Ứng dụng KHCN vào sản xuất bước đột phá trong sản xuất nông nghiệp Thạch Hà

Giám đốc Trung tâm CGKH&KT Thạch Hà Nguyễn Xuân Đanh tâm sự: "Xây dựng các mô hình ứng dụng KHKT là ươm những hạt mầm mới mẻ và non nớt. Điều khiến chúng tôi luôn trăn trở là làm sao để những mô hình ấy ăn sâu, bén rễ vào thực tế sản xuất, thuyết phục được người nông dân ấy và có sức lan tỏa rộng rãi, lâu bền". Với suy nghĩ ấy, Trung tâm Chuyển giao KHKT Thạch Hà đã tập trung thực hiện phương án: chọn mô hình phù hợp với vùng đất cũng như nhu cầu của thị trường và chọn địa phương hội tụ đủ điều kiện đất đai, khí hậu, con người… để thực hiện thành công những mô hình chuyển giao KHKT trên địa bàn. Song song với việc xây dựng các mô hình, áp dụng các tiến bộ khoa học và công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, mỗi năm Trung tâm phối hợp với các địa phương tổ chức 80-100 lớp tập huấn kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi co bà con nông dân với khoảng 4.500- 5.000 lượt người tham gia. 5 năm qua, với sự tìm tòi, nghiên cứu của cán bộ, kỹ sư chuyên ngành cùng với tranh thủ các nguồn lực trong và ngoài huyện, nhiều mô hình chuyển giao KHKT được xây dựng và nhân rộng, góp phần quan trọng đẩy nhanh mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, hướng tới sản xuất hàng hóa.

Các mô hình ứng dụng KHKT vào cuộc sống trong những năm qua đã tập trung tìm tòi, khảo nghiệm và nhân rộng những giống lúa mới có năng suất, chất lượng cao đẻ nâng cao giá trị kinh tế của cây lương thực chủ đạo trên địa bàn. Vụ hè thu 2007, huyện xây dựng mô hình khảo nghiệm các giống lúa mới PC6, DDB6, TBR-1 tại xã Thạch Thanh đạt năng suất bình quân 2,5- 2,7 tạ/sào, năng suất cao hơn các giống đang sản xuất đại trà trên đồng ruộng từ 20-30%. Mô hình sản xuất lúa chất lượng PC6 vụ Hè Thu 2009 với diện tích 10 ha tại xã Thanh Ngọc cho năng suất bình quân 2,5 tạ/sào, với giá 5.200đ/kg, cao hơn giá các giống lúa khác đang bán trên thị trường 1.400đ/kg. Viện cây lương thực và thực phẩm về tham quan mô hình và nhận thu mua toàn bộ sản lượng lúa PC6 cho bà con xã Thạch Ngọc. Mới đây, mô hình khảo nghiệm giống lúa thuần chất lượng cao XT27 trong vụ hè thu 2010 ở xã Thạch Hương cũng đã mang lại những kết quả đáng mừng về một loại giống lúa cũ chất lượng kém như Khang dân, Xuân Mai trong vụ hè thu. Mô hình khảo nghiệm giống lúa lai chất lượng của Ấn Độ BIO 404 vụ hè Thu 2009 và giống lúa lai Syn6 tại xã Thạch Liên đã mang đến cho nông dân sự lựa chọn về một loại giống lúa lai có ưu thế vượt trội về năng suất cũng như chất lượng gạo. Bên cạnh ứng dụng giống mới, thời gian qua, các mô hình sản xuất giống lúa nhân dân cũng được huyện ưu tiên xây dựng nhằm nâng cao phẩm cấp giống, tạo thói quen sản xuất giống lúa cấp 1 để cải thiện năng suất cây trồng. Liên tục ở các vụ sản xuất đông xuân từ năm 2003-2006, dự án giống lúa nhân dân được triển khai ở 5 xã với quy mô mỗi địa phương 5ha đã tạo được nguồn giống cấp 1 ở các nhóm giống X, MIXM12, KD18. Tiếp đó, đông xuân 2007-2008, từ 50 ha sản xuất giống lúa nhân dân với các loại giống mới PC6, DDB6, BT1, TBR1, toàn huyện đã nhân rộng diện tích sử dụng giống cấp 1 đối với những bộ giống này lên 1000 ha/năm.

