Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ năm, 04/08/2011 18:41 (GMT+7)

Về tấm biển Tiết hạnh khả phong

Đây là một cổ vật chất liệu bằng gỗ có chiều dài 1m, rộng 50cm, dày 5 - 10cm. Biển có trang trí hoa văn cúc dây trên gờ nổi, ở trung tâm biển khắc 4 chữ Hán lớn, dạng thể chân: Tiết Hạnh Khả Phong. Phía dưới tấm biển khắc chìm dòng chữ Hán, có nội dung: xã Khúc Phụ, tổng Thổ Bình, Châu Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang (ngày nay là xã Minh Quang, huyện Chiêm Hóa) có người phụ nữ tên là Nguyễn Thị Ninh có đức hạnh danh thơm gần xa, được ban tặng và khen ngợi danh thơm tiếng tốt để làm gương cho lớp hậu thế. Phía bên trên tấm biển có khắc dòng chữ ghi niên đại của tấm biển: Khải Định năm thứ 3 (1918) vào ngày tốt phong tặng. Các chữ trên biển đều được mạ vàng.

Tiết Hạnh Khả Phong (đại ý: đức hạnh có thể lan truyền như gió thổi) là danh hiệu dành cho người phụ nữ nhằm vinh danh công lao và đức hạnh của họ trong xã hội phong kiến. Đó thường là những mẫu hình người vợ có chồng hy sinh trong chiến trận, còn trẻ nhưng không tái giá mà thờ chồng nuôi con thành đạt, những người phụ nữ đã mất chồng nhưng có nhiều đóng góp cho cộng đồng, được nhân dân, cộng đồng tôn sùng, ngưỡng mộ và được Hoàng hậu đương triều đích thân phong tặng danh hiệu kèm theo một bản sắc vào một ngày hỷ của hoàng cung (sinh nhật Hoàng hậu, khánh tiết đăng cơ…) theo sở trình của quan địa phương. Chủ nhân được phong tặng trong tấm biển là bà Nguyễn Thị Ninh, vợ của quan thổ ty Ma Doãn Giảo vùng đất Chiêm Hóa.

Theo những tài liệu lịch sử và dân gian thì cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, châu Chiêm Hóa (nay là huyện Chiêm Hóa) là vùng đất thuộc quyền thế tập của dòng họ Ma Doãn. Khoảng giữa thế kỷ XIX, khi cuộc khởi nghĩa Thái Bình Thiên Quốc (ở Trung Quốc) của Thiên vương Hồng Tú Toàn nổi lên chống triều đình phong kiến nhà Thanh và tư bản phương Tây không thành, một bộ phận nghĩa quân Thái Bình Thiên Quốc do Lưu Vĩnh Phúc đứng đầu đã phiêu dạt đến vùng biên giới Việt - Trung. Lúc đầu, bộ phận này cướp bóc và quấy nhiễu vùng biên giới gây ra thảm kịch đau thương cho nhiều hộ dân ở vùng biên giới. Ma Doãn Giảo bấy giờ là quan thổ ty sở tại, ông đã lãnh đạo quân dân trong vùng chống lại sự cướp phá của tàn quân Lưu Vĩnh Phúc. Đạo quân của ông đã tấn công nhiều trận và giành thắng lợi đóng góp quan trọng vào sự thắng lợi của chính quyền nhà Nguyễn trong việc bình ổn biên cương. Trong một cuộc truy đuổi giặc lên vùng biên giới, ông đã tử trận. Người vợ ông là bà Nguyễn Thị Ninh thủ tiết thờ chồng, nuôi các con khôn lớn, nổi tiếng về sự đức hạnh nên đã được Hoàng hậu nhà Nguyễn ban cấp sắc phong biển Tiết Hạnh Khả Phong.

