Vấn đề đầu ra cho rau an toàn

Bình Dương là tỉnh phát triển nông nghiệp và đô thị nhanh. Lực lượng lao động tập trung nhiều vì thế nhu cầu lương thực, thực phẩm nói chung và rau quả nói riêng là rất lớn. Diện tích đất trồng rau ở các huyện phía Nam và thị xã Thủ Dầu Một liên tục giảm trong những năm gần đây. Nếu trước đây rau xanh được trồng phổ biến ở các huyện Thuận An, Tân Uyên và thị xã Thủ Dầu Một thì hiện nay diện tích trồng rau ở thị xã Thủ Dầu Một chỉ còn khoảng 50ha, Thuận An chỉ còn khoảng 60ha trong tổng số hơn 1800ha đất trồng rau của tỉnh. Trước thực trạng diện tích đất nông nghiệp ngày càn giảm dần, nhiều mô hình trồng rau an toàn bằng phương pháp hiện đại, năng suất cao như trồng rau sạch trong nhà màng, trồng rau bằng phương pháp thủy canh đã được triển khai ở một số địa phương trên địa bàn tỉnh.

Những kỹ thuật trồng rau hiện đại tiên tiến đã bước đầu thành công tại Bình Dương, nhưng một vấn đề khiến những người trồng rau lo lắng không phải bởi vấn đề thành bại trong sản xuất mà chính là vấn đề tìm đầu ra cho các sản phẩm nông sản của mình. Có một nghịch lý là nhiều cảnh bảo tình trạng ô nhiễm vi sinh vật, hóa chất độc hại, kim loại nặng, thuốc bảo vệ thực vật… ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng và vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm đối với mặt hàng nông sản cũng được xã hội quan tâm, nhưng việc tìm kiếm, lựa chọn để mua được những sản phẩm nông sản an toàn thì người tiêu dùng lại khá thờ ơ, do người tiêu dùng Việt Nam chưa có thói quen này trong việc mua thực phẩm hàng ngày. Bởi nếu người tiêu dùng có phát hiện rau không an toàn thì cũng không biết nguồn gốc, xuất xứ của những lại rau này ở đâu mà truy cứu. Vì thế, ranh giới giữa rau bình thường và rau an toàn vấn chưa được xác định một cách rõ ràng.

Một nguyên nhân khác khiến người tiêu dùng và nhà sản xuất rau an toàn chưa gặp nhau chính là việc xây dựng thương hiệu cho rau an toàn. Hiệnnay nhiều hộ nông dân sản xuất rau an toàn vẫn còn ở quy mô nhỏ lẻ. Vì thế, vấn đề tìm chỗ đứng và xây dựng thương hiệu cho rau an toàn không phải dễ dàng. Bên cạnh đó, kinh phí đầu tư cho nhà lướivà các hệ thống phục vụ việc trồng rau an toàn vấn phải đứng chung và có giá chỉ nhỉnh hơn các loại rau thường. Trong khi đó, người tiêu dùng lại không thể phân biệt được đâu là rau an toàn đâu làrau thường. Rõ ràng việc trồng rau an toàn vẫn chưa thực sự hiệu quả. Vì thế tỉnh nên có những chính sách khuyến khích các cơ sở sản xuất, kinh doanh đầu tư vào trồng rau theo mô hình trang trại đểtạo sức bật cho người dân trồng rau. Chính các doanh nghiệp này mới có vốn và chiến lược kinh doanh cụ thể. Việc xây dựng thương hiệu đến việc xây dựng mạng lưới cửa hàng rau sạch, công bố các tiêuchuẩn về rau an toàn… được thực hiện bài bản thì chắc chắn sẽ thu hút được người tiêu dùng. Và khi tìm được đầu ra, những doanh nghiệp này có thể khoán cho người dân trồng rau theo những đơn đặt hàngnhất định, từ đó người dân có thể yên tâm trồng rau mà không sợ bị dư thừa.

Hiện nay dự án “Xây dựng khu nông nghiệp ứng dụng kỹ thuật cao” với diện tích khoảng 420ha tại xã An Thái, huyện Phú Giáo đang được triển khai. Với diện tích được quy hoạch này thì sẽ có khoảng 150ha trồng các loại rau, nấm và hoa nhiệt đới sạch. Mục đích của dự án nhằm tạo ra sản phẩm sạch, an toàn, phát triển cây, con giống có năng suất, chất lượng và giá trị cao; bảo vệ môi trường… Khi khu nông nghiệp công nghệ cao này đi vào hoạt động chắc chắn sẽ cung cấp một lượng lớn rau an toàn cho thị trường. Tuy nhiên, các nhà quản lý cũng cần tính đến việc xây dựng mạng lưới cung cấp rau an toàn và xây dựng thói quen sử dụng rau quả an toàn để đảm bảo nơi tiêu thụ rau cho người sản xuất, thì rất khó xây dựng thành công vùng rau an toàn một cách đúng nghĩa. Mặt khác, việc xây dựng một giá cả riêng cho các cửa hàng rau an toàn cũng phải được tính đến, đặc biệt là trong giai đoạn đầu, để đảm bảo rau bán ở cửa hàng rau an toàn không vị trộn lẫn với rau sản xuất bình thường. Sự chênh lệch giá giữa rau an toàn và rau thường phải sẽ có tác dụng kích thích người sản xuất và đồng thời người tiêu thụ cũng dễ dàng phân biệt giữa 2 loại rau này hơn, ít nhất là ở xuất xứ của nó. Rõ ràng việc sản xuất rau an toàn chắc chắn sẽ khó thành công nếu coi nhẹ khâu lưu thông phân phối.

Có thể nói sản xuất nông sản ứng dụng công nghệ cao được xác định là nhân tố hình thành nên nền nông nghiệp hiện đại, bền vững. Nhưng nếu chỉ dừng lại ở việc sản xuất mà không có giải pháp đồng bộ khác như xây dựng thương hiệu, hệ thống phân phối thì những lại nông sản an toàn cũng khó mà có chỗ đứng trên thị trường trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt như hiện nay.