Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ sáu, 03/03/2006 22:14 (GMT+7)

Học hàm, học vị: Sản phẩm giả?

Xét lại quá trình lịch sử, chúng ta thấy việc để có hàng loạt sản phẩm loại hai, thiếu chất lượng, thiếu thực chất như hiện nay, đều có nguyên nhân của nó, trong đó có việc xét duyệt chức danh một cách dễ dãi mà chúng ta đã từng thực hiện. Đó là vào quãng những năm 80. Từ chỗ để làm được phó tiến sĩ, người ta phải trải qua rất nhiều thủ tục phức tạp như có bằng ngoại ngữ, chính trị, thậm chí xét cả lý lịch… thì thời điểm đó, những thủ tục này dường như bị bỏ qua. Thay vì phải có bằng tiến sĩ khoa học mới được phong giáo sư thì chỉ cần có bằng phó tiến sĩ là được. Thậm chí, đã từng xuất hiện một loại “văn bằng”: giấy chứng nhận tương đương phó tiến sĩ. Phức tạp xuất pháp ở chỗ cá biệt có những người giỏi nhưng không có bằng cấp đã được phong chức danh khoa học, kéo theo hàng trăm người khác ăn theo, được phong chức danh không cần bằng cấp. Dần dần đi đến chỗ phong bừa bãi.

Thế là sau khi “đầy đủ” thâm niên, lý lịch, công trình…, các tân giáo sư lại phải bổ sung cho mình giấy tương đương phó tiến sĩ. Một cảnh chạy chợ đã diễn ra cấp tập trước ngày phong chức danh. Có những giáo sư một ngày ngồi dăm bảy hội đồng. Có người ngày ngồi hơn chục hội đồng, tối cũng phải làm việc. Nhưng tất cả chỉ là hình thức, người ta bỏ phiếu “thuận”, vì đâu là bạn bè của mình. Hãn hữu có một số trường hợp bị từ chối, ứng viên vẫn cứ được “phong”, còn người phản bác thì bị mang tiếng. Không có không khí của đánh giá khoa học: phản biện, đọc nhận xét… Sự cả nể nằm trong chính sách mà những nhà khoa học thời đó khó có thể có sự lựa chọn nào khác.

Đáng bàn nữa là phần lớn các nhà khoa học dùng chức danh không phải để làm nghiên cứu mà dùng để tiến thân. Theo số liệu thống kê, chỉ có 30% người làm khoa học thực sự làm khoa học, còn lại 70% làm quản lý. Rõ ràng, chúng ta đang đào tạo làm quan chứ không phải để phục vụ cuộc sống.

Bên cạnh đó, sự đãi ngộ và đánh giá của nhà nước đối với các chức danh khoa học là không hợp lý, có sự cào bằng. Nhiều nhà khoa học cho rằng, chính vì sự đãi ngộ không xứng đáng nên yêu cầu đối với giới khoa học cũng không cao, nếu không nói là quá thấp.

Để giải quyết tình trạng này cần một giải pháp tổng thể và không nên tách rời vấn đề giáo dục và khoa học. Chúng ta hiện rất sai lầm khi bỏ học vị TSKH, bỏ một nấc thang học vị rất thực chất mà nhiều nước vẫn đang sử dụng. Bên cạnh đó, để tránh tình trạng cá mè một lứa trong giới khoa học, nên đặt ra những tiêu chuẩn nhất định như phải có những công trình, sáng chế, có tác dụng tích cực cho xã hội sau một thời gian nhận bằng tiến sĩ.

Trong ngành y-sinh học, 30 năm qua, số lượng bài báo khoa học do các nhà nghiên cứu từ Việt Nam công bố trên tập san khoa học quốc tế chỉ trên dưới 300 bài, trong khi đó Thái Lan có hơn 5210 bài, Malaixia hơn 2100 bài.

Nguồn: Khoa học và Đời sống, số 104 (1822), 30/12/2005, tr 5

Xem Thêm

Đắk Lắk: Góp ý kiến văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng
Ngày 13/6, Liên hiệp hội tỉnh đã tổ chức góp ý kiến đối với dự thảo kế hoạch tổ chức hội nghị lấy ý kiến văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng và dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2025 – 2030.
Hà Giang: Góp ý dự thảo sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm
Ngày 13/6, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật (Liên hiệp hội) tỉnh đã tổ chức hội thảo góp ý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá (CLSPHH). Tham dự hội thảo có lãnh đạo đại diện các Sở, ban ngành của tỉnh, các hội thành viên Liên hiệp hộivà các chuyên gia TVPB.
Đắk Lắk: Hội nghị phản biện Dự thảo Nghị quyết về bảo đảm thực hiện dân chủ cơ sở
Sáng ngày 27/5/2025, tại trụ sở Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Đắk Lắk (Liên hiệp hội) đã diễn ra Hội nghị phản biện và góp ý đối với Dự thảo Nghị quyết của Hội đồng nhân dân (HĐND) tỉnh Đắk Lắk về việc quyết định các biện pháp bảo đảm thực hiện dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh.
Phú Thọ: Lấy ý kiến về Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013
Sáng ngày 20/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Phú Thọ (Liên hiệp hội) tổ chức hội thảo lấy ý kiến của đội ngũ trí thức, chuyên gia, nhà khoa học về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013.

Tin mới

Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh
Đại hội Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam (VUSTA) nhiệm kỳ 2025–2030 được tổ chức thành công vào sáng ngày 21/7. Tại Đại hội, đại diện Đoàn Thanh niên VUSTA đã có bài phát biểu chúc mừng đại hội. Bí thư Đoàn Thanh niên Lê Thị Thủy khẳng định: “Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh và luôn xác định rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong công cuộc đổi mới đất nước”.
Cuộc thi sáng tác biểu trưng (logo) Đảng uỷ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương
Hướng tới chào mừng Đại hội Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, Cuộc thi sáng tác biểu trưng (logo) Đảng uỷ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương và biểu trưng (logo) Đại hội đại biểu Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030 được chính thức khởi động từ ngày 18/7/2025.
Xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, tập hợp, đoàn kết trí thức KH&CN phục vụ phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới
Kể từ khi Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) được thành lập ngày 26/03/1983, Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam đã trải qua 9 kỳ Đại hội, mỗi kỳ Đại hội đã thực sự trở thành những mốc son quan trọng, đánh dấu bước phát triển cả về tư duy chính trị lẫn phương thức hoạt động của toàn hệ thống.