Trồng dưa hấu an toàn, chất lượng theo tiêu chuẩn VietGAP - Một bước phát triển mới cho nền nông nghiệp tỉnh Hậu Giang

Vừa qua, ngày 11/5/2011, Chủ nhiệm đề tài và HTX trồng dưa hấu đã có tổ chức hội thảo tại ấp 1, xã Vĩnh Thuận Tây, huyện Vị Thủy nhằm báo cáo những mặt làm được và chưa được cũng như những khó khăn và thuận lợi trong việc triển khai đề tài cho đến thời điểm hiện tại. Đến tham dự buổi hội thảo có đại diện Sở Khoa học và Công nghệ, đại diện ngành nông nghiệp tỉnh, Phòng Kinh tế các huyện thị, bà con nông dân trong HTX và đại diện báo, đài của tỉnh cùng đến dự và đưa tin.

Tại hội thảo, Chủ nhiệm đề tài KS. Trần Hồng Tim đã báo cáo sơ bộ về tiến độ thực hiện của đề tài. Đây là mô hình trồng dưa hấu theo tiêu chuẩn VietGap đầu tiên của tỉnh và cũng là mô hình thứ hai của cả nước trồng dưa hấu theo tiêu chuẩn VietGAP. Do mô hình nông nghiệp hoàn toàn mới mẻ nên khi triển khai đã gặp rất nhiều khó khăn và hạn chế bởi bà con nông dân còn quen với tập quán canh tác cũ và không theo quy trình kỹ thuật, việc ghi chép vào sổ tay canh tác còn nhiều bỡ ngỡ nhưng đến nay bà con đã quen dần với quy trình canh tác theo tiêu chuẩn mới này và bước đầu đã gặt hái được nhiều kết quả khả quan. KS. Trần Hồng Tim cũng cho biết thêm hiện tại bà con trong HTX gieo trồng gần 10 ha dưa hấu (diện tích đăng ký trong đề tài) bao gồm nhiều giống dưa được trồng thử nghiệm và đánh giá chất lượng như: Giống dưa hấu không hạt Mặt Trời Đỏ, giống dưa hấu Thành Long, Tiểu Long, Mỹ Long, v.v… Các giống dưa này được cung cấp trực tiếp từ Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại Trang Nông, một công ty uy tín chuyên sản xuất kinh doanh, xuất nhập khẩu các giống cây trồng F1 đạt năng suất và chất lượng.

Với những thành công bước đầu, đề tài đã giúp nhiều bà con nông dân trong HTX phấn khởi và tin tưởng vào hiệu quả của tiêu chuẩn VietGAP trong nông nghiệp. Theo ước tính sơ bộ của Chủ nhiệm đề tài, cho tới thời điểm này sắp thu hoạch vụ dưa hấu thứ 2 của HTX trồng dưa hấu, theo đánh giá năng suất sẽ cao hơn đợt 1, sau khi trừ tất cả chi phí vẫn có lãi gấp 2-3 lần trên cùng một diện tích canh tác lúa (cây trồng chính trước khi đề tài được triển khai). Tới đây, bước vào vụ thu hoạch bà con cũng yên tâm hơn không còn bấp bênh lo sợ đầu ra sản phẩm bởi HTX đã ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với Công ty Cổ phần Nông trại sinh thái (Ecofarm).

Đại diện cho nông dân trong HTX ông Võ Văn Năng (Chủ nhiệm HTX) cho biết: “Từ khi đề tài triển khai bà con trong HTX có ý thức hơn trong sản xuất, từ khâu chuẩn bị làm đất, gieo hạt, chăm sóc, đến thu hoạch luôn áp dụng theo đúng quy trình kỹ thuật, ghi chép sổ tay canh tác từ đầu vụ đến cuối vụ thật rõ ràng, chi tiết và thường xuyên tổ chức họp HTX để thảo luận, thống nhất ý kiến về những mặt làm được và chưa làm được để cùng bàn bạc, đưa ra hướng thống nhất để đạt được hiệu quả cao nhất trong quá trình canh tác”. Ông Năng cũng nói thêm “Hiện tại cũng có nhiều dịch bệnh và sâu hại thường xuyên xuất hiện trên ruộng dưa như: bệnh thán thư, chạy dây dưa, sâu bù lạch, v.v… rất mong được Chủ nhiệm đề tài cùng phối hợp với các nhà khoa học và các nhà chức năng tổ chức nhiều cuộc hội thảo hơn nữa để triển khai những tiến bộ khoa học đến với bà con nông dân cũng như các kỹ thuật canh tác giúp nâng cao hiệu quả và năng suất”.