Thay cho những giống lạc cúc, lạc chùm truyền thống, những năm gần đây, Thạch Hà cũng đã ứng dụng khá thành công các giống mới cùng với phương thức sản xuất mới, tạo bước đột phá trong năng suất cây trồng. Từ mô hình sản xuất lạc giống V79 ở Thạch Hải (2007) đến việc khảo nghiệm giống L23 cùng kỹ thuật che phủ ni lon ở Thạch Xuân (2008) và ứng dụng giống TB 25 ở Thạch Trị, người trồng lạc Thạch Hà đã nâng cao được năng suất lạc lên 20-30% so với các giống truyền thống. Nỗ lực này mang lại những bộ giống phù hợp với điều kiện tự nhiên của Thạch Hà, vừa đáp ứng mong muốn tìm nguồn giống mới để nâng cao hiệu quả kinh tế cây lạc của bà con nông dân nơi đây. Được biết đến nay, trên 90% diện tích trồng lạc của huyện đã ứng dụng các loại giống cao sản.

Trên lĩnh vực chăn nuôi, những mô h

Trên hành trình xây dựng các mô hình chuyển giao KHKT những năm qua, Dự án Sản xuất và chế biến nấm ăn và nấm dược liệu tại huyện Thạch Hà do bộ Khoa học và Công nghệ đầu tư đã mang lại những kết quả khá ấn tượng. Mỗi năm Trung tâm Nấm Thạch Hà sản xuất được từ 5- 8 tấn nấm khô thương phẩm và cung cấp cho thị trường 1,5- 2,5 tấn giống nấm với tổng thu nhập bình quân hàng năm từ 500- 700 triệu đồng. Từ dự án này, nghề trồng nấm đang được nhân rộng ở nhiều địa phương trong huyện với mục tiêu phát triển ngành sản xuất nấm trở thành một ngành mũi nhọn trong những năm tới. Ở lĩnh vực phát triển kinh tế vườn rừng, dự án ứng dụng khoa học và công nghệ sản xuất mây nếp làm nguyên liệu phục vụ nghề thủ công mỹ nghệ xuất khẩu tại huyện Thạch Hà triển khai từ tháng 3 năm 2009 cũng đang mở ra nhiều triển vọng. 15 ha mây của mô hình ở xã Thạch Xuân hiện phát triển tốt và được ngành chuyên môn đánh giá cao. Ngoài diện tích dự án, một số hộ đã đăng ký mua giống về trồng mở rộng ở Thạch Xuân và Bắc Sơn, đưa tổng diện tích mây toàn huyện khoảng 25- 30ha. Sau khi triển khai dự án, Công ty cổ phần thương mại quốc tế và phát triển nông thôn Việt Nam đã hợp tác xây dựng vùng mây nguyên liệu với mô hình doanh nghiệp hỗ trợ một phần tiền giống và kỹ thuật trồng, chăm sóc, chế biến đồng thời sẽ thu mua toàn bộ nguyên liệu cho người dân.

Tiếp tục hành trình gieo những hạt mầm cây con mới nhằm thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông nghiệp góp phần thực hiện nghị quyết về nông nghiệp, nông thôn và nông dân, Trung tâm Chuyển giao KHKT Thạch Hà đang ấp ủ nhiều dự định mới. Ông Nguyễn Xuân Đanh- Giám đốc Trung tâm cho biết: "Định hướng phát triển KH&CN phục vụ ngành nông nghiệp Thạch Hà trong giai đoạn mới sẽ tập trung vào các mục tiêu: cơ cấu và phát triển các chủng loại cây trồng vật nuôi theo hướng hàng hóa phù hợp với nhu cầu thị trường, áp dụng tiến bộ KHKT vào sản xuất và đưa cơ giới và sản xuất nông nghiệp".