Chỉnh sửa Sách giáo khoa: Chỉ là giải pháp tình thế

Thưa PGS, được biết trước khi đưa ra bộ chỉnh sửa SGK, Bộ GD&ĐT đã tham khảo ý kiến đóng góp của các nhà khoa học thuộc LHH. Với bản chỉnh sửa này, những điểm đóng góp đó có được đưa vào chỉnh sửa không?

Tôi chưa được tiếp cận với bản đính chính mà Bộ GD&ĐT gửi cho các Sở nên không biết nội dung đó có được đưa vào không. Tuy vậy, chỉ riêng việc Bộ GD&ĐT tổ chức in đính chính trên quy mô lớn như thế đã là một việc làm rất đáng hoan nghênh rồi.

Học sinh đối chiếu sửa lỗi SGK.

Việc chỉnh sửa các lỗi như vậy đã thỏa đáng chưa? Có cần đến việc chỉnh sửa lần 2, 3, 4... nữa không, thưa PGS?

Tôi tin chắc đây chỉ là giải pháp tình thế, cũng có thể có tác dụng nhất định chứ không dám khẳng định là sửa được tất cả những nội dung đã nêu ra. Nếu nói đến một bộ SGK chuẩn thì phải sửa một cách toàn diện vì có một số khuyết tật của SGK còn liên quan đến cả hệ thống giáo dục, quy mô chương trình.

Theo ông, những điểm mà Bộ GD&ĐT chỉnh sửa như vậy có hợp lý không? Liệu có "oan" cho những phần kiến thức đáng lẽ phải chỉnh sửa thì lại không được nhắc đến?

Có thể Bộ GD&ĐT chưa có chủ trương sửa những vấn đề cơ bản. Mỗi môn học có nội dung riêng, tính cơ bản của kiến thức. Một số điểm không cơ bản được chúng tôi chỉ ra như trong SGK Vật lý, học sinh phải phân biệt cận thị với kính lão. Có những kiến thức cần có thì không được đề cập đến như về ống nanô các bon... Trong sách Sinh học, phần kiến thức di truyền lại quá dàn trải; sách Địa lý, kiến thức không tập trung... Chúng tôi không đặt nặng vấn đề phân biệt S hay X, in nghiêng hay in đậm... vì những lỗi đó không ảnh hưởng nhiều đến nội dung học, trong khi mỗi nơi, mỗi vùng miền lại có quan điểm khác nhau. Đó là những lỗi bề nổi chưa quá cần thiết phải chỉnh sửa ngay.

Nếu những ý kiến đóng góp của các nhà khoa học trong LHH không được sử dụng, PGS sẽ suy nghĩ như thế nào?

SGK có quá nhiều cái phải chỉnh sửa. Vấn đề đặt ra là tiếp tục chỉnh sửa hay làm cái mới? Tôi nghĩ rằng không nên sử dụng các giải pháp tình thế chữa cháy kiểu như "gặp nhau lần nào cũng vội". Cần phải có sự thay đổi một cách toàn diện thì giáo dục mới đáp ứng được nhu cầu của người học trong thời kỳ mới.

Nếu được đóng góp vào sự thay đổi đó, PGS sẽ đóng góp điều gì?

Triết lý giáo dục phải đi từ gốc. Nếu thay đổi, phải thay đổi cả hệ thống chiều dọc (hệ thống các lớp học, bậc học) và chiều ngang (yêu cầu đối với từng bậc học, ngành học, tính vùng miền trong từng khung). Việc này sẽ phải có thời gian và quyết tâm để làm chứ không thể một sớm một chiều mà xong được.

Xin cảm ơn PGS!

