chuẩn đã phát hiện rất nhiều quy định trong tiêu chuẩn do Tổng thầu kiến nghị thấp hơn so với các quy định chung, kể cả so với các quy định của TCVN.

Xem Thêm

Người đam mê những sáng kiến kỹ thuật môi trường từ rác thải
Tại vòng chung khảo Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Phú Yên lần thứ 10 (2022-2023) tổ chức ngày 3/8 vừa qua, tôi đặc biệt chú ý tới giải pháp “Thiết bị ủ rác thải hữu cơ dễ phân hủy sinh học cụm dân cư” là 1/41 giải pháp được chọn vào Chung khảo và đã đạt giải Ba, thuộc lĩnh vực: Nông-Lâm-Ngư nghiệp,Tài nguyên và Môi trường của TS Võ Anh Khuê và cộng sự.
Máy hốt lúa - Sản phẩm sáng tạo khoa học kỹ thuật của một nông dân
Đầu tháng 6/2023, Liên hiệp Hội Phú Yên về thôn Xuân Thạnh 1, xã Hòa Tân Tây, huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên để “Mục sở thị” chiếc máy hốt lúa của anh Nguyễn Ngọc Trí, Đồng thời, tư vấn để anh Trí tham gia Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Phú Yên, lần thứ 10 (2022-2023) vì nhận thấy đây là mô hình sáng tạo, được mọi người đánh giá cao.
Giải Nhất Hội thi toàn quốc: Tôi đã thất bại mấy lần rồi!
Quê anh ở TX Đông Hòa (Phú Yên). Tốt nghiệp cử nhân Địa lý, trường Đại học KHXH &NV ở TP Hồ Chí Minh năm 2007. Anh đi làm thuê một thời gian tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long để học hỏi cách làm củi từ trấu. Năm 2009 anh về làng lập nghiệp bằng việc nghiên cứu sản xuất củi đốt bằng việc tái chế vỏ trấu và giàu lên từ sản phẩm này.
Phú Yên: Thầy Nguyễn Lưu Hồng - Người đam mê sáng tạo
Trường cao đẳng Nghề Phú Yên luôn tích cực khuyến khích giáo viên, học sinh, sinh viên tham gia các cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu nên nhi đồng (STTN-NĐ), Hội thi sáng tạo kỹ thuật của tỉnh và đạt nhiều giải cao. Trong đó, thầy giáo Nguyễn Lưu Hồng là người có nhiều đóng góp, ghi dấu ấn sâu đậm cho hoạt động này.
Người ươm mầm khoa học kỹ thuật Việt Nam
Giáo sư, viện sĩ Vũ Tuyên Hoàng, Nhà khoa học, Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới. Giải thưởng Hồ Chí Minh , giải thưởng Lúa thế giới; Nguyên Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam.

Tin mới

Phát huy vai trò của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ trong bối cảnh chuyển đổi số
Văn kiện Đại hội XIII của Đảng (năm 2021) đã xác định 12 định hướng chiến lược phát triển đất nước đến năm 2030, trong đó nhấn mạnh hai nội dung mang tính nền tảng, đó là: “Công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, chú trọng đổi mới sáng tạo, đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia , phát triển nền kinh tế số, xã hội số ”.
Hoàn thiện các quy chế về tổ chức và hoạt động của Liên hiệp Hội Việt Nam
Ngày 06/12, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức Hội thảo “Giải pháp hoàn thiện các quy chế về tổ chức và hoạt động của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam”. Ông Nguyễn Quyết Chiến – Tổng Thư ký Liên hiệp Hội Việt Nam chủ trì hội thảo.
Phát huy sức sáng tạo của đội ngũ trí thức KH&CN trong nghiên cứu khoa học
Nhiều năm qua, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Bình Định và các hội thành viên luôn chú trọng công tác tập hợp, phát huy, khơi dậy sức sáng tạo của đội ngũ trí thức thông qua các hoạt động nghiên cứu khoa học và triển khai các tiến bộ công nghệ vào sản xuất và đời sống.
Tư vấn, phản biện phải thực chất, tránh hình thức và tránh sợ trách nhiệm
Đó là ý kiến của đại biểu Nguyễn Hữu Quang (Tổng Hội Y học Việt Nam) tại Hội thảo Tổng kết hoạt động Tư vấn, Phản biện và Giám định xã hội năm 2023 được tổ chức vào sáng ngày 05/12 tại tỉnh Hòa Bình. Hội thảo do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phối hợp với Liên hiệp hội tỉnh Hòa Bình tổ chức.
Giải pháp nào thúc đẩy chuyển đổi số trong giáo dục hiệu quả!?
Diễn Đàn Công Nghệ Và Chuyển Đổi số Giáo dục (EDTECH VIETNAM) do Viện Sáng tạo và Chuyển đổi số (Liên hiệp Hội Việt Nam); Hội tự động hóa Việt Nam; Viện Công ghệ thông tin (Đại học Quốc gia Hà Nội); các tổ chức quốc tế phối hơp tổ chức trong năm qua với các chuỗi hoạt động như hội thảo, triển lãm, tọa đàm đã gặt hái được nhiều kết quả đáng ghi nhận.
Đắk Lắk: Trao giải Cuộc thi sáng tạo dành cho thanh thiếu niên, nhi đồng
Ngày 02/12/2023, Ban tổ chức Cuộc thi sáng tạo dành cho thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Đắk Lắk lần thứ 11 đã tổ chức tổng kết, trao giải Cuộc thi. Tham dự buổi lễ có ông Vương Hữu Nhi - Chủ tịch Liên hiệp hội; đại diện lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Khoa học và Công nghệ, Tỉnh đoàn Đắk Lắk; các giáo viên, phụ huynh và hơn 300 học sinh các trường.
Khai mạc Hội nghị Thành phố thông minh Việt Nam – châu Á 2023
Hội nghị Thành phố thông minh Việt Nam – châu Á 2023 (Vietnam - Asia Smart City Summit 2023) đã khai mạc vào sáng 29-11 tại Hà Nội. Sự kiện do UBND thành phố Hà Nội; Sở Thông tin và Truyền thông và Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA), phối hợp tổ chức với chủ đề “Khai thác dữ liệu – Xây dựng Thành phố thông minh, phát triển bền vững.