Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ tư, 29/08/2007 17:15 (GMT+7)

Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phân cơ thể người và hiến, lấy xác bắt đầu có hiệu lực

Luật ban hành nhằm giải quyết sự đòi hỏi của thực tế

Ghép tạng được cho là cách duy nhất để cứu chữa những bệnh nhân bị suy những tạng quan trọng ở giai đoạn cuối. Năm 1992, chúng ta đã ghép thận ca đầu tiên. Tính đến nay, Việt nam đã ghép thành công được 163 ca, trong đó có 158 ca ghép thận, 04 ca ghép gan và 01 ca ghép tủy. Tất cả các ca ghép này đều lấy thận, gan của người sống là cha, mẹ, anh, chị, em trong gia đình, cùng huyết thống, có các chỉ số sinh học tương đương, chưa có trường hợp nào lấy bộ phận cơ thể người hiến sau khi chết. Đây là một thành tựu lớn của ngành y khoa Việt Nam nhưng so với nhu cầu thực tế thì số lượng này không đáp ứng đủ. Hiện nay, cả nước có khoảng 5.000 – 6.000 người suy thận mãn cần được ghép thận, tại Hà Nội đã có gần 1.500 người được chỉ định ghép gan nhưng không có nguồn. Do vậy đã có người phải sang một số nước khác để ghép thận, ghép gan. Nhu cầu về mô, hiện tại có khoảng hơn 5.000 người bệnh ở Việt Nam đang chờ được ghép giác mạc. Số giác mạc được dùng để ghép chủ yếu lấy từ nguồn viện trợ của các tổ chức phi Chính phủ (khoảng 50 – 100 giác mạc/năm) và không có nguồn từ người cho giác mạc.

Mục tiêu của ngành y tế Việt Nam đến năm 2020 có thể thực hiện được khoảng 1.000 ca ghép thận, 80 – 100 ca ghép gan, 20 – 30 ca ghép tim và 10 – 15 ca ghép phổi, 2.000 ca ghép giác mạc... Muốn vậy phải có nhiều mô, bộ phận cơ thể người hiến tự nguyện, nếu chỉ chờ vào nguồn hiến bộ phận cơ thể người của người thân là không thể đủ. Do đó, việc lấy mô, bộ phận cơ thể ở người hiến tự nguyện ngoài huyết thống và đặc biệt là ở người hiến sau khi chết là vô cùng cấp thiết. Thật ra, việc lấy và ghép mô, bộ phận của cơ thể người đã được Luật Bảo vệ sức khỏe nhân dân năm 1989 và Điều lệ Khám bệnh, chữa bệnh và phục hồi chức năng năm 1991 đề cập đến. Nhưng chỉ mang tính nguyên tắc, chưa cụ thể, chưa đầy đủ nên khó thực hiện trong thực tiễn. Ngày 19.5.2005, Quốc hội đã thông qua Bộ luật Dân sự (sửa đổi), theo đó, có 3 điều quy định về hiến bộ phận cơ thể người đã được ghi nhận: quyền hiến xác, bộ phận cơ thể sau khi chết và quyền nhận bộ phận cơ thể người.

Ngày nay, việc “hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người” đã trở nên phổ biến trên thế giới. Để tạo cơ sở pháp lý cho các hoạt động này, đa số các nước trên thế giới đều có đạo luật riêng cho việc hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người như Pháp, Mỹ, Canada, Úc, Bỉ, Trung Quốc, Nhật Bản, Singapore, Thái Lan... vì thế số bệnh nhân được ghép mô, bộ phận cơ thể người ở các nước này ngày càng tăng.

Luật xây dựng trên cơ sở tự nguyện, nhân đạo phù hợp với hiến pháp

Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác được xây dựng trên các quan điểm: Tôn trọng sự tự nguyện của người hiến, người được ghép mô, bộ phận cơ thể người; Vì mục đích nhân đạo, chữa bệnh, giảng dạy hoặc nghiên cứu khoa học; Không nhằm mục đích thương mại; Giữ bí mật về các thông tin có liên quan đến người hiến, người được ghép, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác; Phù hợp với Hiến pháp, Bộ luật Dân sự (sửa đổi) năm 2005 và điều kiện kinh tế xã hội ở Việt Nam.

Luật gồm 6 chương và 40 điều với những quy định cụ thể về hiến, lấy mô, bộ phận cơ thể ở người sống; hiến, lấy mô, bộ phận cơ thể ở người sau khi chết và hiến, lấy xác; ghép mô, bộ phận cơ thể người; ngân hàng mô và trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người,... Luật áp dụng đối với tất cả các tổ chức, cá nhân Việt Nam, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức, cá nhân nước ngoài có liên quan đến hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác tại Việt Nam.

