Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ hai, 21/04/2025 09:42 (GMT+7)

GS Nguyễn Anh Trí: Hành trình khoa học từ trái tim thầy thuốc

Sinh ra ở vùng quê gió Lào cát trắng Quảng Bình, GS.TS.AHLĐ Nguyễn Anh Trí chọn gắn bó với huyết học – truyền máu, trở thành nhà khoa học, thầy thuốc, đại biểu Quốc hội và thi sĩ với trái tim đầy nhân hậu.

GS.TS.AHLĐ Nguyễn Anh Trí sinh năm 1957 tại huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình - một vùng quê hiếu học, nơi hun đúc nên nhiều nhân tài cho đất nước. Những năm tháng tuổi thơ ông trải qua gắn với khói lửa chiến tranh, với tiếng máy bay rít trên đầu, với ruộng đồng nứt nẻ giữa nắng Lào gió cát. Chính khung cảnh ấy đã bồi đắp trong ông tinh thần chịu thương chịu khó, sự dấn thân không ngại gian nan – những phẩm chất đi theo ông suốt cả cuộc đời làm nghề và làm người.

Khởi đầu từ sự lựa chọn không ai chọn

Sau khi tốt nghiệp Đại học Y Hà Nội, Nguyễn Anh Trí chọn một con đường ít người dấn bước: chuyên ngành huyết học – truyền máu. Khi ấy, lĩnh vực này còn rất xa lạ, thiếu thốn đủ bề và đòi hỏi không ít hy sinh. Nhưng ông không chọn ngành nghề vì sự dễ dàng. Bằng trực giác của một người thầy thuốc và tầm nhìn của một nhà khoa học, ông nhìn thấy sứ mệnh lớn lao của máu – thứ tài nguyên đặc biệt gắn liền với sự sống. Từ lựa chọn tưởng chừng đơn độc ấy, ông đã mở ra cả một hành trình kiến tạo đầy gian khó nhưng rực rỡ cho ngành huyết học – truyền máu Việt Nam.

tm-img-alt

GS.TS.AHLĐ Nguyễn Anh Trí chia tay Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương trong niềm xúc động, tiếc nuối của nhiều cán bộ, nhân viên 

Dưới sự lãnh đạo của ông, Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương không ngừng phát triển. Ông là người đặt nền móng cho hệ thống truyền máu an toàn, ngân hàng máu quốc gia, và đặc biệt là người khai sinh ra những phong trào mang tính đột phá: Lễ hội Xuân Hồng, Hành trình Đỏ – chiến dịch vận động hiến máu xuyên Việt đầy tính nhân văn, góp phần thay đổi tư duy xã hội về hiến máu tự nguyện.

Với những thành tựu này, ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới và Thầy thuốc Nhân dân – sự ghi nhận xứng đáng cho một người suốt đời sống vì người khác.

Người đại biểu của dân, luôn lắng nghe và hành động

Sau khi nghỉ hưu năm 2017, thay vì nghỉ ngơi, ông lại tiếp tục dấn thân với vai trò Đại biểu Quốc hội khóa XIV và XV. Tại nghị trường, ông không chỉ phát biểu mạnh mẽ về các vấn đề y tế mà còn thể hiện tầm nhìn sâu rộng trong giáo dục, văn hóa, quy hoạch và phát triển con người.

tm-img-alt

Đại biểu Quốc hội Nguyễn  Anh Trí phát biểu tại Nghị trường. Ảnh Cổng Thông tin điện tử Quốc Hội

Với cách tiếp cận đầy tâm huyết và trách nhiệm, ông luôn dành thời gian gặp gỡ, lắng nghe cử tri, viết thư tay phản ánh từng bức xúc đến cơ quan chức năng, theo dõi đến tận cùng từng vụ việc. Dù là bác sĩ hay đại biểu nhân dân, ông luôn hướng về con người – với sự trân trọng, lắng nghe và sẻ chia.