Ngoài ra, tại hội thảo bà con cũng được nghe PGS.TS Trần Thị Ba (giảng viên Khoa Nông nghiệp và SHƯD trường ĐHCT) có những nhận xét về hiệu quả và những trở ngại khi áp dụng trồng dưa hấu theo tiêu chuẩn VietGAP. Theo PGS.TS Trần Thị Ba, nếu bà con của HTX áp dụng tốt và theo đúng quy trình đặt ra của VietGAP khi thu hoạch sản phẩm được các cơ quan có chức năng giám định và chứng nhận là sản phẩm đạt tiêu chuẩn VietGAP thì có thể đủ sức cạnh tranh với nhiều sản phẩm khác trong và ngoài nước, được tiêu thụ, biết đến và phân phối ở những thị trường cao cấp như các hệ thống siêu thị, nhà hàng, v.v… cũng như cơ hội có mặt được ở các thị trường tiêu thụ khó tính đòi hỏi gắt gao về chất lượng và an toàn như các nước Châu Âu; được cấp chứng nhận bảo hộ về chất lượng, được nhiều công ty đến ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm thường xuyên được tập huấn nâng cao trình độ về tiến bộ khoa học kỹ thuật không chỉ riêng trên cây dưa hấu mà còn áp dụng trên nhiều cây trồng khác. Khi áp dụng theo quy trình này bà con cũng sẽ giảm bớt được chi phí canh tác do trồng tập chung nên sâu bệnh và dịch hại dễ dàng quản lý, tiết kiệm chi phí sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón. Bà con biết được giá cả thị trường của sản phẩm làm ra (do được các công ty, doanh nghiệp thỏa thuận ký hợp đồng giá mua trước khi trồng), nên bà con có thể hoàn toàn chủ động canh tác nếu thấy có nhiều lợi nhuận.

Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những trở ngại bước đầu theo đánh giá của Chủ nhiệm đề tài là bà con nông dân chưa quen ghi lại nhật ký canh tác (đây cũng là một khâu quyết định cho thành công và có được công nhận là đạt tiêu chuẩn VietGAP hay không). Nông dân còn hạn chế trong việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, trồng nhiều vụ dưa hấu trên cùng một diện tích đất sẽ dễ làm đất bị nhiễm bệnh và năng suất không cao. Theo khuyến cáo của PGS.TS Trần Thị Ba nên lên liếp trồng 3 vụ dưa hấu, sau đó chuyển sang trồng lại cây lúa vì đây là loại cây ngập nước nên khi có nước trên ruộng dưa một thời gian sẽ tiêu diệt được nhiều dịch bệnh còn tiềm ẩn trên đất đồng thời còn giúp cân bằng lại dinh dưỡng cho đất cho những vụ trồng dưa tiếp theo. Diện tích đất canh tác dưa hấu trong HTX còn nhỏ hẹp, sản phẩm ra thị trường chưa nhiều nếu sau khi được chứng nhận là đạt tiêu chuẩn VietGAP sẽ không đủ số lượng để cung cấp, nên cần mở rộng diện tích canh tác nhưng phải đảm bảo và quản lý đúng quy trình kỹ thuật canh tác đặt ra ban đầu.

Sau vụ thu hoạch này bà con HTX chuẩn bị làm đất và bước vào vụ trồng dưa hấu để cung cấp cho thị trường vào dịp tết và cũng được biết là Công ty Trang Nông sẽ cung cấp thêm một số giống mới (trong đó có Tiểu Hắc Long) chất lượng và phù hợp để chưng cúng tổ tiên trong các ngày lễ, tết. Và đây cũng là vụ dưa cuối của đề tài để Chủ nhiệm có những tổng hợp, đánh giá kết quả đề tài.

Tóm lại, việc triển khai mô hình trồng dưa hấu nói trên hứa hẹn mang đến thành công rất cao cho đề tài, mở ra một triển vọng mới cho nền nông nghiệp tỉnh nhà khi áp dụng sản xuất canh tác theo tiêu chuẩn mới không chỉ riêng trên dưa hấu mà còn nhiều giống cây trồng khác nữa, góp phần phát triển nông nghiệp bền vững ở Hậu Giang.