Các nhà khoa học thuộc VUSTA lên tiếng: GS.VS Phạm Minh Hạc, chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý giáo dục Việt Nam, Liên hiệp các Hội KH&KT Việt Nam: Chỉ là giải pháp chữa cháy cho năm học mới GS.VS Phạm Minh Hạc. Chỉnh sửa chương trình, SGK cho phù hợp với mục tiêu, yêu cầu đào tạo là việc cần làm. Hội tâm lý giáo dục cũng đã đóng góp ý kiến về việc chỉnh sửa chương trình SGK như nội dung quá tải, có nhiều phần chưa phù hợp. Khi làm SGK, người viết xác định cho học sinh học 2 buổi/ngày nhưng trên thực tế thì rất ít nơi học sinh được học 2 buổi/ngày, thậm chí các em ở miền núi, vùng sâu vùng xa do đường đến trường dài nên mỗi buổi học có khi chỉ 2 - 3 tiếng. Nói chung trong SGK hiện nay có khá nhiều điểm bất cập do nhiều nguyên nhân. Có quá nhiều tác giả viết chung một cuốn sách dẫn đến rời rạc, không khớp nhau. Nó làm cho chương trình đã nặng còn nặng hơn, không phù hợp lại không phù hợp hơn. Đính chính kiểu lỗi chính tả chỉ là giải pháp chữa cháy cho năm học mới, tuy vậy nó vẫn là việc làm đáng hoan nghênh của Bộ GD&ĐT. Bản thân SGK không được phép có lỗi, từ lỗi chính tả, lỗi sư phạm đến lỗi khoa học, không được vi phạm điều gì. PGS.TS Nguyễn Xuân Chánh, Viện Vật lý, Liên Hiệp các Hội KH&KT Việt Nam: SGK Vật lý không đính chính được vì sai quá nhiều PGS.TS Nguyễn Xuân Chánh. Ngay khi Liên hiệp các Hội KH&KT Việt Nam cho biết lấy ý kiến đóng góp để chỉnh sửa chương trình, SGK phổ thông, chúng tôi gồm những nhà khoa học Vật lý đã ngồi lại bàn về những điểm sai trong hệ thống sách bộ môn Vật lý phổ thông nói riêng. Có quá nhiều lỗi, không thể đính chính được. Chúng tôi không hoan nghênh việc đính chính mà mong muốn những bộ SGK này phải được viết lại bởi những lỗi sai này không thể chỉnh sửa. Tôi cũng đã có nhiều bài viết về những lỗi sai này nhưng dường như Bộ GD&ĐT làm ngơ, chỉ tiếp thu ý kiến rồi để đó. Tôi cho rằng tạm thời, chúng ta có thể vẫn sử dụng bộ SGK cũ nhưng nhất thiết phải viết lại, không thể để học sinh cứ học mãi những cái sai đó. Việc đính chính lần này chỉ mang tính hình thức, chứ chưa có sự mạnh bạo, quyết liệt để làm lại, viết lại hoàn toàn. TS Nguyễn Văn Khải, giám đốc Trung tâm tư vấn đèn tiết kiệm điện năng: SGK sai quá nhiều, ai viết sai phải chịu trách nhiệm TS Nguyễn Văn Khải. SGK sai từ cấu trúc, nội dung chương trình, tính khoa học làm cho học sinh tư duy máy móc. Chỉ có 2/3 kiến thức tổng hợp so với thế giới nhưng lại được viết dàn trải, quá nặng nề. Kể cả sách lịch sử, địa lý, văn học... cũng có những chỗ sai trầm trọng, đó là những lỗi không đính chính được. Chẳng hạn như không thể đưa chuyện cổ tích, tiểu thuyết, văn học truyền miệng... vào lịch sử. Hay như trong SGK Vật lý lớp 9, ngay trang đầu và trang cuối đã có nhiều lỗi sai nghiêm trọng, nhưng người ta cố tình không chịu sửa và đã 5 năm nay, học sinh vẫn cứ phải học theo cái sai đó. Ngày 29/9/2007, sau khi họp ở Bộ GD&ĐT về thiết bị thí nghiệm, người ta dọa đưa tôi ra tòa vì tôi bảo SGK nói sai. Tôi không sai mà những người biên soạn sách Vật lý không có kiến thức phổ thông, không làm thí nghiệm, không chịu trách nhiệm trước dân. Họ phải chịu trách nhiệm trước dân về việc họ viết sai. - 129 điểm chỉnh sửa từ lớp 1 đến lớp 11 thì phần lớn là lỗi diễn đạt lại ngắn hơn, rõ hơn trong từng văn cảnh cụ thể, có rất ít lỗi đính chính sai thành đúng. Chủ yếu là cập nhật thông tin khoa học phù hợp với thực tiễn (ví dụ trước đấy SGK nói có 9 hành tinh, nhưng giờ khoa học chứng minh sao Diêm vương tinh không tồn tại, thì sửa lại còn 8 hành tinh), một số liệu kinh tế xã hội cần được bổ sung mới.