MEDDOM – một “ký ức sống” về các nhà khoa học Việt

Một trong những đóng góp lặng thầm nhưng sâu sắc của ông là việc sáng lập Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam (MEDDOM) từ năm 2008. Trong bối cảnh di sản tri thức và lịch sử ngành khoa học chưa được quan tâm đúng mức, ông đã chủ động thực hiện hàng nghìn cuộc gặp, phỏng vấn, sưu tầm tư liệu quý từ các nhà khoa học lão thành – nhiều người trong số họ đã bước sang tuổi xế chiều.

tm-img-alt

Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam do GS.TS.AHLĐ Nguyễn Anh Trí sáng lập 

Từ một ý tưởng táo bạo, MEDDOM nay đã trở thành một kho tư liệu sống đồ sộ, với hàng triệu trang tài liệu, hiện vật, bức thư, nhật ký, bản thảo… không chỉ lưu giữ lịch sử khoa học Việt Nam mà còn kể lại câu chuyện của những con người lặng thầm nhưng vĩ đại. Nối dài ước mơ ấy là Công viên Di sản các nhà khoa học tại Hòa Bình – một không gian vừa giáo dục, vừa tri ân.

Người nghệ sĩ của đời sống

Ở ông, người ta không chỉ thấy dáng dấp một nhà khoa học hay nhà quản lý, mà còn nhận ra tâm hồn thi sĩ sâu lắng. Thơ, truyện ký, nhạc – với ông không chỉ là sở thích mà là cách giãi bày, sẻ chia, lưu giữ những rung động nhân sinh. Ông đã sáng tác hơn 300 bài thơ, xuất bản 4 tập thơ, và 3 đêm nhạc lớn mang tên mình – nơi ông viết về mẹ, về quê hương, về đồng đội, về thân phận con người trong thời cuộc.

tm-img-alt

GS.TS. AHLĐ Nguyễn Anh Trí trong đêm nhạc Tổ Quốc - thể hiện những ca khúc do ông sáng tác 

Những ca từ mộc mạc, chân thành ấy không mang màu kỹ thuật, mà giàu cảm xúc và chan chứa lòng người. Trong lời thơ của ông, người đọc có thể cảm nhận một bác sĩ từng nắm lấy tay bệnh nhân trong những giờ phút sinh tử, một đại biểu Quốc hội trăn trở vì nhân dân, một người con luôn hướng về gốc gác quê hương.

Một đời sống đẹp, một tâm hồn lớn

tm-img-alt

GS.TS. AHLĐ Nguyễn Anh Trí trong buổi giao ban cuối cùng tại Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương


GS.TS.AHLĐ Nguyễn Anh Trí là một trong những nhân vật đặc biệt hiếm hoi dung hòa được cả trí tuệ – trái tim – hành động. Một đời sống tận hiến, kiên cường nhưng vô cùng gần gũi. Ông không tạo ra những điều kỳ vĩ trong tưởng tượng, mà tạo ra những giải pháp thiết thực cho đời sống, những mô hình mang tính lan tỏa, và những di sản văn hóa – tri thức có giá trị lâu dài cho tương lai.

Khi được hỏi điều gì khiến ông hạnh phúc nhất trong cuộc đời mình, ông chỉ cười hiền và nói:

“Tôi thấy mình thật may mắn vì được làm điều mình tin, sống đúng với mình và cống hiến cho đất nước này.”

Xem Thêm

An Giang: Anh nông dân truyền cảm hứng giáo dục STEM
Anh Nguyễn Ngọc Đệ - một nông dân chỉ học hết lớp 6, hiện sinh sống tại xã Vĩnh Hanh, huyện Châu Thành, tỉnh An Giang - đã xuất sắc đoạt giải Nhất tại Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh An Giang lần thứ XIV (2024-2025) với giải pháp mang tên “Mô hình Hạm đội Trường Sa phục vụ giáo dục STEM”.
GS. Nguyễn Hữu Tăng trọn đời vì khoa học, nặng lòng vì đất nước
Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Hữu Tăng, nguyên Phó Trưởng ban Khoa giáo Trung ương, nguyên Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, một nhà vật lý lý thuyết hàng đầu, một nhà quản lý khoa học tâm huyết đã từ trần vào rạng sáng ngày 22/6/2025, hưởng thọ 89 tuổi. Sự ra đi của ông để lại niềm tiếc thương vô hạn cho giới khoa học và các thế hệ học trò, đồng nghiệp.
Huỳnh Thúc Kháng: Ngòi bút sắc hơn trăm vạn quân
Được biết đến là một chí sĩ yêu nước, một nhà cách mạng và một chính khách đức độ, di sản rực rỡ và truyền cảm hứng bậc nhất của cụ Huỳnh Thúc Kháng còn ở sự nghiệp báo chí nơi ngòi bút được mài sắc thành vũ khí đấu tranh cho quyền lợi của dân tộc. Tên Huỳnh Thúc Kháng cũng được đặt cho trường dạy viết báo đầu tiên ở nước ta.
Anh nông dân lớp 5 và hành trình tại Hội thi Sáng tạo kỹ thuật
Trong bối cảnh nông nghiệp ngày càng đòi hỏi sự đổi mới, thích ứng và sáng tạo để nâng cao năng suất và giảm chi phí lao động, một người nông dân tại Châu Phú, An Giang - dù chỉ học hết lớp 5 - đã chứng minh rằng: Tri thức không chỉ đến từ sách vở mà còn từ thực tiễn cần mẫn và khối óc sáng tạo không ngừng.

