Công nghệ: Một điều kiện để phát triển kinh tế

Sức mạnh kinh tế dựa trên các nguồn lực: công nghiệp, tài chính và công nghệ.

Bắt đầu từ cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XXI, Mỹ dẫn đầu thế giới trên cả ba phương diện công nghiệp, tài chính và công nghệ. Ấn tượng nhất trong ba trụ cột của nền kinh tế Mỹ là công nghệ. Có ba điều kiện để Mỹ dẫn đầu về công nghệ.

Một, Mỹ có các trường đại học lớn nhất và tốt nhất thế giới kể từ sau Chiến tranh Thế giới lần thứ hai. Hệ thống này cung cấp một lực lượng khổng lồ các nhà khoa học để phát triển các công nghệ.

Hai, thị trường tự do phát triển, có các nhà đầu tư mạo hiểm và các chính sách cho phép họ khai thác các phát minh, sáng chế để xây dựng thành những ngành công nghiệp.

Ba, dân số Mỹ có trình độ học vấn trung bình cao nhất thế giới. Lợi thế này không còn nữa trong hai thập niên vừa qua, nhưng nó đã tồn tại gần như trọn thế kỷ XX trước đó. Dân số có trình độ học vấn cao bảo đảm cho việc cung cấp nhân công có năng suất và hiệu quả cho các ngành công nghiệp mới hình thành.

Trung Quốc đang đầu tư mạnh để có sức mạnh công nghệ. Tuy nhiên, lịch sử đã chứng minh rằng, bất kỳ một nền kinh tế nào cũng cần có thời gian để biến sức mạnh công nghiệp và tài chính thành sức mạnh công nghệ.

Có nhiều dự báo về việc Trung Quốc sẽ trở thành nền kinh tế hàng đầu thế giới, nhưng nếu xét đến ba điều kiện để trở thành quốc gia dẫn đầu về công nghệ - một trong ba nền tảng của kinh tế - chúng ta thấy rằng, các dự báo vẫn sẽ chỉ là các dự báo trong một thời gian dài. Bởi vì, Mỹ cũng sẽ hành động để củng cố các điều kiện mà họ đã có. Nếu nâng cấp được hệ thống giáo dục phổ thông, Mỹ lại có đủ ba điều kiện để tiếp tục có sức mạnh vượt trội về công nghệ.

Mơ ước dẫn đầu về kinh tế có thể là còn xa với Việt Nam, nhưng bài học có thể học được ở đây là nếu có sức mạnh về công nghệ thì chúng ta sẽ là quốc gia mạnh về kinh tế. Đó chính là lý do Đảng và Chính phủ giao cho khoa học và công nghệ gánh vác vai trò “động lực cho phát triển” và “nền tảng của công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”.

Muốn đảm nhiệm tốt vai trò đó cần có 3 điều kiện: hệ thống các trường đại học và các viện nghiên cứu, thị trường và dân số có học vấn. Chúng ta đã và sẽ làm gì để có đủ 3 điều kiện ấy?