Từ con trâu nước bạn Cu Ba xin đừng lãng quên con trâu Việt Nam

Về chất lượng sữa, các nhà khoa học Cu Ba cũng cho thấy, trong điều kiện nuôi dưỡng của trâu chưa tốt, sữa trâu vẫn có chất lượng cao hơn bò: vật chất khô là 15,55% (cao hơn bò gần 39%) mỡ sữa 6,89% (cao hơn bò 100%), Protein 5.40% (cao hơn bò 40%). Như vậy, một trâu cái cho 1800 kg sữa/ chu kỳ tương đương với bò cái cho 3.000 kg sữa/ chu kỳ. Các nghiên cứu ở Argentina, Colombia, Vênzuela cũng cho kết quả tương tự.

Ngoài ra, trâu có khả năng chuyển hóa thức ăn thành sữa và thịt cao hơn hẳn bò, đặc biệt là đối với thức ăn nhiều xơ, khó tiêu hóa và giá trị dinh dưỡng thấp. Trong 10 năm gần đây, mặc dù đang ở trong thời kỳ đặc biệt, đàn trâu bò Cu Ba gặp nhiều khó khăn nhất là về thức ăn do hạn hán, do bị bao vây kinh tế, nhưng đàn trâu vẫn tăng đáng kể trong khi đàn bò đang bị giảm mạnh.

Từ kết quả nghiên cứu và sản xuất đại trà này, Cu Ba có định hướng phát triển mạnh đàn trâu sữa và thịt thay thế dần đàn bò của cả nước.

Đàn trâu chịu kham khổ, sinh sản phát triển nhanh, khả năng chuyển hóa thức ăn thô giá trị dinh dưỡng thấp thành thịt và sữa cao hơn bò, ăn được nhiều loại cỏ và lá cây rừng, thích nghi nhanh với điều kiện chăn nuôi của nông dân nghèo, chất lượng thịt sữa cao nên Cu Ba định hướng lâu dài con trâu là con nuôi chủ yếu đối với động vật ăn cỏ.

Tỉnh Pinar del Rio (một tỉnh phía tây của Cu Ba), từ năm 1987, nhập nuôi 500 con trâu với phương thức nuôi quảng canh, chăn thả vùng đồi cây gai lùm bụi, thế mà chỉ trong 20 năm (đến năm 2007), đàn trâu đã có trên 10.000 con. Đàn trâu phát triển đến mức nhiều con trở thành hoang dã, tàn phá hoa màu cây trồng khu vực xung quanh mà người dân địa phương có ở đó cho là một “vấn nạn” phải đề nghị chính quyền địa phương có biện pháp phòng tránh nguy hiểm cho người và cây trồng.

Hiện nay, Việt Nam có khoảng 3.000.000 con trâu, mặc dù nhiều năm qua, rất ít chương trình, dự án và đề tài nghiên cứu về con trâu so với con bò, có thể nói con trâu đã bị con người lãng quên, nhưng đàn trâu vẫn phát triển trung bình 2 – 4% năm; cung cấp nguồn sức kéo, nguồn thịt, phân bón khá lớn. Thịt trâu đã là mặt hàng quan trọng trên thị trường thực phẩm, từ chỗ thịt trâu phải bán giả thịt bò, đến nay thịt trâu đã trở thành đặc sản, là món ăn không thể thiếu trong các nhà hàng bình dân hay sang trọng, trong các bữa tiệc cưới xin hay chiêu đãi bạn bè. Đi trên đường, thấy nhiều xe chuyên chở ngược xuôi buôn bán trâu, có cả nhập lậu từ các nước láng giềng để đáp ứng món ăn thịt trâu trong nước. Từ thủa xa xưa đến nay, đối với nông dân Việt Nam “con trâu là đầu cơ nghiệp”, câu nói dân gian này vẫn còn nguyên giá trị bởi con trâu vẫn là nguồn sức kéo và cung cấp phân bón trên thửa ruộng 10 tấn, vẫn là nguồn thu nhập chính để giải quyết những việc lớn quan trọng, là nguồn nuôi con ăn học trở thành những bác sĩ, kỹ sư trong nhiều hộ gia đình nông thôn. Chúng ta đang nhập nhiều giống gia súc ăn cỏ, đang có nhiều chương trình dự án cho con bò là điều tốt, nhưng đang bỏ phí một nguồn gen quý con trâu. Có thể nói, lâu nay con trâu Việt Nam vẫn tự phát triển. Điều này chứng tỏ khả năng chịu đựng kham khổ của một loài vật “uống nước suối, ăn cỏ hoang, ngủ ngoài trời” là một thế mạnh của con trâu, thứ nữa thị trường trâu đã được tạo dựng và chắc chắn là bền vững vì nhu cầu thịt sạch ngày càng tăng, mặt khác đối với đại đa số nông dân, nhất là trung du miền núi, thì con trâu vẫn là “đầu cơ nghiệp”. Do vậy, xin dừng lãng quên con trâu Việt Nam.