Tin mới

Công nghệ mới trong xử lý chất thải góp phần phát triển bền vững ngành chăn nuôi Việt Nam
Ngày 3/7, Liên hiệp Hội Việt Nam phối hợp với Liên hiệp hội tỉnh Bắc Ninh và Hội Chăn nuôi Việt Nam tổ chức Hội thảo Phổ biến một số công nghệ mới có hiệu quả trong xử lý chất thải chăn nuôi. Hội thảo thu hút sự tham dự của đông đảo người sản xuất, kinh doanh, hộ chăn nuôi và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.
"Sắp xếp lại giang sơn” là bước đi lịch sử
Sáng 30/6, Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ công bố Nghị quyết của Quốc hội về sáp nhập tỉnh, thành phố cùng các quyết định của Trung ương Đảng thành lập đảng bộ tỉnh và nhân sự lãnh đạo địa phương tại Thành phố Hồ Chí Minh và có bài phát biểu với nhân dân Thành phố, đồng thời gửi gắm thông điệp tới nhân dân cả nước.
Phối hợp thúc đẩy giáo dục hòa nhập cho trẻ khuyết tật
Vừa qua, Viện Tài chính vi mô và Phát triển cộng đồng (MACDI) - tổ chức trực thuộc VUSTA - đã có buổi làm việc và ký kết thỏa thuận hợp tác với Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Y tế và Liên hiệp hội tỉnh nhằm triển khai Dự án “Thúc đẩy giáo dục hòa nhập cho trẻ khuyết tật tại An Giang, Bắc Ninh và Hòa Bình với sự tham gia của nhóm hỗ trợ trẻ hòa nhập”.
Công bố giải thưởng Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Quảng Trị lần thứ XI
Sáng ngày 30/6, Ban Tổ chức Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Quảng Trị tổ chức Công bố các quyết định khen thưởng và trao thưởng Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Quảng Trị lần thứ XI (2024 – 2025). Tham dự có các thành viên trong Ban Tổ chức Hội thi; các tác giả, nhóm tác giả của 23 giải pháp, đề tài đạt giải tại Hội thi lần này.
Đoàn công tác VUSTA làm việc với CDC tỉnh Quảng Ninh về công tác phòng/chống HIV/AIDS
Chiều ngày 27/6, Đoàn công tác của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) đã có buổi làm việc với Lãnh đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ninh (CDC) nhằm đánh giá tiến độ, kết quả triển khai các hoạt động trong khuôn khổ dự án Quỹ toàn cầu - VUSTA về phòng, chống HIV/AIDS.
Thanh Hóa: Sơ kết hoạt động 6 tháng đầu năm và phát động Giải thưởng Sáng tạo KHCN năm 2025
Ngày 27/6/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Thanh Hóa (Liên hiệp hội) tổ chức Hội nghị Ban Chấp hành mở rộng lần thứ 4 nhiệm kỳ 2024 - 2029 về sơ kết hoạt động 6 tháng đầu năm 2025, triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm và phát động tham gia Giải thưởng Sáng tạo Khoa học công nghệ Việt Nam năm 2025 (Giải thưởng).
An Giang: Anh nông dân truyền cảm hứng giáo dục STEM
Anh Nguyễn Ngọc Đệ - một nông dân chỉ học hết lớp 6, hiện sinh sống tại xã Vĩnh Hanh, huyện Châu Thành, tỉnh An Giang - đã xuất sắc đoạt giải Nhất tại Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh An Giang lần thứ XIV (2024-2025) với giải pháp mang tên “Mô hình Hạm đội Trường Sa phục vụ giáo dục STEM”.