Ma Doãn Giảo là vị quan đồng thời là một tướng quân có phát tích từ thôn Bản Cuống, xã Minh Quang, huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang, ông là người có tài trí và được nhân dân yêu mến. Sau khi mất, (tài liệu dân gian cho rằng ông mất ở tuổi 40 trong trận truy kích giặc lên Lạng Sơn) thi hài ông được đưa về quê nhà an táng trên khu đồi tại xã Thổ Bình. Ngày nay, tại nơi đây còn nhiều phần mộ của các vị tướng lĩnh theo ông trong cuộc chiến đấu tại quê hương, vùng quê hương ông hiện vẫn còn đền thờ ông đặt ở lưng chừng dãy núi Đền, thôn Bản Cuống, xã Minh Quang, huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang. Triều đình nhà Nguyễn phong tặng nhiều danh hiệu tướng quân cho ông và các vị tướng theo ông. Ông còn được nhân dân tôn xưng là Trung Chính Đại Vương, được dựng miếu thờ ở nhiều nơi và được đưa vào đền Bách Thần (thị trấn Chiêm Hóa) để phụng thờ. Gia đình hậu duệ của ông là ông Ma Doãn Sồng được thờ cúng ông và được chọn là nơi cúng lễ đưa ra chân cột còn hành lễ trong hội Lồng tông (3 - 1 Âm lịch) tại xã Minh Quang, huyện Chiêm Hóa.

Tấm biển Tiết hạnh khả phong là một hiện vật không những mang giá trị lịch sử mà còn mang ý nghĩa giáo dục và tính nhân văn, hàm chứa những giá trị nhân phẩm con người, đặc biệt đề cao phẩm hạnh, vai trò của người phụ nữ trong xã hội cũ nhất là trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Việc phát hiện tấm biển Tiết Hạnh Khả Phong tại thôn Nà Ca, xã Minh Quang, huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang không chỉ là phát hiện có tính địa phương mà còn là phát hiện mang ý nghĩa quốc gia, nó càng có giá trị hơn bởi người được phong là một phụ nữ dân tộc Tày, vợ của một vị quan thổ ty tại vùng biên cương xa xôi của Tổ quốc tại thời điểm đó.

Xem Thêm

Thúc đẩy vai trò của Liên hiệp các Hội KH&KT địa phương trong bảo tồn đa dạng sinh học và thực thi chính sách
Trong hai ngày 12-13/11, tại tỉnh Cao Bằng, Liên hiệp các Hội KH&KT Việt Nam (VUSTA) phối hợp với Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) và Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh Cao Bằng tổ chức Chương trình chia sẻ “Thúc đẩy vai trò của Liên hiệp các Hội KH&KT địa phương trong bảo tồn đa dạng sinh học và thực thi chính sách”.
Thúc đẩy ứng dụng thực tiễn của vật liệu tiên tiến trong sản xuất năng lượng sạch
Ngày 24/10, tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phối hợp với Hội Khoa học Công nghệ Xúc tác và Hấp phụ Việt Nam (VNACA) tổ chức Hội thảo khoa học “Vật liệu tiên tiến ứng dụng trong sản xuất nhiên liệu tái tạo và giảm phát thải khí nhà kính”.
Dựa vào thiên nhiên để phát triển bền vững vùng núi phía Bắc
Đó là chủ đề của hội thảo "Đa dạng sinh học và giải pháp dựa vào thiên nhiên cho phát triển vùng núi phía Bắc" diễn ra trong ngày 21/10, tại Thái Nguyên do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Vusta) phối hợp với Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PANNATURE) phối hợp tổ chức.
Muốn công tác quy hoạch hiệu quả, công nghệ phải là cốt lõi
Phát triển đô thị là một quá trình, đô thị hoá là tất yếu khách quan, là một động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững. Trong kỷ nguyên vươn mình, quá trình đô thị hoá không thể tách rời quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước...
Hội thảo quốc tế về máy móc, năng lượng và số hóa lần đầu tiên được tổ chức tại Vĩnh Long
Ngày 20/9, tại Vĩnh Long đã diễn ra Hội thảo quốc tế về Máy móc, năng lượng và số hóa hướng đến phát triển bền vững (IMEDS 2025). Sự kiện do Hội Nghiên cứu Biên tập Công trình Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VASE) - hội thành viên của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phối hợp cùng Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Vĩnh Long (VLUTE) tổ chức.
Ứng dụng công nghệ số toàn diện là nhiệm vụ trọng tâm của VUSTA giai đoạn tới
Ứng dụng công nghệ số toàn diện, xây dựng hệ sinh thái số là bước đi cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả quản trị và phát huy sức mạnh đội ngũ trí thức của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA). Qua đó cho thấy, VUSTA không chỉ bắt kịp xu thế công nghệ mà còn chủ động kiến tạo những giá trị mới, khẳng định vai trò tiên phong của đội ngũ trí thức trong thời đại số.

