Những người Việt trẻ và dự án gác sóng thần
Cũng hết sức tình cờ, ngày 26/12/2004, ngày cuối cùng của buổi hội thảo offline tại Paris, lại cũng chính là ngày thảm họa sóng thần Sumatra xảy ra. Chương, một thành viên trong nhóm, nhớ lại: "Với trách nhiệm của những nhà khoa học trái đất, bọn mình cảm thấy cần phải truyền tải lại thật rõ ràng, chính xác những gì đã xảy ra, cũng như phân tích đầy đủ các khía cạnh khoa học của nó". Vậy là quyết định làm "Động đất Sumatra và sóng thần Ấn Độ Dương", công trình chung đầu tiên của nhóm.
Thời gian biên soạn công trình, cả nhóm bảy người làm việc ở bốn nước khác nhau - Ireland, Pháp, Đức và Hàn Quốc - liên hệ chủ yếu qua email, chat và website. Dù chỉ gián tiếp qua mạng, nhưng tranh luận cũng nhiều phen nảy lửa. Thành làm phản biện cho công trình kể lại, có nhiều vấn đề phản biện không đồng ý, bên biên soạn chỉnh sửa mãi mà vẫn không thống nhất được, mail qua mail lại mãi suốt gần hai tháng. Và công bố cũng có cách của nhóm. Các bạn đăng trên web, ai quan tâm thì download (tải xuống máy). Tưởng ít người biết, vậy mà phản hồi về từ khắp năm châu.
Lần đầu làm online cũng có nhiều thiếu sót. Thành tiết lộ, sau công trình đầu tiên này, có thêm kinh nghiệm làm việc online, các bạn đang đầu tư làm một chuyên đề về năng lượng và hy vọng đến tháng 9-2005 sẽ hoàn thành.
Tuổi đời của VnGG trung bình 27-28. Chương sinh năm 1978, đang trong năm cuối chương trình nghiên cứu sinh tiến sĩ địa vật lý tại Ireland. Thành sinh năm 1979, sang Pháp từ năm 1999. Đến tháng 9 năm nay, anh bảo vệ tiến sĩ động lực biển. Các bạn khác hầu hết là thạc sĩ hoặc đang làm nghiên cứu sinh.
"Sống lâu lên lão làng ấy mà!", Thành cười. VnGG hoạt động qua mạng nhưng cơ cấu hoàn chỉnh, công việc phân công rạch ròi, chính xác. Nhất là trong hoạt động nghiên cứu, xây dựng khung đánh giá và thẩm định công trình theo tiêu chuẩn tạp chí khoa học quốc tế. Công trình "Động đất Sumatra và sóng thần Ấn Độ Dương 26/12/2004" đã được giới chuyên môn đánh giá cao.
Ông Lê Công Thành, Giám đốc Trung tâm Quốc gia dự báo Khí tượng Thủy văn nhận xét: "Công trình được biên soạn rất tốt, tổng hợp được các giá trị nghiên cứu của khoa học thế giới. Bài viết có giá trị tham khảo tốt cho giới chuyên môn. Các bạn cũng Việt hoá các thuật ngữ khoa học chính xác mà vẫn rất Việt Nam, người ngoài ngành đọc cũng rất dễ hiểu".
Báo Khoa học Phổ thôngcũng trích đăng hai chương của công trình. Ban đầu các bạn định nghiên cứu về hệ thống cảnh báo thiên tai nhưng đến khi bắt tay vào cả nhóm quyết làm một nghiên cứu tổng hợp.
Xem trên web mới thấy nó thực sự là một công trình online với những tính năng phi văn bản, chỉ có báo trực tuyến mới làm được. Đấy là những bản đồ động, tương tác trực tuyến. Một bản đồ động diễn tả toàn bộ hình ảnh của trận sóng thần, có giá trị hơn hàng chục trang viết mô tả tỉ mỉ.
Chương cho biết, các bạn không làm nghiên cứu chuyên sâu. Ai thuộc bất kỳ ngành học nào cũng có thể hiểu được nội dung. Phản hồi nhiều vô kể. Khen có, chê có. Quan trọng là nó được mọi người quan tâm. Thanh Hương, sinh viên ngành xã hội đang học ở Việt Nam cho biết: "Dù không phải là ngành học của mình nhưng mình cũng hay vào đọc tin". Sau gần hai tháng công bố, các bạn vẫn đang hoàn chỉnh để đưa ra một phiên bản mới cập nhật và hoàn thiện hơn.
Vào forum VnGG, topic "Thân thương Việt Nam" của một thành viên ở Anh post toàn ảnh chụp Việt Nam, một thành viên tâm sự qua mạng: "Xem ảnh tôi nhớ nhà quá!" Họ kể cho nhau nỗi nhớ và yêu cái nắng hoàng hôn trên Hồ Tây, những phố Hà Nội ngập nước mùa lũ, những chiếc xích lô chở dăm bảy khách kẽo kẹt trên cầu Tràng Tiền, những con đường ngoại ô TP Hồ Chí Minh chìm trong nước triều cường.
"Sáu năm xa mẹ, bao giờ mới định về nước?". Thành trả lời ngay: "Một vài năm nữa sẽ về. Mình hứa đấy!". Cái câu "hứa" mang niềm tin của một ngày hội ngộ. Sau những hoạt động qua email, qua chat, qua website, những nhà khoa học trẻ sẽ tổ chức hội thảo VnGG trên chính quê hương của mình. Họ chỉ tiếc một điều, không gặp nhau được đúng dịp kỷ niệm 30 năm giải phóng miền nam, kỷ niệm sự kiện đem đến cho họ một thứ "chứng minh thư" đặc biệt khi chu du nước người, những vùng đất, con người xa lạ chỉ cần nghe "Việt Nam - Hồ Chí Minh" là nở nụ cười tươi rói.
Nghiên cứu "Động đất Sumatra và sóng thần Ấn Độ Dương 26/12/2004" được VnGG tổng hợp từ nhiều nguồn tư liệu chính xác, biên soạn thành công trình toàn cảnh về sự kiện trên. Nghiên cứu gồm sáu phần chính về sự kiện 26/12/2004: nguyên nhân, các tác động, phân tích diễn biến, giới thiệu hệ thống cảnh báo trên thế giới, mức độ nguy hiểm, báo cáo thiệt hại, hậu quả về môi trường và sinh thái... Phần nội dung thảo luận về hệ thống cảnh báo thiên tai trên thế giới (phần 3) được Trung tâm Quốc gia dự báo Khí tượng Thủy văn và Báo Khoa học Phổ thông đánh giá cao. Phần phụ lục gồm các câu hỏi đáp về sóng thần, giải thích cơ chế hình thành và lan truyền của sóng thần và giới thiệu về những trận sóng thần trong lịch sử. - Tài liệu gồm 77 trang, chia thành các file rời giúp download thuận tiện. Bạn đọc quan tâm có thể download tại địa chỉ: Nguồn:www.nhandan.com.vn ngày 29/4/2005 |