Nhớ mùa thu năm ấy...

Ðại tướng Võ Nguyên Giáp viết: "Những ngày trước cuộc khởi nghĩa, trăm công nghìn việc gấp gáp, vì phải làm việc nhiều, Bác Hồ bị mệt nặng. Tuy vậy, Bác vẫn gắng làm việc. Bác yếu nhiều, người hốc hác hẳn đi mà thuốc thang không có, chỉ kiếm được vài viên thuốc cảm và ký ninh. Bác đã uống nhưng không đỡ. Thấy Bác sốt nặng, lại mê sảng, tôi rất lo...

Ðêm ấy, tôi ở lại với Bác trong cái lán giữa rừng. Lúc nào tỉnh, Bác lại nói đến công việc. Bác dặn: "Lúc này, thời cơ thuận lợi đã đến, dù hy sinh đến đâu, dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn, cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập...".

Rồi đồng chí Nguyễn Lương Bằng đến thăm Bác. Ðồng chí Nguyễn Lương Bằng nhớ lại cuộc gặp ấy: "Chúng tôi đến Tân Trào, anh Giáp cho biết, Ông Cụ đang chờ, nhưng ốm lắm. Mấy hôm trước có vẻ nguy kịch, tưởng chết. Ông Cụ đã một lần cho gọi anh Phạm Văn Ðồng và anh Võ Nguyên Giáp vào bàn công tác như có ý giối giăng.

Bấy giờ đã vào thu, lại sau những trận mưa liên miên, khí trời lành lạnh. Ông Cụ ngồi xổm một mình trên sàn. Tôi nhận ra ngay Ông Cụ. Nhưng Ông Cụ hom hem quá, khác hẳn đồng chí Vương hồi ở Trung Quốc. Ông Cụ đã để râu, tóc lốm đốm bạc, hai má hóp lại, mình mặc áo cộc chàm, hai chân gầy làm cho hai ống quần xoóc càng rộng, chỉ có đôi mắt là vẫn sáng và giọng nói vẫn đầm ấm, từ tốn như xưa...".

Rồi Bác dứt được cơn sốt, nhờ bài thuốc dân tộc. Quốc dân Ðại hội Tân Trào họp, Bác tuy còn yếu mệt nhưng vẫn chống gậy đến họp. Ðại hội bầu ra Ủy ban Dân tộc giải phóng, Cụ Hồ được bầu làm Chủ tịch. Ngày 16-8-1945, Cụ Hồ thay mặt Ủy ban Dân tộc giải phóng đọc lời thề: "Trước lá cờ thiêng liêng của Tổ quốc, chúng tôi nguyện kiên quyết lãnh đạo nhân dân tiến lên, ra sức chiến đấu chống quân thù, giành lại độc lập cho Tổ quốc. Dù phải hy sinh đến giọt máu cuối cùng, quyết không lùi bước".

Lán Nà Lừa (Tuyên Quang) nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh ở và làm việc trong giai đoạn năm 1945

Sau Quốc dân Ðại hội Tân Trào, cả nước bước vào những ngày chuẩn bị Tổng khởi nghĩa, giành chính quyền về tay nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến, trong đó cóđoạn:

"Hỡi đồng bào yêu quý!

Giờ phút quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng lên đem sức ta mà tự giải phóng cho ta.

Nhiều dân tộc bị áp bức trên thế giới đang ganh đua nhau tiến bước giành chính quyền độc lập. Chúng ta không thể chậm trễ.

Tiến lên! Tiến lên! Dưới lá cờ Việt Minh, đồng bào hãy dũng cảm tiến lên!".

Cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đại thành công. Nhân dân ta đã giành được quyền làm chủ non sông gấm góc của mình. Ngày 25-8-1945, Bác Hồ về Hà Nội. Chiếc thuyền đinh có mui chở Bác và đoàn cán bộ cập bến Phú Xá, huyện Từ Liêm. Ðại tướng Võ Nguyên Giáp và mấy đồng chí lãnh đạo cao cấp ra đón Bác về. Sau một đêm nghỉ tại nhà bà An cơ sở cách mạng ngoại thành ở Phú Gia, Bác chuẩn bị về nội thành. Ðại tướng viết: "Bác ở một ngôi nhà gạch nhỏ nhưng sạch sẽ. Chúng tôi bước vào, nhìn thấy Bác đang nói chuyện với cụ chủ nhà... Chúng tôi báo cáo với Bác tình hình khởi nghĩa ở Hà Nội và các tỉnh... Chúng tôi nói với Bác về việc sớm ra mắt của Chính phủ. Ủy ban Giải phóng dân tộc được Quốc dân Ðại hội Tân Trào bầu sẽ trở thành Chính phủ lâm thời".