Tin mới

Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam: Kiểm điểm, đánh giá chất lượng Ban Chấp hành Đảng bộ năm 2025
Ngày 12/12, Đảng bộ Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) tổ chức Hội nghị kiểm điểm đối với tập thể, cá nhân Ban Chấp hành Đảng bộ năm 2025. Đồng chí Phạm Ngọc Linh, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy, Phó Chủ tịch Liên hiệp hội Việt Nam chủ trì Hội nghị. Tham dự có đồng chí Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam cùng các đồng chí trong BCH Đảng bộ.
Chủ tịch Phan Xuân Dũng dẫn đoàn Việt Nam tham dự Triển lãm quốc tế về Sáng tạo khoa học công nghệ (SIIF 2025) tại Seoul
Từ ngày 3-7/12, Triển lãm quốc tế về khoa học công nghệ (SIIF 2025) được tổ chức tại thủ đô Seoul, Hàn Quốc. Theo lời mời của Hiệp hội Xúc tiến sáng chế Hàn Quốc (KIPA), Quỹ Sáng tạo kỹ thuật Việt Nam (VIFOTEC) đã thành lập đoàn tham gia Triển lãm quốc tế về khoa học công nghệ (SIIF 2025) do TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam, Chủ tịch Quỹ VIFOTEC - làm trưởng đoàn.
Tìm giải pháp truyền thông đột phá cho phát triển khoa học công nghệ
Nghị quyết 57-NQ/TW xác định vị thế khoa học, công nghệ và chuyển đổi số là chìa khóa để Việt Nam vươn mình, trở thành quốc gia phát triển. Giới chuyên gia đưa ra lộ trình cụ thể giúp truyền thông chính sách thành hành động, từ xây dựng tòa soạn thông minh đến phát triển hệ sinh thái nội dung số.
Liên hiệp Hội Việt Nam tiếp nhận kinh phí ủng hộ đồng bào miền Trung, Tây Nguyên bị thiệt hại do mưa lũ
Chiều ngày 09/12, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) đã tổ chức buổi tiếp nhận kinh phí ủng hộ đồng bào miền Trung, Tây Nguyên bị thiệt hại do mưa lũ. Đây là hoạt động tiếp nối tinh thần của Lễ phát động ủng hộ đồng bào miền Trung, Tây Nguyên do Liên hiệp Hội Việt Nam tổ chức vào ngày 24/11 vừa qua.
Trí thức Việt Nam đồng hành cùng tương lai Xanh
Đội ngũ trí thức Việt Nam luôn đóng vai trò then chốt với những đóng góp trong nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, đổi mới sáng tạo, tư vấn chính sách và truyền cảm hứng cộng đồng. Những chuyển động mạnh mẽ về khoa học môi trường, năng lượng sạch, kinh tế tuần hoàn và công nghệ xanh trong thời gian qua có dấu ấn đậm nét của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ nước ta…
Phát huy vai trò đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ trong đột phá phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo
Sáng ngày 05/12, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phối hợp với Hội Nữ trí thức Việt Nam (VAFIW) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ trong đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo”.
Các nhà khoa học giao lưu, thuyết giảng tại trường đại học
Từ trí tuệ nhân tạo (AI), vật liệu bán dẫn hữu cơ, công nghệ y học đến biến đổi khí hậu và đa dạng sinh học… những buổi trò chuyện không chỉ mở rộng tri thức chuyên sâu mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ về hành trình chinh phục khoa học cho hàng nghìn sinh viên và giảng viên cả nước.