Những hành vi sau đây bị nghiêm cấm (điều 11):

a) Lấy trộm mô, bộ phận cơ thể người; lấy trộm xác,

b) Ép buộc người khác phải cho mô, bộ phận cơ thể người hoặc lấy mô, bộ phận cơ thể của người không tự nguyện hiến,

c) Mua, bán mô, bộ phận cơ thể người; mua, bán xác,

d) Lấy, ghép, sử dụng, lưu giữ mô, bộ phận cơ thể người vì mục đích thương mại,

đ) Lấy mô, bộ phận cơ thể ở người sống dưới mười tám tuổi,

e) Ghép mô, bộ phận cơ thể của người bị nhiễm bệnh theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Y tế quy định,

g) Cấy tinh trùng, noãn, phôi, giữa những người cùng dòng máu về trực hệ và giữa những người khác giới có họ trong phạm vi ba đời,

h) Quảng cáo, môi giới việc hiến, nhận bộ phận cơ thể người vì mục đích thương mại,

i) Tiết lộ thông tin, bí mật về người hiến và người được ghép trái với quy định của pháp luật,

k) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để làm sai lệch kết quả xác định chết não.

Trên đây là những hành vi nguy hiểm cho xã hội, cần phải được nghiêm cấm. Quy định này vừa mang tính chất răn đe vừa thể hiện tính chất nghiêm khắc của xã hội, nhà nước.

Nguồn: Thuốc & Sức khỏe, số 335, 1/7/2007, tr 28

Xem Thêm

Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Ngày 25/6/2025, tại Tp. Huế, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) chủ trì, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Huế (Liên hiệp Hội TP. Huế) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức để góp phần tích cực cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023”.
An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Diễn đàn Dầu khí và Năng lượng 2025: Thúc đẩy hình thành hệ sinh thái năng lượng an toàn, hội nhập
Ngày 28/7, Diễn đàn Dầu khí và Năng lượng thường niên 2025 với chủ đề “Chuyển dịch năng lượng: Tầm nhìn và Hành động” đã diễn ra tại Hà Nội do Hội Dầu khí Việt Nam (Hội DKVN) phối hợp cùng Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) tổ chức. Diễn đàn là một trong những sự kiện quan trọng Chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ Petrovietnam lần thứ IV, nhiệm kỳ 2025-2030.
Đoàn công tác VUSTA tham dự Cuộc họp lần thứ 33 Đại hội đồng FEIAP tại Thái Lan
Từ ngày 23-25/7/2025, đoàn công tác của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) do ông Nguyễn Quyết Chiến - Tổng Thư ký làm Trưởng đoàn đã tham dự Cuộc họp lần thứ 33 Đại hội đồng Liên đoàn các tổ chức Kỹ thuật châu Á - Thái Bình Dương (FEIAP) tại Bangkok, Thái Lan. Tham gia đoàn công tác có đại diện Ban Khoa học và Hợp tác quốc tế, Văn phòng VUSTA.
Chủ tịch VUSTA Phan Xuân Dũng dự Lễ kỷ niệm 50 năm thành lập Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam
Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam được thành lập ngay sau giải phóng năm 1975. Trong suốt 50 năm qua, Hội đã có nhiều đóng góp quan trọng cho hoạt động tư vấn chính sách đối với các vấn đề trọng đại của đất nước. Gần đây nhất là phản biện trong góp ý văn kiện Đại hội XIII và XIV của Đảng, các đề án tăng trưởng xanh, đường sắt cao tốc, quy hoạch vùng và dự thảo nhiều chính sách kinh tế quan trọng...
Lãnh đạo VUSTA tham dự Hội nghị IAS 2025
Đoàn công tác của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) do PGS.TS Phạm Ngọc Linh, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy, Phó Chủ tịch VUSTA, Giám đốc Ban Quản lý dự án Quỹ Toàn cầu - VUSTA về phòng, chống HIV/AIDS làm trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị Khoa học quốc tế về phòng, chống HIV/AIDS 2025 (Hội nghị IAS 2025) tại Rwanda từ ngày 12/7 đến ngày 17/7/2025.
Thắp nến tri ân nhân Kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh Liệt sĩ
Ngày 24/7, nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947–27/7/2025), Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phối hợp cùng Đoàn Thanh niên Hội Nhà báo Việt Nam và Liên minh Hợp tác xã Việt Nam trang trọng tổ chức Chương trình “Thắp nến tri ân” tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ tại Nghĩa trang Mai Dịch (Cầu Giấy, Hà Nội).
Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh
Đại hội Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam (VUSTA) nhiệm kỳ 2025–2030 được tổ chức thành công vào sáng ngày 21/7. Tại Đại hội, đại diện Đoàn Thanh niên VUSTA đã có bài phát biểu chúc mừng đại hội. Bí thư Đoàn Thanh niên Lê Thị Thủy khẳng định: “Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh và luôn xác định rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong công cuộc đổi mới đất nước”.